Persoonlijk denk ik dat het mis gegaan is toen de term zelfstandige zonder personeel bedacht werd. De zzp’er is iemand waaraan iets ontbreekt. Hij heeft allicht een of ander specialisme, maar je herkent hem vooral aan het feit dat hij niemand in dienst heeft. Als de term ‘prijzige specialist’ gemunt was, waren werkgevers misschien niet eens op de gedachte gekomen dat ze hun personeel in deze constructie konden dumpen.
De regelgeving kraakt eronder. Een minimumloon kunnen we vastleggen en handhaven, maar een minimumuurtarief niet. Van de weeromstuit wordt bedacht zzp’ers uit te roken door hun belastingvoordeel (loonslaven krijgen overigens ook zo’n voordeel via hun pensioenregeling) af te schaffen. Alsof daardoor de roep om flexibele arbeid zou verstommen. De paniek om het zzp-schap, het is vooral een tergend gebrek aan creativiteit.
Reacties (35)
En waarom niet?
@1 Ja, dat vraag ik me ook af.
Een van de tegenwerpingen is dat je als ondernemer best iets gratis mag doen in de hoop een klant binnen te slepen.
Maar daar moeten creatieve oplossingen voor te verzinnen zijn.
@1: Hoe dan wel?
@1: Dat zouden heel veel verschillende tarieven worden (sommige ZZP’ers rekenen per uur, andere met klus/stuk prijzen). Mij lijkt dat je dit aan de andere kant moet oplossen: Maak het inhuren van schijn-ZZP’ers fiscaal onaantrekkelijker voor werkgevers. De hele constructie is immers bedacht om om de volksverzekeringen ed. bij werkgever weg te halen.
Tja….de “zzp-erd”, degene die ik ken zijn inderdaad semi-gedwongen hoogopgeleide 35+-ers die een re-organisatie niet overleefd hebben en drijven op de fiscale voordelen van ZZP-schap en die als “ondernemer” met een btw nummer zo een beetje alles kopen “op de zaak”; de tweede auto, het 500 euro expresso apparaat en de koelkast in de keuken, de nieuwste Ipad, de “oude” is voor Marietje want die is 4 en heeft er echt 1 nodig, wc-papier, koffie voor de espresso, “representatieve” kleding etc etc. Kortom alles voor privé gebruik maar de BTW wordt vrolijk terug gevraagd. Maar goed laten we vooral lekker creatief zijn.
PS: Opgelet, bovenstaande tekst kan sporen van ironie bevatten
@4 Als ik even uit de heup schiet: een apart btw tarief (of misschien zelfs apart btw-stelsel) voor arbeid, zoals dat op het hoogtepunt van de crisis bestond voor bouwvakkers. Dat was lager met de bedoeling werk los te maken, maar je kunt het ook gebruiken als basis voor premieheffing.
@3 Door het vast te leggen.
@4 Christian heeft het expliciet over een minimumuurtarief, niet over een minimumstukstarief.
Niet alleen zelfstandige zonder personeel, maar ook zelfstandige zonder AOV en zelfstandige zonder pensioen. Wacht, natuurlijk ook nog zelfstandige zonder ww.
Iemand die buiten alle sociale regelingen staat in de regel.
En niet altijd de hoogopgeleide zzp-erd uit @5
Maar soms gewoon iemand die de zak heeft gehad, al wat ouder is en nu probeert te overleven.
Generalisaties op loslaten lijkt mij niet zinvol. Uitroken zal voor een deel leidden tot verdere marginalisering.
@8: “Maar soms gewoon iemand die de zak heeft gehad, al wat ouder is en nu probeert te overleven.”
Daarmee geef je veel werkgevers nog teveel credits. Veel ZZP-ers zijn mensen die eerst uit dienstverband zijn ontslagen en vervolgens van dezelfde werkgever een ZZP-contract onder de neus kregen geduwd, waarop het lijkt alsof ze (netto) evenveel verdienen (maar zoals je zegt: zonder WAO, ziektewet, pensioen en WW). Omdat ze maar één werkgever hebben, wordt ook wel van schijn-ZZP’ers gesproken.
@7 Dat is een beetje een semantisch probleem. In principe kun je alles naar een uureenheid terug rekenen. Dat gebeurt in vaste contracten ook.
Ik denk uiteindelijk dat het niet ontbreekt aan een weg, maar aan een wil. De werkgeversvertegenwoordigers willen wat graag deze status quo behouden. En aan de werknemers/ZZP zijde is de bereidheid om samen verandering af te dwingen er gewoonweg niet. Los van de kift tussen beide groepen is de mate van organiseren van beide groepen bedroevend laag.
ZZP afschaffen en vervangen voor ZM1W (Zelfstandige Met 1 Werknemer) waarbij die ZM1W gewoon sociale lasten moet afdragen voor die ene werknemer, daarmee dwing je dus minimum tariefen af, wordt het fiscaal onaantrekkelijk om ze voor alles en nog wat in te huren en voorkom je oneerlijke concurentie op de arbeidsmarkt.
@9
Hoe dan ook, de zzp’ er heeft zijn hele leven betaald voor een all-inclusive arrangement en komt er op zijn oude dag achter dat dat arrangement voor hem niet meer bestaat.
En soms bemerkt hij in de media dat hij ook nog eens als een probleem wordt gezien. Daarnaast wordt deze groep steeds groter.
De arbeidsmarkt is drastisch veranderd, de klassieke arbeider sterft uit.
Minimumuurtarief… RIP alle startende ICT ondernemers.
@14 If you pay peanuts, expect monkeys.
@15:
De tieners die ermee starten zijn ook monkeys…
Alsjeblieft géén minimumuurtarief. Ik zou niet weten hoe ik dat zou moeten berekenen. Even voor mijn eigen zaak bekeken: ik lever webdesign en reken af voor gedaan werk. Dat is ook één van de redenen dat ik graag zzp’er wilde zijn, omdat ik zo idealistisch ben dat ik het leuk en gezond vind om afgerekend te worden op het product dat ik lever, niet op klokkijken. Minimumuurtarief gaat volledig voorbij aan de relatief vele uren die ik verdoe aan administratie en acquisitie (ik heb dan ook per jaar geen één maar enkele tientallen opdrachtgevers, in klussen oplopend tot meer dan 100, de kleine klusjes van onderhoud meegerekend). Een uurtarief is hoe dan ook complete fictie en gaat echt niet werken.
Nee, wat volgens mij de oplossing is, is een flinke streep te zetten door alle regelingen die de ‘normale’ werkgever voor heeft op de zzp’er (dwz met name WAO/WIA, WW, goedkoop pensioensparen en opleidingsregelingen in het CAO) en een volledig nieuw systeem te ontwerpen dat die dingen regelt, maar dan niet afhankelijk van het arbeidscontract, maar afhankelijk van het jaarinkomen. Zo zijn werknemers en zzp’ers dan gelijk verzekerd, en kan er dus ook niet meer sprake van verdringing zijn doordat werkgevers kiezen voor goedkoop doordat de sociale rechten gewoon minder zijn. Ik zou er dolgraag aan meebetalen, zonder mijzelf ook maar enigszins minder ‘ondernemer’ te voelen zoals de VVD valselijk suggereert op dit soort voorstellen. Ik ben namelijk ondernemer omdat ik mijn eigen producten verzin, klanten zoek, agenda bepaal en administratie voer, niet omdat ik gok met mijn gezondheid en inkomensbescherming (en iedereen die dat laatste beschouwt als een vorm van ondernemerschap heeft volgens mij geen idee wat een ondernemer is: maar VVD-kamerleden en CEO’s en met al hun ontslagbescherming en bonusregelingen, de natuurlijke achterban van de VVD, zijn dan ook géén ondernemers).
Het bijkomend voordeel is dat met zo een verandering dan ook meteen afgerekend kan worden met de wirwar van regels die ons sociale stelsel voor werknemers en werkgevers star, ingewikkeld, ondoorzichtig en administratie-intensief maken. Gewoon een collectieve spaarregeling waarmee je zelf kan kiezen wanneer je inkomensachteruitgang tijdelijk kan opvangen, ongeacht of dat nu komt door onvrijwillig verlies van werk, ouderdom, ziekte of vrijwillig verlies van werk ten bate van koters of een opleiding of een sabbatical: dát lijkt mij ideaal.
Maar daar is wel politieke moed voor nodig en die ontbreekt vooral op links in dit land op dit dossier volkomen.
@17: ”Gewoon een collectieve spaarregeling waarmee je zelf kan kiezen wanneer je inkomensachteruitgang tijdelijk kan opvangen, ongeacht of dat nu komt door onvrijwillig verlies van werk, ouderdom, ziekte of vrijwillig verlies van werk ten bate van koters of een opleiding of een sabbatical: dát lijkt mij ideaal. “
Klinkt ideaal maar de praktijk zal zo als altijd weerbarstiger zijn en vervolgens zal ook een dergelijke regeling vol hangen met mitsen en maren en reparatie wetgeving. Is zo een regeling wenselijk ? JA! Maar stel het aub niet voor alsof het kinderlijk eenvoudig is en er alleen maar politiek moed voor nodig is.
Hoe meer politieke moed er is, hoe eenvoudiger het zal blijken. Wat nodig is, is het vertrouwen in mensen en hen de vrijheid te geven hun spaarpot naar eigen inzicht in te zetten in hun levensplanning, en juist niet zich te verliezen in allerlei checks en balances die uiteindelijk de sociale zekerheid alleen maar ondermijnen, niemand beter maken, niemand aan werk helpen, behalve ambtenaren die de controles en administratie uitvoeren en malafide re-integratiebedrijven.
Eenvoudig is zo’n overgang dan trouwens nog niet. In de overgang moet ervoor gezorgd worden dat het administratief nog allemaal goed gaat en bovendien moeten mensen in de oude regelingen er niet teveel op achteruit gaan (feitelijk is dat denk ik alleen te doen door het gepaard te laten gaan met een netto lastenverlichting).
En dan nog de politieke stoelendans die daarmee gepaard gaat…
Héél veel politieke moed en politiek gevoel dus. Ik zie het nog niet gebeuren.
@17
Ik hoop wel dat je beseft dat voor veel zzp’ ers gokken met gezondheid en inkomensbescherming pure noodzaak is.
Niet vanuit een VVD-visie, maar gewoon omdat je niet anders kan…
Verder klinken je voorstellen ideologisch gezien heel mooi.
Maar ik deel de bezwaren van @18
Misschien zit je zelf in een riante ZZP-positie. Maar veel ZZP’ ers zijn al verdrongen in de marge. Het is gemakkelijk om vanuit ideologie wat te bedenken. Maar wat te doen met de ZZP’ er met een laag inkomen die al lang al in de WAO/WIA had moeten zitten? Afschepen met een inkomen op of onder bijstandsniveau?
En hoe moet een ww-regeling werken voor een ZZP’ er?
Ik heb noodgedwongen lang moeten gokken met mijn gezondheid en inkomenszekerheid, sterker nog, zeker vergeleken met een werknemer in vaste dienst doe ik dat nog steeds, zoveel verdien ik (nog) niet om dat op te kunnen vangen. Maar dat is niet wat mij ondernemer maakt (en dat is voor iemand anders niet anders).
Over een mogelijk alternatief stelsel heb ik al eerder het een en ander geschreven. Niet uitputtend:
https://sargasso.nl/inkomenszekerheid/
Ik citeer mezelf hieruit:
“Iedereen met een inkomen boven het bestaansminimum – of dat nu uit loon is of uit een onderneming – draagt een gelijk percentage van dit deel van zijn inkomen af aan een collectieve spaarpot.
Met die spaarpot worden mensen in staat gesteld vrij te nemen van hun werkzaamheden. Zij ontvangen dan een inkomensaanvulling tot maximaal hun gemiddelde inkomen van – laten we zeggen – de laatste vier jaar voordat van de regeling gebruik wordt gemaakt.
Dit vrij nemen kan gedwongen of vrijwillig zijn: door werkloosheid, ziekte of ouderdom, of omdat iemand tijd wil besteden aan andere werkzaamheden zoals het verzorgen van kinderen of het opzetten van een nieuwe onderneming. De uitkering is vrijwillig aan te vragen en onvoorwaardelijk.
Er kan pas begonnen worden met opnemen na vier jaar sparen. De duur van de uitkering is afhankelijk van het gespaarde tegoed, en neemt exponentieel toe naarmate men langer spaart, om sparen te stimuleren. Bovendien neemt kapitaal door rente nu eenmaal toe. Bij voldoende lang sparen wordt de tijd dat iemand vrij kan nemen onbeperkt, zoals nu ook met het pensioen het geval is.
Deze regeling is vervangend voor spaarloonregelingen en het pensioen en wordt uitgevoerd door de huidige pensioenfondsen. WW en arbeidsongeschiktheidsverzekeringen worden opgesplitst: het onderste deel van deze uitkeringen wordt samengevoegd met de geldende regeling voor het inkomen tot het bestaansminimum – in onze huidige samenleving is dat de bijstand. Het bovenste gedeelte wordt opgenomen in de hierboven beschreven inkomensverzekering.
Dit sparen zou voor iedereen verplicht moeten zijn, om tegen te gaan dat mensen zich selectief gaan verzekeren en de verzekering daardoor onbetaalbaar wordt. Daarbij is het doel van deze regeling naast inkomenszekerheid op persoonlijk niveau ook economische stabiliteit.
Met deze regeling ontstaat rechtsgelijkheid voor iedereen met een inkomen, waardoor de huidige beweging van vaste contacten naar flexwerken gestopt wordt. Het UWV kan worden afgeschaft en mensen genieten meer zekerheid, terwijl ze tegelijkertijd vrijer kunnen beschikken over hun tegoeden en zo hun leven efficiënter kunnen plannen.”
Dit is natuurlijk maar een vorm van hoe het zou kunnen worden ingericht. Als je echt wilt (maar waarom zou je), dan kan je allemaal aparte potjes gaan maken voor ziekte, ouderdom, onvrijwillig werkverlies, levensloop etc, en dan per potje weer een controle-orgaan oprichten natuurlijk. Maar ik zie daar dus alleen maar ellende van komen. Hoe dan ook, het moet wel heel erg raar lopen wil een toekomstig stelsel ingewikkelder zijn dan het huidige. Los daarvan, je zou het natuurlijk even ingewikkeld kunnen maken als nu, en dan nog is het een verbetering als het op alle mensen met een inkomen van toepassing is in plaats van alleen op mensen met een (bepaald) arbeidscontract. Dus de bezwaren in @18 zijn nog geen showstopper als ze allemaal van toepassing zouden zijn, mijns inziens.
@1: Hoe had je dat gedacht dan? Eén tarief voor loodgieter en advocaat? Gekoppeld aan leeftijd (net als minimumloon)?
Of, om even op mijn eigen vakgebied te blijven: één journalistiek tarief, of je nou een ANP-berichtje overtikt voor Huis-aan-Huisblad Weltevree, een ingewikkeld dossier uitzoekt voor Zembla, NOS-correspondent bent in Syrië of junior-assistent-bureauredacteur voor de Gordon Glibber Show?
Ik zie het niet voor me…
@17: Interessant..
Misschien maak ik een denkfout, maar ik begrijp één ding niet. Bedoel je premie afhankelijk van inkomen, of uitkering afhankelijk van inkomen? Neem een arbeidsongeschiktheidsverzekering: als je als zzp-er (zelfstandige zonder poen) toch al weinig verdient, wat dan?
@22 Het minimumloon is ook hetzelfde voor loodgieter en advocaat, dus dat zal het probleem niet zijn.
Het lastige is dat voor loondienst de gewerkte uren wettelijk zijn vastgelegd als de rekeneenheid, los van de productiviteit. Dat is voor zzp’ers niet te doen. Je zult dus op zoek moeten gaan naar een andere eenheid om geleverde arbeid te meten als grondslag voor belasting of premieheffing.
@Sjors: Beide. Net als bij huidige arbeidsongeschiktheidsregelingen zou je doorbetaling zo hoog kunnen zijn als bijvoorbeeld 75% van je gemiddelde salaris van de afgelopen jaren.
Een ziektekostenverzekering staat hier uiteraard buiten: dit gaat om inkomenszekerheid.
@22 Een minimumtarief voor iedereen vergelijkbaar met de minimumloon. Afwijken naar boven mag altijd. Maar van mij mag het ook een systeem zijn die eenieder een inkomen garandeert waarvan zij geacht kunnen worden van rond te komen.
Ik denk dat het inkomen tot dat niveau voor iedereen helemaal los van enige arbeidscapaciteit gegarandeerd zou moeten worden. Eigenlijk zou ik dat het liefst los knippen: 1 verzekering voor dat basisniveau (basisinkomen of negative income tax) en daarbovenop een aanvullende inkomensverzekering voor hen die meer verdienen.
@24: Jawel, dat is dus precies wél het probleem. In loondienst betaal je als klant het bedrijf voor het product. Als werknemer niet presteert lost bedrijf dit (intern) op. En bedrijf betaalt beginner ook geen toploon.
Bij zzp’ers kan dat allemaal niet en betaal je rechtstreeks voor de geleverde dienst. Daar kun je nooit één tarief op plakken.
Daarbij: hooggekwalificeerd werk is niet verkrijgbaar tegen minimumloon. Geen advocaat werkt voor, pak m beet, 20 euro per uur.
“Daar kun je nooit één tarief op plakken.”
Dat moet je volgens mij ook helemaal niet willen. Ik zou zeggen, laat dat hele gedoe met het minimumloon vallen en stel een bestaansminimum vast. Iedereen die daaronder zakt kan het verschil via de belastingen ophalen bij de overheid.
En dan verder dus over alle inkomsten een vaste premie laten betalen over het jaarinkomen tbv sociale zekerheid. Dat kan ook progressief evt.
Wat cijfer materiaal over het onderwerp:
http://www.volkskrant.nl/economie/zzp-er-aan-de-top-of-onderaan-inkomenspiramide~a4232779/
Een minimum loon gaat nooit werken, de groenteboer en de marktkoopman zijn ook zzp’er, en die kunnen onmogelijk een minimum uurtarief per bloemkool vaststellen.
Een minimum inkomen maakt de zaak alleen maar erger en oneerlijker tegenover de vaste werknemer. Ik voorspel ook dat slecht willende werkgevers daar misbruik van gaan maken. Het minimum inkomen wordt dan beschouwd als basis waar alleen een kleine premie op gezet moet worden als loon. De taxi chauffer mag dan zijn wachttijd als minimum inkomen beschouwen bijvoorbeeld.
Er moet gewoon en duidelijkere definitie komen van een zelfstandige. Wordt je per uur betaald als je op een bepaalde tijd op de bouwplaats verschijnt, het materiaal staat klaar en een opzichter verteld je wat je moet gaan doen, dan ben je duidelijk geen zelfstandige. Wordt je betaald om 10 dakkapellen op te leveren en je regelt zelf de inkoop en de planning dan ben je wel een zelfstandige. Idem kan je soortgelijke regels bepalen voor de post en nog een paar grote “misbruikers” van semi zelfstandigen.
@Klokwerk, dat is het eerste goede idee in dit probleem dat ik ergens gezien heb, dank. De details zouden moeten worden uitgewerkt, maar als idee deugt het volgens mij. Een andere optie zou het basisinkomen zijn.
Of een idee dat ik ooit ergens las: een combinatie van een vlaktaks en een basisinkomen. Iedereen betaalt bijvoorbeeld 50% belasting en krijgt 1500 euro per maand van de overheid uitgekeerd. Iemand met een laag inkomen betaalt dus een beetje en krijgt relatief veel; iemand met een hoog inkomen betaalt veel en krijgt relatief weinig. En het is simpel.
@31:
Eens. Dat is trouwens ook zoals ik werkte (voordat ik ziek werd, maar dat is weer een ander verhaal). Ik rekende nooit gewerkte uren, maar sprak altijd vooraf een prijs af voor specifieke prestaties of projecten.
Minimumloon voor zelfstandigen is inderdaad onzinnig. Als je in een maand even geen opdrachten aanneemt omdat je daar geen zin in hebt, waar zou dan dat minimumloon vandaan moeten komen?
Anders dan uit een evt. basisinkomen natuurlijk. Maar daar hebben we het hier al vaak over gehad. Als dat er komt dan mag van mij het minimumloon helemaal afgeschaft worden, ook voor werknemers. Het is dan immers niet meer nodig.
@5 ik hoop voor deze zzper dat hij nooit een controle van de fiscus krijgt. Dan is hij serieus de taas. En: ik dacht dat dat mocht, daar red je het niet mee.
@Redoutable: Als het eens een keer volledig met je eens ben, dan mag dat ook wel eens gezegd worden denk ik.
@AnnaS: Dank. Zoals gezegd zie ik het in combinatie met een basisinkomen of negatiVeel income tax wel zitten.