OPINIE - In enkele Zuid Amerikaanse landen komen illegale overeenkomsten voor waarbij het afzweren van de vakbond een loonsverhoging oplevert. De beruchte “pactos collectivos”.
Met de ArbeidsVoorwaarden Regeling (AVR) ondermijnen Nederlandse werkgevers de vrijheid van vereniging, het recht op collectieve onderhandelingen en het stakingsrecht. Ze zijn feitelijk één stap verwijderd van illegale praktijken zoals we die zien in landen als Columbia en Mexico.
Het is een trend onder werkgevers om vrije collectieve onderhandelingen te omzeilen met zo’n AVR. De werkgever sluit dan een akkoord met de ondernemingsraad en vraagt de werknemers hiermee in te stemmen. Dat lijkt democratisch, maar met de handtekening machtigen werknemers de OR om in het vervolg afspraken namens hen te maken. De enige invloed die overblijft is de OR-verkiezing, doorgaans eens in de vier jaar.
Vakbonden leggen de uitkomst van CAO-onderhandelingen altijd ter instemming voor aan hun leden. Als de leden niet tevreden zijn kunnen ze gaan staken. Dat staat in de statuten en is geregeld in het stakingsrecht. De ondernemingsraad hoeft een overeenkomst niet voor te leggen en doet dat ook zelden. In het geval van de Jumbo-AVR is het de directie die het dealtje éénmalig ter ondertekening aan de werknemers voorlegt. De OR kan in het Nederlandse recht geen staking uitroepen. Ze hebben ook geen middelen om dat te doen.
Ondernemingsraden worden democratisch gekozen. De animo is doorgaans gering en vaak is er niets te kiezen omdat de beschikbare zetels niet of nauwelijks kunnen worden gevuld. De ondernemingsraad spreekt de werkgever regelmatig, vaak een keer per maand. Over wat er in die gesprekken wordt gezegd en besloten wordt zelden of nooit de mening gevraagd van werknemers. In het beste geval hangt er een verslag aan het mededelingenbord.
Als je overeenkomsten tussen werkgevers en Ondernemingsraden zou analyseren, dan zijn deze doorgaans in het voordeel van de werkgever. Dat is niet vreemd, de ondernemingsraadsleden zijn afhankelijk van de werkgever en hebben een uitzonderlijke positie die ze graag willen behouden.
Eén van de ontwerpers van de wet op ondernemingsraden, professor Mauk Mulder, heeft een hele theorie geschreven over het mechanisme hoe mensen zich voegen naar een hogere macht om de machtsafstand naar lager gesitueerden te vergroten. Ironisch genoeg zie je dat terug in veel ondernemingsraden, ze luisteren beter naar de baas dan naar de mensen die ze vertegenwoordigen. Sterker nog, in het geval Jumbo wordt de informatie die de OR aan werknemers verstrekt, vooraf door de directie gecontroleerd. Zo staat in het convenant.
De Jumbo-OR heeft zijn eigen macht vergroot door de vakbonden buiten spel te zetten door dicht tegen de wensen van de werkgever aan te kruipen. In plaats van democratische controle over elke nieuwe afspraak, kun je ze eens in de 4 jaar naar huis sturen. Dat maakt het reeds geschiedde kwaad echter niet ongedaan.
De OR heeft geen tegenmacht anders dan ergens instemming te weigeren of een procedurestrijd aan te gaan. Maar het belangrijkste drukmiddel van werknemers -het stakingsrecht- een universeel mensenrecht, is tot in lengte van dagen naar de gallemiezen. Zuid Amerikaans…
Verscheen eerder op Eddystam.com
Reacties (8)
Maar nog steeds volledig legaal.
Dan moet je daar als werknemer niet mee instemmen, je kan de werkgever niet kwalijk nemen dat werknemers daarmee instemmen.
En wiens schuld is dat?
Tweede Kamer, Provinciale Staten, Gemeenteraad?
“Met de ArbeidsVoorwaarden Regeling (AVR) ondermijnen Nederlandse werkgevers de vrijheid van vereniging, het recht op collectieve onderhandelingen en het stakingsrecht.”
Dit is niet waar al deze rechten blijven overeind. Een staking uitropen is niet het exclusieve recht van een vakbond, elke (Ad hoc) organisatie, in principe ook de OR, kan een staking uitroepen mits het een collectief vertegenwoordigd. Je mag naast de OR ook een eigen belangenorganisatie oprichten of lid worden van een vakbond.
Vakbonden zijn gewoon niet meer van deze tijd, werknemers zijn veel mondiger geworden en maken tegenwoordig liever zelf afspraken dan dat ze zich door een beweging laten vertegenwoordigen. Werknemers zitten ook lang niet meer zo vast aan hun werkgever als vroeger, bevalt de arbeidsovereenkomst niet dan hoppen ze zo naar een andere werkgever. Heel erg democratisch zijn vakbonden ook niet, vaak genoeg zijn ze misbruikt om politieke spelletjes te spelen, dat breekt ze nu op.
Dat heb je niet in Venezuela: daar wordt alles door de Staat beheerst. De mensen gaan dan wel dood van de honger, maar een rechtgeaarde socialist is bereid zulke offers te brengen.
@3: een or is geen vereniging van werknemers en kan geen CAO afsluiten. Daarom kiest Jumbo voor een AVR die door werknemers individueel moet worden getekend en daarna onderdeel uitmaakt van de arbeidsovereenkomst. Een OR is geen rechtspersoon, als zij een staking uitroepen is elke werknemer individueel verantwoordelijk voor de gevolgen. Je zou gelijk hebben als werknemers zouden zeggen wij hoeven geen vakbond, wij willen dat de OR het doet. Maar de AVR is een bedenksel van werkgevers en bedoeld om een vrije vereniging van werknemers buiten spel te zetten. De “vrije keuze” van werknemers is als volgt: je baas vraagt je te tekenen en geeft je daarvoor 1% loonsverhoging. Niet tekenen is geen opslag. In de overeenkomst tussen Jumbo en OR staat dat de OR mededelingen aan het personeel eerst voor moet leggen aan de directie. Jij zegt dat vakbonden niet van deze tijd zijn, is dit dan het moderne antwoord?
@3:“werknemers zijn veel mondiger geworden en maken tegenwoordig liever zelf afspraken dan dat ze zich door een beweging laten vertegenwoordigen”
Ik ben benieuwd naar de bewijsvoering.
“evalt de arbeidsovereenkomst niet dan hoppen ze zo naar een andere werkgever”
Die dezelfde overeenkomst aanbiedt.
@5 Voor het oprichten van een vakbond heb je welgeteld 2 werknemers en statuten nodig, en dit kunnen ook ondernemingsraadsleden zijn. Als dat is wat je dwars zit dan kan de OR gewoon een ‘vakbond werknemersvereniging JUMBO medewerkers’ oprichten.
Je moet niet de gevestigde vakbonden aandragen als voorbeelden van belangenbehartiging voor werknemers in de 21e eeuw, en dan onzichtbare OR leden afkraken terwijl de baantjescarrousel bij het vakbondsbestuur om te huilen is. Kiezen als er één kandidaat is, echt.. fan-fucking-tastic..
@7: ik denk dat je het niet helemaal door hebt. De AVR is een werkgeversinitiatief en geen initiatief van de werknemers. Niemand heeft de OR gevraagd dit te doen. De directie heeft dit bedacht. Ik kraak geen ondernemingsraadleden af, ik analyseer en vergelijk en denk dat dit bepaald geen vooruitgang is, ook niet als je de schurft aan vakbonden hebt.