Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Paul de Krom (VVD) verwijt bijstandontvangers laksheid, maar heeft zijn eigen onderzoek niet gelezen.
Op donderdag 16 augustus verscheen een nieuwsbericht op nu.nl met als kop Ontvangers bijstand laks bij zoeken baan. Verwezen werd naar een persbericht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar aanleiding van een recent afgerond onderzoek.
Het persbericht van SZW opent als volgt:
‘Bijstandontvangers denken te vrijblijvend over de sollicitatieplicht. Zij willen vooral “zin” hebben in een nieuwe baan. Gemeentelijke sociale diensten maken te weinig gebruik van dwang en drang om bijstandontvangers aan de slag te krijgen.’
Staatssecretaris Paul de Krom (VVD) vult aan:
‘Er is een cultuuromslag nodig bij bijstandontvangers, sociale diensten, maar ook bij werkgevers. Sociale diensten moeten bijstandontvangers meer stimuleren om tijdelijk werk aan te pakken. […] Bijstandontvangers moeten beseffen dat een uitkering geen keuze is, maar noodzaak. Als je kunt werken en er is werk: dan ga je aan de slag.’
De toon is gezet: dankzij soft optreden van gemeentelijke sociale diensten krijgen werkschuwe uitkeringstrekkers het voor elkaar op kosten van de hardwerkende belastingbetaler thuis op de bank te blijven hangen. Ze willen immers alleen maar werken als ze er ‘zin’ in hebben.
Deze conclusie zal VVD’ers als muziek in de oren klinken: hun wereldbeeld wordt weer eens bevestigd.
Echter, de vraag rijst of dit wel allemaal klopt. Gelukkig is het ministerie zo behulpzaam geweest het achterliggende onderzoek ook openbaar te maken. Het is hier te vinden. Wat nu volgt zijn een aantal verhelderende citaten uit het onderzoek zelf:
‘[Werkgevers] vervullen hun vacatures ook meestal snel en makkelijk. Dit lijkt er op te wijzen dat [zij] voldoende alternatieven hebben voor uitkeringsgerechtigde werkzoekenden.’ (p. 14)
‘Voor werkgevers zijn uitzendbureaus vaak een succesvol wervingskanaal. Uitzendbureaus leveren snel geschikte kandidaten.’ (p. 16)
‘De werkzoekenden geven in de interviews aan dat zij zich niet altijd makkelijk bij een uitzendbureau kunnen inschrijven. De uitzendbureaus lijken bij de deur al te selecteren en alleen kansrijke kandidaten in te willen schrijven.’ (p. 9)
‘Werk dat door veel werkgevers wordt aangeboden, namelijk werk via een uitzendbureau, met een tijdelijk contract en in de helft van de gevallen in deeltijd, biedt met name voor de WWB’ers geen aantrekkelijk alternatief. Degenen die hier ervaring mee hebben zijn er in de meeste gevallen niet positief over en degenen die er geen ervaring mee hebben zijn beducht voor de gevolgen. De uitvoerders lijken niet altijd in staat de onnodige negatieve gevolgen in de vorm van achterstallige betalingen vanuit de gemeente, weg te nemen.’ (p. 16)
‘Een deel van [de niet-werkende bijstandsontvangers] is ook terughoudend in het aannemen van tijdelijk (uitzend)werk omdat zij bang zijn dat hun uitkering dan wordt stopgezet en dat het lang kan duren voor deze weer hervat wordt. Omdat zij geen geld hebben om een of twee maanden te overbruggen zien zij tijdelijk werk niet als een reële optie.’ (p. 15)
VVD’er de Krom kan dan wel menen dat ‘sociale diensten […] bijstandontvangers meer [moeten] stimuleren om tijdelijk werk aan te pakken,’ maar zolang het (opnieuw) aanvragen van een bijstandsuitkering niet heel wat sneller gaat, is tijdelijk werk alleen maar een route naar grotere financiële problemen.
Hoe zit het dan met de ‘zin’ die WWB’ers in een nieuwe baan willen hebben? Op pagina 68 van het rapport lezen we het volgende:
‘Voor zowel de WWB’ers als de WW’ers is het belangrijkste bij het aannemen van werk, dat ze voldoende moeten kunnen verdienen en dat het werk moet zijn waar ze fit genoeg voor zijn (tabel 3.13). Deze werkkenmerken worden gevolgd door de “eisen” dat het werk moet zijn dat niet te ver weg is, dat het werk is “waar men zin in heeft”, dat het een vaste baan moet zijn en dat het aantal werkuren niet te veel of te weinig moet zijn.’
Let wel: het woord ‘eisen’ staat in het rapport nadrukkelijk tussen aanhalingstekens. Zo heel hard zullen deze eisen dus niet zijn. Specifieker: naar aanleiding van de vraag ‘Stel dat er werk is, wat is dan voor u belangrijk bij het aannemen van werk?’ merkte 43% van de ondervraagde WWB’ers ‘er zin in hebben’ aan als ‘heel belangrijk’. Wil dit zeggen dat deze werkzoekenden werk waar ze ‘geen zin’ in zouden hebben überhaupt niet zouden verrichten? De formulering van de vraag is onvoldoende helder om daar iets zinnigs over te kunnen zeggen. De situatie zou al een stuk duidelijker zijn geweest als de vraag bijvoorbeeld had geluid: ‘Onder welke voorwaarden zou u aangeboden werk aannemen?’ In dat geval was er al veel meer te zeggen geweest over de vermeende werkschuwheid van bijstandontvangers.
Wanneer we nu terugkeren naar de openingsregels van het persbericht van SZW…
‘Bijstandontvangers denken te vrijblijvend over de sollicitatieplicht. Zij willen vooral “zin” hebben in een nieuwe baan. Gemeentelijke sociale diensten maken te weinig gebruik van dwang en drang om bijstandontvangers aan de slag te krijgen.’
…dan valt het volgende op:
Bijstandontvangers willen helemaal niet ‘vooral zin’ hebben in een nieuwe baan. Allereerst willen zij ‘voldoende kunnen verdienen’ (d.w.z. er financieel op vooruit gaan) en ten tweede ‘fit genoeg zijn’ voor het aangeboden werk.
Wanneer gemeentelijke sociale diensten inderdaad meer gebruik zouden maken van ‘dwang en drang’ om bijstandontvangers tijdelijke uitzendbanen te laten aannemen, dan zou een flink gedeelte van hun cliënten alleen maar dieper in de problemen komen omdat zij simpelweg niet over de financiële reserves beschikken om de tijd tussen het einde van hun tijdelijke baan en het begin van een nieuwe bijstanduitkering te overbruggen. (Het UWV is overigens wél in staat, zo meldt het rapport, om met cliënten met tijdelijk of flexibel werk om te gaan.)
Kortom: VVD’er de Krom doet lekker stoer, maar negeert welbewust de weerbarstige realiteit zoals die in zijn eigen rapport wordt beschreven. En zo werd het ministerie van SZW even fijn ingezet om wat goedkope verkiezingsretoriek te spuien. Zo nu en dan is de overheid dus toch nog wel ergens goed voor…
Foto Flickr cc wovox
Reacties (29)
Als ik me goed herinner liet de gemeente Amsterdam al weer vele jaren geleden alle bijstands’genieters’ opdraven, 30.000, ook weer als ik me goed herinner.
Het was een duur en groots opgezette actie, circustenten buiten de stad, en speciale bussen voor het vervoer.
Het leverde één of twee banen op.
Vakbonden willen daar niet aan, maar een minimumloon veroorzaakt werkloosheid.
Velen zijn doodgewoon niet in staat de prestaties te leveren die dat minimum loon vereist.
Niet dat ik er voorstander van ben dat minimum loon af te schaffen, maar op economisch gebied heeft alles z’n gevolgen.
Dat zien we ook met de euro, als zeventien economisch zeer uiteenlopende landen één munt invoeren.
De keerzijde zie je in Duitsland. Daar werken, vooral in het Oosten, mensen voor een paar Euro per uur. Omdat je daar niet van kunt leven, wordt hun inkomen door de sociale dienst aangevuld. Wat je daar nu precies mee wint, vraag ik me af.
“Wat je daar nu precies mee wint, vraag ik me af.”
Geen inkomsten hebben, geeft problemen maar verhongeren zullen we niet in ons land. Maar niet mee mogen doen, buiten worden gesloten, alleen omdat je 60+ bent terwijl je nog van alles iets vindt, nog genoeg wilt, veel weet en heel veel kunt, maar desondanks niet mee mag werken; als een melaatse.
Ouderen zouden niet flexibel zijn en te duur; ik vond uiteindelijk werk via een uitzendbureau voor circa 11 euro/uur (vergelijk met de 130 euro/uur bruto voor de crisis) en kwam zo uit mijn depressie; pure winst. PS Ben weer aan het werk als zzp’er. Hopelijk voor nog lange tijd want mijn pensioen is vergokt door de verzekering, ik krijg wat ze beloofden: een leeg zandstrand. Eigen strandstoel meenemen!
Maar even proberen te verzinnen:
– je houdt mensen aan het werk/ze wennen niet aan niet werken
– ze blijven een bijdrage leveren aan de samenleving
– ze hebben alle reden om zich nuttig te voelen
– er is een vangnet, maar als aanvulling op de potentie van de mensen, in plaats van als substituut
– misschien scheelt het
schiet maar raak.
Van de andere kant: uitknijperige baantjes waar je toe gedwongen wordt geven je geen gevoel van zelfwaarde, en dat zal een werkgever ook niet aanmoedigen. In tegendeel: als die werknemers ineens blijken wat te kunnen, en voldoende zelfvertrouwen krijgen om voor hun positie op te komen, dan moet je ze (brrrrr) reeel gaan betalen. Daar zit niemand op te wachten natuurlijk.
De meeste gesubsidieerde banen (en dat was al ten tijde van de melkertbanen) blijven dan ook redelijk het stigma houden van ‘je moet blij zijn dat je hier mag zijn, je hebt geen recht op de normale rechten als werknemer, en zodra de subsidie stopt zijn we je wel weer zat, of je het nou goed deed of niet’.
Daar help je toch niet echt mensen verder mee… het doet het vooral leuk in de statistieken.
Verder vind ik dat uitkeringsgerechtigden precies zoveel morele plicht hebben om rekening te houden met het uitgeven van overheidsgeld als de mensen in de top die zich nog altijd vrijelijk boven de balkenendenorm laten uitbetalen.
terechte tegenwerpingen.
Ik kan me er alleen zo slecht bij neerleggen dat er mensen zijn die niets doen en zich daarin schikken.
@14
Ik zou toch zeggen dat het gemakkelijker is je daarbij neer te leggen dan bij de rotzooi waar onze financiële instellingen ons in hebben gestort. Ken je prioriteiten (en zie ook waar de VVD ze stellen, amper een woord over die bancaire rotzooi, hoe durven ze).
ik ken mijn prioriteiten, maak je geen zorgen. Mijn prioriteiten liggen bij de hoop en inzet om mensen zoveel mogelijk actief deel te laten nemen aan de samenleving. en dan neem ik dus niet zomaar genoegen met 300.000 mensen, die om wat voor reden dan ook buiten de boot vallen. en vervolgens hoop ik dat we dingen kunnen verzinnen om het potentieel van deze 300.000 tot uiting te laten komen. Natuurlijk snap ik dat er heel veel mensen bij zitten die niet anders kunnen.
Wat de VVD verder over de financiële sector zegt (of liever: niet zegt) heeft daar voor mij verder niet zoveel mee van doen. Ik stem geen VVD; ik heb niets met de VVD.
@14: dat is te simpel gesteld.
Ten eerste is er een groep, juist in de bijstand, die allang aan alle kanten te horen gekregen dat ze niet alleen niets doen, maar ook niets zijn. Te dom, de moeite niet waard, lui, etc. Het werk waarin ze terecht komen, en met name de willekeur waarmee ze ook weer aan de kant gezet worden als er wat tegenslag is, maakt dat je je in die positie vooral niet teveel moet hechten aan zo’n baan, dat maakt het verlies ervan alleen maar de zoveelste deuk in je zelfbeeld en vertrouwen.
Ten tweede doet lang niet iedereen ‘niets’. Er zijn genoeg mensen die op andere manieren een levensvervulling vinden. In zorg of buurt of hobby of vrijwilligerswerk of het huishouden… Daarin zijn ze niet anders dan andere mensen die dat hebben. (Alleen moet je het natuurlijk als bijstandsontvanger niet laten opvallen, want dan gaat de buurt erover oordelen. Hoe durf je een volwaardig bestaan op te bouwen zonder te werken!)
En een kleine illustratie: ik heb ooit uitzendwerk gedaan, waarbij ik wegens de geweldige planning en bureaucratie voor een heel behoorlijk salaris mijn boeken mocht lezen. Er was geen werk, maar wel een contract, dus ik kreeg gewoon betaald. Dat vond niemand gek, men vond het goed dat ik mijn geld verdiende en zo een nuttig en waardevol lid van de maatschappij was.
Ook heb ik naast mijn studie vrijwilligerswerk gedaan, met mensen met diverse handicaps. Toen ik echter dat op een vraag ‘doe je verder nog iets’ vertelde, werd dat door een kennis treffend samengevat als ‘oh, niets dus.’
tsja, geen moment bedoel ik dat het om alle 300.000 gaat. Een jaar of twee terug was er een mooie eerlijke documentaireserie over de sociale dienst in een grote stad – laten zeggen Rotterdam. Daar zaten mensen bij die je meer gunt, maar ook die je een schop onder het hol gunt.
Ik wou graag dat kaf en koren van elkaar te scheiden waren.
Overigens vind ik vrijwilligerswerk mooi – doe ik zelf ook. Maar ik heb er wat tegen dat mensen hun (ongetwijfeld belangrijke) hobby als vrijwilligerswerk zien en op basis daarvan menen recht te hebben op uitkering, of bijstand.
En ik heb echt een heel rood hart
Vrijwilligerswerk heb je in verschillende soorten en maten. Er is zat vrijwilligerswerk waar je vroeger nog een boterham mee kon verdienen. Daarom zijn er genoeg mensen die van mij rustig dat als werk willen zien, alleen onbetaald. En dat is beter dan dat ze gedwongen met behoud van uitkering dom werk moeten doen voor een ander. Bij de soos wordt dan ook al gezegd, of vraag voorgelegd, dat plezier voor je vrije tijd is, maar niet tijdens je werk.
@19
Wat dacht je van onderwijs, her- en bijscholing. Zoveel aspergestekers hebben we niet nodig. Gericht geschoolde mensen hebben volgens mij meer toegevoegde waarde. Daar zou je misschien in samenwerking met werkgevers kunnen opzetten.
Ik verzet mij met name tegen dat ’trap onder de reet’ verhaal dat ik zo dom, respectloos en reactionair vind. Dat reken ik u niet aan, maar dat is een beetje de tendens die bij de VVD (nu weer die de Krom) te bespeuren valt, sinds jaar en dag. Het is mij dan ook een opluchting dat het uw partij niet is.
Het nadeel is weer dat werkgevers daarmee worden uitgenodigd om een te laag loon te betalen. De staat vult het toch wel aan, dus voor de werknemer maakt het niet uit.
Goed stuk, Sargasso wordt zo langzamerhand het debunk kanaal van alle flutsige campagne leuzen. Dit smaakt naar meer.
Paul de Krom zegt wel meer. Alsof er een keuze is die mensen maken. Nee, hij wil graag het beeld benadrukken dat het luie donders zijn, die hun verantwoordelijkheid ontlopen en de gehele dag op de bank zitten.
Wel aardig dat hij de werkgevers niet vergeet bij de ‘stimulering’ – wat voor dwangmaatregelen krijgen die op hun bord? Geen! Dat doe je alleen maar bij weerloze steuntrekkers.
Dat van het opnieuw aanvragen van een uitkering is niet overal slecht. Neemt niet weg dat het veel financiële onzekerheid geeft, waardoor mensen terugdeinzen om zomaar een paar maanden een baantje te nemen met een minimumloon.
Trouwens ik voorzie dat het minimumloon binnen vijf jaar is afgeschaft, en dat we nog meer gaan naar ‘gedwongen werken met behoud van uitkering’. Dat zal leiden tot nog meer tweedeling tussen de haves en have nots. Zoek het maar lekker zelf uit!
Ik vind het een heel lastig onderwerp. Ik probeer veel begrip te hebben voor mensen die het gevoel hebben ‘vast’ tezitten. In veel gevallen is dat heel goed op te brengen end e citaten hierboven bevestigen dat. Het is geen lolletje.
tegelijkertijd.
Vanaf het moment dat ik mocht werken, heb ik werk gehad. Er is, voor zover ik weet, altijd ergens iets te doen in ruil voor geld. Ik was vuilnisman (liet zich goed combineren met het aio-schap), verhuizer, broodjessmeerder, liftboy (wat een hel), taartenbedekker, flessenbandman etc.
Het komt mij _ook_ voor dat er hier en daar ( en meer dan ik graag zou zien) mensen zijn die een wat krachtiger impuls nodig hebben om wat bij dragen.
Ik voel me ongemakkelijk bij die constatering en weet dat er ongetwijfeld van alles op af te dingen is. Maar die kant is voor mij evenzeer een gegeven.
Vergeet niet dat jij hoogstwaarschijnlijk betere kansen heb gehad dan iemand die gewoon lomp is, een laag iq heeft, beetje onhandig is, onzekere uitstraling, minder assertief, enz. En vergeet ook niet dat je onder je 27e onder het minimumloon mag verdienen, daarom zijn studenten naast hun vermeende inzicht ook vanwege het loontje erg gewild.
Het is een idealistisch beeld dat iedereen een aanpakker is, iedereen overal flexibel inzetbaar is en iedereen van alles kan.
Dat snap ik, en dat zorgt ook voor mijn worsteling (mag ik dat zeggen? waarschijnlijk wel, zolang het maar niet in het duits is).
Ik heb er echt begrip voor dat er mensen zijn die van alle kanten beperkingen hebben en meemaken. Maar wat betekent dat vervolgens voor de manier waarop we onze samenleving inrichten?
Moet je je daarbij neerleggen? Aanvaarden dat het zo is en het via de gemeenschappelijke en/of rekeningen die we met zijn allen hebben oplossen? Of zorg je er met een arsenaal aan impulsen voor dat iedereen zich nuttig mag maken en kan voelen?
En denk inderdaad dat een aantal mensen een schop onder de reet mag krijgen. Daarentegen ben ik bang, en dat maak ik ook echt mee in mijn omgeving, dat ‘die schop onder de reet’ op iedere uitkeringsgerechtigde wordt toegepast. Vooral als je de plannen zag voor de Wet Werken naar Vermogen waar alles op een hoop wordt gegooid.
Welnee, het is helemaal geen moeilijk onderwerp. Een bijstandsuitkering is zo laag dat iedereen liever aan het werk is.
Volgens mij is die mythe van de luie werkloze alleen in het leven gebracht door jaloerse mensen die niet tevreden zijn met hun baan. Laat die mensen gaan klagen bij hun werkgever of de vakbond en laat ze proberen hun werk meer inhoud te geven.
Het is nu eenmaal niet makkelijk iedereen altijd aan het werk te houden, maar zolang het percentage niet werkenden relatief aan de conjuctuur (zoals ik hierboven al schreef) ongeveer gelijk blijft is er werkelijk he-le-maal niets aan de hand. Normaliter is de uitkeringstrekker van vandaag de belastingbetaler van gisteren en/of morgen. Waarom toch altijd dat geëmmer.
“Het blijkt nu al lastig te zijn om werkgevers te verleiden om uitkeringsgerechtigden aan te nemen, en om bijstandsgerechtigden te verplichten werk te accepteren. Neem het Westlandse kassenproject. In maart werden busladingen vol Haagse en Rotterdamse uitkeringsgerechtigden naar het Westland gereden. Slechts een handjevol is daadwerkelijk in de kassen aan de slag gegaan. Deels omdat uitkeringsgerechtigden het werk niet zagen zitten, maar deels ook omdat werkgevers ‘toch liever Polen hebben’, aldus Milja de Zwart, woordvoerder van de Haagse wethouder Henk Kool (VVD, sociale zaken, werkgelegenheid en economie). ‘Omdat Polen heel hard werken en flexibel zijn.’” bron: BinnenlandsBestuur.
Redenen van mislukking. Eerst de bijstandstrekker, en dan de werkgever. Met hun leugen dat Polen hard werken en flexibel zijn, nee, die klagen niet, kosten minder, en zijn gemakkelijker onder de duim te houden.
http://www.binnenlandsbestuur.nl/sociaal/nieuws/werkgevers-verleiden-tot-werk-voor.8499247.lynkx
Bovendien is een euro in Polen meer waard dan hier, en zijn de kosten voor het levensonderhoud daar lager. Niet gek dat Polen beter gemotiveerd zijn, die werken tenminste nog voor hun toekomst.
En bovendien: wanneer gaan ze bij de VVD zelf eens wat nuttigs doen. Dat loopt jaar in jaar uit kort door de bocht uit de nek te lullen, zet de burgers tegen elkaar op en remt de vooruitgang. Bovendien zitten ze met hun ontvankelijkheid voor lobbyisme tegen het corrupte aan.
Niet echt de aangewezen mensen om anderen aan hun burgerplicht te herinneren.
Zolang het aantal werklozen redelijk stabiel blijft, natuurlijk met de conjuctuur meebewegend, is er helemaal niets aan de hand en moeten we er niet over zeuren. Paul de Krom verspilt onze tijd.
Zou het kunnen dat het ministerie (en de Krom in het bijzonder) invloed heeft gehad op de formulering van de vragen in deze enquête, om de uitkomsten zo politiek te kunnen misbruiken? Of ben ik de enige die het wel heel toevallig vindt dat dit onderzoeksrapport nog geen maand voor de verkiezingen naar buiten wordt gebracht?
mijn naïviteit aangaande zogenaamde onafhankelijke wetenschappelijke onderzoeken ben ik allang kwijt. Wie betaald bepaald.
Het is nog niet meteen wetenschappelijk onderzoek omdat de onderzoekers een Drs. voor hun naam hebben staan. Maar het ging me er ook meer om dat dit duidelijk een onderzoeksopdracht van SZW was.
wellicht had ik dat “wetenschappelijk” niet moeten schrijven, ging erom dat de media bol staan van onderzoeken die onafhankelijk claimen te zijn maar aan het eind van de rit bepaald de opdrachtgever weliswaar niet over de hele inhoud maar wel over de formulering.
Wanneer gemeentelijke sociale diensten inderdaad meer gebruik zouden maken van ‘dwang en drang’ om bijstandontvangers tijdelijke uitzendbanen te laten aannemen
Hoe dan? Het is niet de uitkeringstrekker die bepaalt of hij een (uitzend)baan krijgt maar het uitzendbureau en vooral diens opdrachtgever. Een sociale dienst kan niet meer dan verplichten dat iemand zich bij uitzendbureaus in probeert te schrijven.
Met nadruk op het woord ‘probeert’. Een voorbeeld: Randstad Uitbuitbureau weigert dezelfde mensen bij de voordeur, die ze via de achterdeur met een erg duur re-integratieprogramma weer binnen laten. De ratten.