ELDERS - Er lijkt een akkoord te zijn over het bedrag dat het Verenigd Koninkrijk na de Brexit aan de EU moet betalen. Het volgende agendapunt, een regeling voor de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek, wordt een stuk lastiger. Het rakelt oude conflicten op.
De Britten zeggen te streven naar een frictionless border. Geen rijen voor controleposten, zo min mogelijk verandering ten opzichte van de huidige open grenzen. Dat wil iedereen natuurlijk. Maar hoe realistisch is dat?
De Ierse republiek wil er graag aan meewerken. De Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney, na het aftreden van Frances Fitzgerald kandidaat voor het vice-premierschap, ontkent dat Ierland met de grenskwestie het buurland extra onder druk wil zetten. ‘Wij zijn altijd bij ons standpunt gebleven dat we streven naar handhaving van de huidige onzichtbare grens tussen de republiek en Noord-Ierland’, zei hij woensdag. Volgens hem verschilt Noord-Ierland als deel van het Verenigd Koninkrijk van Schotland en Wales omdat hier de zee de grens met Engeland markeert. Het is aan Londen om, rekening houdend met dit feit, een begaanbare oplossing voor te stellen. Zijn suggestie is duidelijk: gebruik de grens tussen Engeland en Noord-Ierland als praktische EU-grens en handhaaf het vrije verkeer tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek.
De laatste berichten zouden er op kunnen duiden dat het inderdaad die kant op gaat. Volgens de Belfast Telegraph van gisteren koerst het Verenigd Koninkrijk nu op handhaving van de douane-unie en de vrije markt voor Noord-Ierland. Het plan is opmerkelijk omdat het strijdig is met het het standpunt van de Unionisten. De DUP (Democratic Unionist Party), die de Britse conservatieve regering sinds de verkiezingen van vorig jaar in het zadel houdt, dreigt May te laten vallen. Lord Trimble van de Ulster Unionist Party (UUP) en voormalig eerste minister, ziet een onacceptabele breuk met het Good Friday agreement uit 1998 dat na jaren van gewelddadige conflicten voor vrede zorgde tussen katholieken en protestanten: ‘To have provisions treating us as if we are not part of the UK is clearly contrary to the agreement and is something no unionist is going to support.’
In Noord-Ierland heeft de dreiging van een nieuwe grens met de republiek de afgelopen tijd weer oude wonden open gereten. Chris Hazzard, parlementslid voor Sinn Fein in Belfast, opperde dat een harde grens tussen Noord-Ierland en de republiek zou kunnen leiden tot “civil disobedience”. Zijn partijleider Gerry Adams riep de regering van de republiek op de Brexit onderhandelingen te blokkeren als de Britten geen aanvaardbare oplossing zouden bieden. Jim Allister, leider van de TUV (Traditional Unionist Voice), de afgesplitse Unionisten reageerde meteen met een scherpe afwijzing: ‘Er wordt gesuggereerd dat een harde grens tot nieuw geweld leidt. We weten nu vanuit welke hoek dat dreigt te komen. In elk geval niet van ons. We mogen ons niet laten chanteren door een dreiging met geweld.’ Doug Beattie (Ulster Unionist Party) verweet Sinn Fein openlijk de weg te kiezen van geweld en verstoring van de verhoudingen. En dat nadat die partij ook nog eens verantwoordelijkheid weigert te nemen voor de samenwerking tussen protestanten en katholieken in, de Stormont, het Noord-Ierse Parlement. Want een oplossing van de parlementscrisis in Noord-Ierland is nog niet in zicht.
Sinds januari van dit jaar ligt het parlementaire werk stil. Nadat Sinn Fein’s minister McGuiness was opgestapt vanwege onenigheid met coalitiepartner DUP (Democratic Unionist Party) over misbruik van subsidieregelingen voor duurzame energie door DUP-leider Arlene Foster. Het conflict is niet meer goedgekomen en nieuwe verkiezingen hebben ook geen oplossing gebracht. Het bestuur ligt nu feitelijk weer in Londen. Dat de DUP daar deel uitmaakt van de wankele regeringscoalitie van May maakt een oplossing voor de Noord-Ierse grenskwestie nog extra gecompliceerd.
May, die de laatste maanden met allerlei binnenlandse tegenslag te maken heeft gehad en blij zal zijn dat het volk even door royalty nieuws is afgeleid, weigerde de Ierse premier Varadkar meer duidelijkheid te geven over haar inzet bij de onderhandelingen over de grenskwestie. Ze houdt wel vol dat er geen ‘harde’ grens moet komen. Gerry Adams zag in het onduidelijke standpunt van de Britten aanleiding om de druk op Varadkar op te voeren en eens te meer afstand te nemen van de DUP. ‘We need to be standing very firm. The North needs to be kept in the European Union.’ Zelfs als er weer beweging komt in de parlementscrisis blijft er een kloof bestaan met voormalig coalitiepartner DUP, die zich niet bereid toont rekening te houden met de belangen van de Noord-Ieren, inclusief die van haar eigen kiezers, aldus Adams. Als Noord-Ierland binnen de EU-markt zou blijven zal volgens de jongste berichten het Noord-Ierse parlement wel weer moeten gaan functioneren. Dat zal dan van Adams ook concessies vragen.
De naderende Brexit heeft de Noord-Ierse ondernemers tot wanhoop gedreven, schrijft het FD (€). De krant citeert de directeur van een zuivelcoöperatie, een fusie van twee bedrijven aan weerszijden van de grens. Straks moet er weer onderscheid gemaakt worden tussen boeren en koeien aan de ene en aan de andere kant. ‘Veterinaire en andere voorschriften kunnen uiteen gaan lopen. Zolang er geen EU-handelsakkoord is met de Britten — wat vele jaren kan duren — moet de Ierse douane controleren wat er via de EU-buitengrens de gemeenschappelijke markt binnenkomt en daar invoerrechten op heffen.’ Illegale handel dreigt. De directeur van een werkgeversorganisatie ziet nog een ander probleem. ‘De komst van buitenlandse werknemers sinds 2005 heeft geleid tot de grootste productiviteitswinst ooit. Met 1,8 miljoen vergrijzende inwoners wordt het zonder vrij verkeer erg moeilijk om de economie nog te laten groeien.’ Het is al sinds de zomer moeilijker om buitenlanders te vinden die in Noord-Ierland willen werken.
Het conservatieve Europarlementslid Charles Tannock (anti-Brexit) stelde deze week voor de Noord-Ieren per referendum te laten beslissen over handhaving van de douane-unie en het vrije verkeer van goederen en personen. Helemaal niet nodig, reageerde Colum Eastwood van de Noord-Ierse SDLP (sociaaldemocraten, Ierse nationalisten). Noord-Ierland heeft bij het referendum vorig jaar met 56% gestemd voor Remain. Dat is duidelijk genoeg.
Maar misschien is Tannocks idee een suggestie voor de rest van het Verenigd Koninkrijk?
Reacties (12)
“Maar misschien is Tannocks idee een suggestie voor de rest van het Verenigd Koninkrijk?”
Daar ga je ineens wel erg buiten het topic. In Engeland heeft overigens een meerderheid destijds voor de Brexit gestemd, dus als een nieuw referendum in Ierland niet nodig is vanwege de uitslag van het vorige, is het in Engeland net zo min nodig. Het zou trouwens wel een heel aardig idee zijn om de stemverhoudingen per natie aan te houden voor de uiteindelijke Brexit. Dan komt er wel nog een EU-landgrens (tussen Engeland en Schotland), maar die is in ieder geval een flink stuk korter, beheersbaarder en waarschijnlijk minder conflict veroorzakend dan de Ierse binnengrens.
@1: Mijn inschatting is dat de Britten hun knopen tellen en kiezen voor een zo soft mogelijke uittreding. In de praktijk zal dat betekenen dat er weinig verandering komt in de status quo. Voor de groeiende groep tegenstanders van de Brexit kan dat een aanleiding zijn heroverweging van het besluit aan de orde te stellen, ook ter vermijding van jarenlange kostbare onderhandelingen. Bijvoorbeeld bij verkiezingen voor een nieuwe regering als May het niet redt.
@2: Het VK heeft aan de EU het lidmaatschap opgezegd.
Dat besluit valt volgens mij niet te “heroverwegen”.
Als het VK opnieuw lid worden wil, zal het de normale procedure doorlopen moeten (lees: geen voorrechten kunnen afdwingen)
@3: Formeel geheel juist geredeneerd. Maar de EU bestaat dankzij talloze ‘houtje-touwtje’ constructies (een uitdrukking ontleend aan voormalig Europarlementslid Kathalijn Buitenweg), vaak het resultaat van nachtelijke compromissen van een klein aantal regeringsleiders. Een nieuwe, nog nooit vertoonde constructie die het VK praktisch gesproken binnen de vrijhandelszone houdt acht ik daarom niet uitgesloten.
@4: “Een nieuwe, nog nooit vertoonde constructie die het VK praktisch gesproken binnen de vrijhandelszone houdt acht ik daarom niet uitgesloten.”
Dat zou dan nog steeds een constructie worden waar nog lang over onderhandeld moet worden. Zo’n constructie kan alleen bestaan als het VK EU-richtlijnen blijft doorvoeren in de eigen wetgeving en vrij verkeer van goederen en diensten kan ook niet zonder vrij verkeer van personen. Laat dat nou net de twee belangrijkste redenen tot de Brexit zijn geweest.
@3 Als het VK niet meer weg wil gaat de EU dan is iedereen blij, niemand gaat dan moeilijk doen over die formaliteit, desnoods tekenen ze een miniverdragje om het formeel in orde te maken.
@3:The treaty’s author, the former Foreign Office diplomat John Kerr, has said that Britain is free at any moment to revoke its notice. “We still have all the rights of a member state, including the right to change our minds… The article is about voluntary withdrawal, not about expulsion.”
https://www.newstatesman.com/politics/brexit/2017/11/plot-stop-brexit
@7: Zo verzamelen de voorstanders van Remain munitie voor de tegenaanval
Ik vind overigens dat hier ook gewezen mag worden op de hypocrisie van Sin Feinn. Ze hebben zetels in Westminster die ze weigeren in te nemen. Met die zetels zouden ze mee kunnen helpen een einde te maken aan de Brexitfarce. Op parlementaire wijze.
@9: Het probleem daarbij is dat ze om die zetels te kunnen gebruiken eerst trouw moeten zweren aan de Engelse koningin. En ze weten dat zo’n zweer gaat etteren.
@7: Voor zover ik weet is het VK inderdaad niet de EU uit gezet, maar heeft het VK zelf besloten om te vertrekken.
Het VK heeft natuurlijk het recht om van gedachten te veranderen, maar dat betekent niet dat gemaakte afspraken niet meer gelden.
En het opzeggen van een verdrag is een afspraak, want als de opzegging op ieder moment ingetrokken worden kan, kan daarmee ook de opzeg-termijn omzeild worden.
Volgens mij kan een afspraak geannuleerd worden als alle partijen het eens zijn, maar dan moet het VK wel aardig zijn tegen de EU.
Bijvoorbeeld geen korting eisen.
@9: “Met die zetels zouden ze mee kunnen helpen een einde te maken aan de Brexitfarce. Op parlementaire wijze.”
Ik zou zeggen, doe even je rekenwerk over.