In Wit-Rusland gaan ook bekende mensen achter slot en grendel

INTERVIEW - Denis Dzjoeba sprak met enkele bekende Wit-Russische sport- en mediamensen die vanwege hun standpunt tegen het regime van dictator Loekasjenko werden gearresteerd. De interviews zijn vertaald door Ardy Beld, vertaler Russisch.

Sinds de protesten tegen de gefalsificeerde presidentsverkiezingen op 9 augustus worden steeds meer bekende gezichten gearresteerd en in versnelde procedures veroordeeld tot uiteenlopende gevangenisstraffen.

Basketbalspeelster past niet in gevangenisbed

Op 30 september werd de basketbalspeelster Alena Levtsjanka gearresteerd door de politie. Ze belde haar advocaat Michail Kiriljoek en zei dat ze op het vliegveld was aangehouden. Ze zou voor een geplande behandeling en rehabilitatie vertrekken. De reden voor haar opsluiting was ‘deelname aan massale protesten en verzet tegen een ambtenaar in functie’. De sportster werd van het vliegveld naar een politiebureau gebracht en vandaar uit naar het detentiecentrum aan de Okrestina. Na het bekend worden van haar arrestatie, verzamelden zich direct een honderdtal fans voor de beruchte gevangenis.

Levtsjanka werd op grond van schending van de ‘wet op organisatie en houden van massale evenementen’ veroordeeld tot 15 dagen arrest. Ze speelt in de nationale basketbalploeg sinds 2001. Ze nam actief deel aan de zondagse demonstraties en uitte zich meermaals openlijk tegen het politiegeweld. Op 15 september werd haar arrest nog eens verlengd met 3 dagen. Advocaat Kiriljoek: ‘Voor haar lengte van 1 meter 96 bestaat niet eens een passende brits. Maar Jelena houdt zich flink, ze verteld dat er overal in de cellen wordt gezongen. Dat geeft haar kracht. Ze is trots op het Wit-Russische volk.’

Alena Levtsjanka is center in het nationale basketbalteam en speelde onder andere voor Charlotte Sting, Washington Mystics en Atlanta Dream in de WNBA. Met UMMC Jekaterinenburg werd ze tweemaal Russisch landkampioen.

Handbalploeg weigert te spelen

Als reactie op het arrest van de basketbalspeelster weigerde de handbalploeg Vitjaz-Leon uit protest aan te treden tijdens een wedstrijd in de nationale competitie. Een speciaal bijeengeroepen sportcommissie besloot daarop dat de ploeg een ‘technische nederlaag’ had geleden. In overeenstemming met het reglement van de handballiga werd de ploeg hierop compleet uitgesloten van de competitie. Konstantin Jakovlev, trainer van de handballers van Vitjaz-Leon uit Minsk: ‘Het is duidelijk dat alle rechtszaken die tegen de sporters lopen, zijn voorbereid. Wij zijn hierover zeer verontwaardigd en gaan in ieder geval ons beklag doen bij internationale sportbonden.’

Thaiboksers in de cel

Op 13 september werd Aleksandra Sitnikova, meervoudig nationaal kampioen, en drievoudige Europees winnaar van de bronzen medaille in thaiboksen, gearresteerd door de politie. De 24-jarige werd op 15 oktober veroordeeld tot 10 dagen arrest wegens deelname aan de protesten. Op haar twitter account schreef Sitnikova enkele dagen voor haar aanhouding: ‘Ik ben ongelooflijk trots op onze mensen! Ze zijn wijs, sterk en sympathiek. Er is zoveel wederzijdse hulp. En dat allemaal ondanks de vreselijke wreedheid van de regering! Lang leve Wit-Rusland!’

Joeri Boelat, meervoudig wereldkampioen en trainer thaiboksen, werd op 13 oktober veroordeeld tot 15 dagen arrest. Hij zou hebben deelgenomen aan protestacties, terwijl hij volgens zijn verdediger met zijn gezin op de genoemde dag ergens anders zou zijn geweest. Boelat zit eveneens opgesloten in het detentiecentrum aan de Okrestina. Vanwege de ‘epidemiologische situatie’ mag geen van de sporters door familieleden of advocaat worden bezocht.

TV-presentatoren

In juli werd Denis Doedinskij, presentator van de Wit-Russische zenders Belarus-1 en -2, ontslagen, nadat hij op sociale netwerken had geschreven over ‘zinloze arrestaties’. Hij organiseerde samen met Dmitri Kochno, een andere Wit-Russische tv-ster, op 12 juli een actie tegen de censuur voor het gebouw van de centrale televisie. Hier werden de beide presentatoren opgepakt en in een proces tot 10 dagen arrest veroordeeld. Op 15 oktober stond Kochno na zijn vrijlating opnieuw voor de rechter, ditmaal wegens verzet tegen een ambtenaar in functie. Hij moest een boete van 25 basissalarissen betalen, omgerekend 223 euro.

Metalheads in de luxe cel

Aleksandr Pomidorov en Lesley Knife (artiestennamen) van de metalband ‚Gods Tower’ werden op 19 september na een concert in een park in Minsk opgepakt en veroordeeld tot 8 dagen arrest. De beide muzikanten zaten in een cel die speciaal voor een reportage op de staatszender STV was ingericht. Pomidorov in een interview na zijn vrijlating: ‘We werden dus naar de cel gebracht en kregen zelfs pantoffels aan. Ik herkende de plek direct van die reportage. Of het comfortabel was? We zaten er met zijn vieren. De britsen zijn van hout, er zijn redelijke matrassen. Voor mij was het in ieder geval in orde. Het bleek dat er zelfs warm water was en een afsluitbare plee. In de ochtend kregen we twee literflessen drinkwater, vier tandenborstels, twee tubes tandpasta, vier rollen toiletpapier, een pakje hygiënedoekjes. En boeken. Het eten was normaal: havermout in de ochtend. Voor de lunch koolsoep, aardappelen en gries, ’s avonds weer pap en brood. Alles zonder zout, alleen maar koolhydraten. Knettergezond. Aangezien je je bijna niet kunt bewegen, is het eten meer dan voldoende. Maar als hotel zou ik het toch eerder middelmatig willen noemen…’

Ook vertelt Pomidorov hoe belangrijk de ondersteuning van buitenaf was: ‘Al in de cel van het wijkbureau vertelden ons meisjes die eveneens waren opgepakt, dat er mensen op straat stonden om ons te ondersteunen. Toen we in het detentiecentrum aan de Okrestina kwamen en pakketjes kregen, werd het makkelijker. Dat je weet dat familie en vrienden op de hoogte zijn waar je bent. Ik kon niemand bellen om te vertellen over de arrestatie, want ze hadden mijn telefoon afgepakt. Het eerste pakketje kwam van Ljena, de weduwe van Aleksandr van de band ‘Neuro Dubel’: zij stelde zich daarbij voor als mijn vrouw. Nu moet ik met haar trouwen (lacht).’