Klokkenluider over misstanden in voetbalwereld zit al maanden vast

ELDERS - Tegen Rui Pinto, de klokkenluider achter Football Leaks, zijn 147 klachten ingediend. Pinto zit al negen maanden in een Portugese gevangenis na zijn arrestatie in Boedapest en zijn uitlevering aan Portugal. Hij mocht vlak voor de Kerst voor het eerst praten met journalisten van Der Spiegel, die met de Nederlandse NRC verslag hebben gedaan van zijn onthullingen over belastingontwijking en -ontduiking via belastingparadijzen. De publicaties waren het vertrekpunt voor een strafrechtelijke vervolging én veroordeling van Ronaldo. Ook werd duidelijk hoe Russische oligarchen en Arabische sjeiks hun dubieuze geld in Europese clubs investeren. Er lopen nog strafzaken tegen voetbalmakelaars en in België en Frankrijk wordt strafrechtelijk onderzoek gedaan. Maar de enige die tot nu toe vastzit is klokkenluider Pinto zelf.

Rui Pinto wordt aangeklaagd wegens hacken en schending van het briefgeheim. Hij mag zijn proces niet in vrijheid afwachten omdat Justitie vreest dat hij dan het onderzoek kan dwarsbomen. De strafzaak tegen Pinto is mede gebaseerd op een aangifte door marketingbureau Doyen. Doyen runde een schimmig netwerk van bedrijven, met geld van oligarchen uit Kazachstan, en zette clubs op allerlei manieren onder druk. Justitie verdenkt Doyen inmiddels van witwassen en belastingontduiking. Pinto verdenkt de Portugese autoriteiten hem vast te houden om te voorkomen dat hij met de Franse autoriteiten, die hem aanvankelijk wilden beschermen, deze zaken verder zou gaan onderzoeken.

De klokkenluider maakt zich geen illusies:

„Het belangrijkste voor supporters is dat hun club wint. Het gaat om winnen, de rest doet er niet toe, zelfs als mensen weten van misstanden en misdrijven. Voetbal is onaantastbaar. En de autoriteiten beschermen de sector omdat het publieke belang zo groot is. Neem Benfica, de populairste club van Portugal – zeer invloedrijk. Een club met goede banden met de politie, met justitie, met de politiek. En zulke mensen krijgen allemaal regelmatig VIP-tickets. Zij zouden een groot belangenconflict krijgen mocht Benfica ooit serieus strafrechtelijk onderzocht moeten worden.”

Pinto loopt niet weg voor enkele van zijn daden die volgens de Portugese wet strafbaar zijn. Maar wat hem steekt is dat er in de voetbalwereld niets met zijn onthullingen wordt gedaan.

Amsterdamse Zuidas

Nederlandse advocaten, notarissen en trustkantoren zijn een belangrijke spil in de internationale geldstromen. In November 2018 onthult de NRC hoe de Zuidas omstreden tycoons helpt onder de radar te blijven en hoe notarissen van Loyens & Loeff een veroordeelde Italiaanse miljardair begeleiden met een Nederlandse stichting. Het gaat om Jorge Mendes, de Portugese voetbalmakelaar die de zaken behartigt van onder andere sterspeler Christiano Ronaldo en coach José Mourinho. En om Gabriele Volpi (75),  een een wegens faillissementsfraude veroordeelde Italiaan die puissant rijk werd in de oliehandel en tankopslag in Nigeria.

Uitgeleverd

Drie jaar geleden verschenen de eerste onthullingen over belastingontduiking en malversaties in de voetbalwereld in Der Spiegel en de NRC op basis van de documenten die Football Leaks de media ter beschikking had gesteld. Na nieuwe onthullingen een jaar geleden besluit Pinto, die dan in Boedapest woont, gebruik te maken van een aanbod uit Frankrijk voor een getuigenbeschermingsprogramma. Vlak voor zijn vertrek uit Hongarije wordt hij gearresteerd en uitgeleverd aan Portugal. In februari vorig jaar besloten Europese aanklagers met elkaar te gaan samenwerken bij bij de strafrechtelijke vervolging van misstanden in de voetbalwereld. Zij missen nu echter de medewerking van de klokkenluider. De Russische autoriteiten hebben Portugal laten weten dat ze geïnteresserd zijn in Pinto die zij verdenken van verschillende misdaden.

Europese witwasrichtlijn

De aandacht in de media voor de zaak van Rui Pinto is bepaald niet overweldigend. Het sociaaldemocratische europarlementslid Ana Gomes is een van de weinigen die zich het lot van Rui Pinto aantrekt. Zij ziet Pinto duidelijk als klokkenluider. Volgens haar wordt hij door de Portugese Justitie vastgehouden in een poging hem te breken zodat hij op basis van een bekentenis als hacker veroordeeld kan worden. Zonder dat er een vinger hoeft te worden uitgestoken naar de voetbaltycoons die de Portugese staat en talrijke andere Europese landen oplichten. En dat is volgens Gomes, die inmiddels het Europarlement heeft verlaten, in strijd met de Europese richtlijnen voor de aanpak van witwassen. Portugal zou met de informatie die Pinto heeft geleverd moeten samenwerken met de autoriteiten van andere landen om de corruptiepraktijken te bestrijden.

Het proces tegen Rui Pinto wordt begin dit jaar verwacht. De aanpak van de financiële malversaties die hij onthulde zal voorlopig nog wel even op zich laten wachten. Als het er ooit van komt.