Ierland vervroegd naar de stembus

Volgende week vrijdag zijn er parlementsverkiezingen in de Ierse Republiek. Taoiseach (premier) Simon Harris heeft de verkiezingen vervroegd omdat hij de gunstige cijfers in de polls voor zijn partij hoopt te verzilveren en straks met flinke winst opnieuw een centrum-rechtse regering kan leiden. De grootste oppositiepartij Sinn Féin staat op verlies en daar zouden de zittende partijen graag van willen profiteren.

Harris is pas sinds april van dit jaar premier. Hij is de opvolger van Leo Varadkar die op 20 maart 2024 onverwacht voortijdig vertrok als taoiseach en leider van de Fine Gael-partij. Deze partij vormde sinds de vorige verkiezingen in 2020 een coalitie met de andere centrum-rechtse partij Fianna Fáil en de kleinere Groenen. De samenwerking tussen de rivalen FG en FF, die Ierland al honderd jaar regeren (maar nooit samen), was uniek. Beide partijen verloren flink bij deze verkiezingen. SF was met Mary Lou McDonald de grote winnaar en kwam met 37 zetels bijna op dezelfde hoogte als FF. Om haar uit de regering te houden sloten FF en FG een historisch compromis dat onder andere inhield dat Micheál Martin (FF) de eerste helft van de vijfjarige zittingsperiode premier werd waarna de aftredende regeringsleider Varadkar hem zou opvolgen.

Twee jaar later won Sinn Féin  in Noord-Ierland de verkiezingen. Daar is de Noord-Ierse SF leider Michelle O’Neill nu premier. Mocht SF ook in de Ierse Republiek winnen dan zou de hereniging van beide delen in het verschiet liggen. Op het congres van SF in september beloofde Mary Lou McDonald dat zij een referendum zou organiseren als ze na de aankomende verkiezingen premier kan worden. Maar bij de Europese verkiezingen dit voorjaar bleek al dat de populariteit van de partij is gedaald. Als oorzaken worden genoemd een onduidelijk immigratiebeleid en een reeks schandalen. Dat begon in Noord-Ierland waar een partijfunctionaris beschuldigd werd van seksueel misbruik met kinderen. Onlangs braken twee Ierse SF-kopstukken met de partij. McDonald is er nog niet in geslaagd de reputatie van de partij te herstellen.

Sinn Féin blijft ijveren voor hereniging

Volgens de huidige peilingen haalt Sinn Féin nu slechts 18% , een daling van meer dan zes procentpunten. Fine Gael staat nu op ongeveer 24%, Fianna Fáil op 21%. De kleinere partijen halen de 5% drempel waarschijnlijk niet. SF oud-gediende Gerry Adams waarschuwt in een opiniebijdrage degenen die hopen af te kunnen rekenen met zijn partij. ‘Er zijn duidelijk mensen die verkiezingscampagnes zien als kansen om een ​​overlijdensbericht voor Sinn Féin te schrijven. Sorry dat ik je moet teleurstellen. Zoals bij alle partijen die meedoen aan verkiezingen, zullen er momenten van winst en momenten van pijn zijn. Dat is inherent aan de verkiezingspolitiek, vooral in onzekere tijden. Maar als je politieke ideologie en de band van het leiderschap met de basis echter sterk zijn, dan kunnen alle uitdagingen worden overwonnen. Dat is een van de sterke punten van Sinn Féin.’ Adams laat er ook geen misverstand over bestaan dat zijn partij zal blijven ijveren voor een herenigd Ierland.

Campagnetijd

Huisvesting was een van de thema’s waarop SF vijf jaar geleden won. Het tekort aan huizen is ook na vijf jaar centrumrechtse regering nog steeds groot. Immigratie is er bij gekomen. De regering heeft opvang geboden voor duizenden gevluchte Oekraïners. Afgelopen zomer hebben rechtse demonstranten een reeks demonstraties gehouden bij asielzoekerscentra en een aantal gebouwen die bestemd waren voor asielzoekers zijn afgebrand. In de campagne waarschuwt centrumrechts voor moeilijke tijden als Trump in dc VS aantreedt. En terwijl Fine Gael de kiezers met dikke budgetten veel belooft op allerlei gebieden, kraakt minister van Financiën Donohoe SF af vanwege een geplande ‘aanslag op Ierlands spaargelden’. SF ontkent dat dit uit haar verkiezingsprogramma gelezen kan worden. Een woordvoerder zei dat Sinn Féin “het overheidsgeld verstandig zou investeren”, in tegenstelling tot Fine Gael, die in de regering “het overheidsgeld in rook had laten opgaan”, waaronder “€ 500.000 aan privéjets voor Simon Harris”.