Njet, luidt het korte antwoord van de Nederlandse regering, nu ook DNB-president Klaas Knot nog maar eens de noodklok luidt dat de hypotheekrente-aftrek de kapitaalmarkt doet dichtslibben. Verdere argumentatie niet nodig. En dat terwijl iedereen met enig economisch verstand al heel lang weet dat het subsidiëren van de huizenmarkt een onverantwoorde bubbel aan het creëren is.
Of wacht, er is wel argumentatie. Als we stoppen met subsidiëren, zakt de huizenmarkt in. Ja, dat klopt, net zoals de subsidiekorting op de cultuur tot een sanering van die sector leidt. De enige reden om de hypotheekrente-aftrek niet te beknotten is van populistische aard: het biedt mensen een direct voordeel waar je als politicus lekker mee scoort, terwijl de grotere nadelen zich aan het zicht van het electoraat onttrekken.
Als in Nederland, dat er bepaald niet slecht voor staat, al zoveel irrationeel misbaar gemaakt kan worden over een fiscale regeling die een bubbel aanwakkert, hoe voorstelbaar is het dan niet dat de Grieken (en straks ook Italianen en Spanjaarden) te hoop lopen tegen bezuinigingen die hen direct treffen, tegenover een reddingsplan dat ze niet snappen? Nederlanders mogen dan monkelen over de Griekse tegenzin tot bezuinigen (en – the horror! – daar draagvlak onder de bevolking voor zoeken), ze hebben precies dezelfde reflexen.
Het Europese kredietinstituut waarschuwde in mei al dat de eurocrisis kan uitmonden in een hypotheekcrisis (pdf). Zo ver is het nog niet. Maar dat dachten de Grieken ook, toen ze vrolijk op krediet leefden. Nederland moet zijn eigen bijdrage aan het ontstaan van financiële rampspoed snel een halt toeroepen of een toontje lager zingen bij het terechtwijzen van anderen.
Reacties (36)
Dubbelpost?
Hah, weet je wat Knot gisteren bedoelde? De banken komen in de problemen, want zij hebben met spaargeld (korte leningen, op de geldmarkt, op het moment heel schaars) veel te veel hoge hypotheken (lange leningen, op de kapitaalmarkt, inelastisch) uitgezet. Dat gaat dus wringen -bij de banken!- en dat doet hem pijn.
Dit neemt niet weg dat afschaffing van de HRA ertoe zal leiden dat de prijzen van huizen in Nederland wel met 20 of 30 % verder zouden kunnen dalen. Erg is dat niet: verkopers krijgen wel minder, maar hoeven ook minder te betalen als ze weer kopen, en kunnen dus veelal toch mooier gaan wonen. Kopers zijn zonder meer beter af met lagere prijzen. Verkopers en erfgenamen krijgen minder dan ze gehoopt hadden, maar zouden ook niet klagen als ze meer kregen dan ze gehoopt hadden. Alleen de mensen met een hypotheeklening van 75, 90 of 100 % of nog meer zitten er slecht bij. Zij moeten blijven zitten waar ze zitten tot de bui over waait.
Voor mensen met een hypotheek zullen de woonlasten stijgen.
De prijzen zijn al gedaald, en dalen nog steeds. Dat lijkt vervelend: de geijkte vertegenwoordigers van de huizenbezittende klasse (VVD, CDA, VEH, makelaars) hebben al weer geprobeerd Knot het hok in te jagen, maar er is niets aan te doen. We wisten toch dat het te mooi was om waar te zijn? De prijzen van huizen waren toch veel te hoog?
De tijd van -netto- gratis in een koophuis wonen en nog winst maken ook is (even?) voorbij.
Soort van dubbel ja, maar toen had het NJET van de tegenlobby nog niet geklonken.
En dat rapport van de EU over het verband tussen hypotheken en eurocrisis is absoluut interessant om eens naar te kijken.
Klopt. 1: In Nederland gaat het nog zo slecht niet (zie b.v. Tabel 1, geen enkele “default” in Nederland), 2: In Denemarken is het nog veel erger als bij ons (Figuur 3), 3: Nederland heeft van 2000 naar 2010 wel 300 miljard extra aan hypotheken afgesloten (uitgangspositie was 200, uitkomst is 500), 4: de eindconclusie “Still, the probability that the European sovereign debt crisis could escalate into a mortgage debt crisis should not be entirely neglected” klinkt noch verontrustend, noch verrassend. Hoe moet je zo’n rapport nu eigenlijk lezen? Zoiets van: als ze het er hardop over gaan hebben dan is het wel heel erg aan het worden?
Het kabinet Wilders/Verhagen/Rutte is er voor de leasers van een BMW of AUDI en de verhypotheekkeerders van hun koophuisillusie. Die moeten 4 jaar gepleased worden en daarna zien Mark, Maxime en Greet wel weer.
da’s een leuke: als je voor afschaffing HRA bent, dan moet je ook voor het stoppen van het subsidieren van de culturele sector zijn?
of bedoel je saneren in de ‘synoniem voor slopen’context
Het is alleen een feitelijke vergelijking: als je een sector niet subsidieert, krimpt hij.
Maar kunst is natuurlijk een linkse hobby, die wel mag krimpen, terwijl rechts hobby’s, zoals boven je stand wonen, gehandhaafd dienen te blijven.
Zonder HRA zouden dezelfde mensen dezelfde huizen kunnen kopen als ze nu doen. De prijzen zouden alleen lager zijn en het zou aantrekkelijker zijn om je lening af te lossen.
Knot pleit niet voor directe en totale afschaffing van de HRA, maar voor aanpassing om aflossen te stimuleren. Ik hoor zelden tot nooit iemand voor directe en totale afschaffing pleiten, maar de tegenstanders van iedere vorm van verandering vallen wel altijd die karikatuur van aanpassingsplannen aan. Natuurlijk komen er mensen in de problemen als plotseling hun woonlasten met enkele honderden euro’s per maand stijgen, maar dat is dan ook niet waar Knot en anderen voor pleiten.
Zelf zit ik nu ook met een hypotheek van meer dan 100% van de marktwaarde van mijn huis. Ik heb een flinke spaarpot waarmee ik gemakkelijk een groot deel zou kunnen aflossen, maar vanwege de HRA doe ik dat toch maar niet. Als ik mijn spaargeld bewaar tot ik verkoop, maakt het allemaal niet zo veel uit. Bij verkoop kan ik ook aflossen. Als ik echter nu mijn spaargeld verbras (of uitgeef), ontstaat er wel een probleem. Voor mij én voor de bank.
Zonder HRA zouden dezelfde mensen dezelfde huizen kunnen kopen als ze nu doen. De prijzen zouden alleen lager zijn en het zou aantrekkelijker zijn om je lening af te lossen.
Hangt er vanaf of de HRA terugkomt als belastingverlaging. Zo niet, dan gaat de koopkracht van de hogere inkomens er wel degelijk op achteruit. Hetgeen ook de grote angst van de VVD is.
De huizenmarkt is een redelijk vrije markt. Vraag en aanbod zijn in ieder geval vrij bepalend voor de prijzen. Alle koophuizen in Nederland kan je rangschikken op aantrekkelijkheid. Alle huishoudens kan je rangschikken op financiële mogelijkheden. De rijkste mensen wonen in de mooiste huizen. De prijzen van de huizen passen zich aan aan de financiële mogelijkheden van de kopers.
Aanpassing van de HRA zal het tweede ranglijstje zeker veranderen, maar tot grote verschillen zal het niet leiden. Je moet het systeem natuurlijk niet zo wijzigen dat mensen in grote problemen komen met schulden die ze in het oude systeem hebben gemaakt, maar dat is ook niet nodig als je alleen de ongewenste effecten van de HRA wil aanpakken.
De voorraad koophuizen is niet volledig inelastisch: een lagere vraag naar koophuizen (via het afschaffen van de HRA) zal ook het aanbod doen afnemen. Ik betwijfel dat het effect van de HRA volledig in de prijs zit: het stimuleert ook de (dure) woningbouw, het verkopen van huurwoningen door corporaties, etc. Zonder belastingteruggaaf gaat de rijke Nederlander van een afschaffing van de HRA erop achteruit.
Zonder belastingteruggaaf gaat de rijke Nederlander van een afschaffing van de HRA erop achteruit.
Rijke Nederlanders hebben de tendens niet meteen in financiële problemen te komen als ze er op achteruit gaan. Daarnaast lijkt het me redelijk vanzelfsprekend dat als de HRA beknot wordt, er dus meer ruimte op de begroting van de overheid ontstaat, die op de één of andere wijze hoe dan ook uiteindelijk ten goede komt aan de Nederlanders. Wie weet, misschien kan de BTW op cultuur weer naar 6%, zodat de rijke Nederlanders weer goedkoper naar het theater kunnen. Nog mooier zou natuurlijk de staatsschuld verlagen zijn, daar wordt op langere termijn elke Nederlander beter van.
Voor de huidige hypotheekbezitters zal de koopkracht dalen (dezelfde hypotheek – meer aflossen – en een huis dat minder waard is), maar voor mensen die een nieuwe hypotheek kunnen afsluiten niet (goedkoper huis – meer aflossen – ongeveer dezelfde maandlasten).
Nattevingerwerk natuurlijk, maar goed.
Nou, ik denk dat er ook minder koophuizen op de markt zullen komen. Het koopkracht verlies van de afschaffing van de HRA zal niet volledig gecompenseerd worden door een lagere huizenprijs.
Nog een marktverpestend mechanisme: huursubsidie
ik neem aan dat bij lagere huizenprijzen de huren ook zullen dalen.
Klopt, huursubsidie zou niet meer moeten zijn dan een vangnet aan de onderkant van de woningmarkt.
Rijke Nederlanders hebben de tendens niet meteen in financiële problemen te komen als ze er op achteruit gaan.
Dat is niet het punt… de VVD gaat uiteraard niet akkoord met het afschaffen van de HRA als het uitgevoerd wordt als nivellerende maatregel. Gezien de werkelijke en virtuele meerderheid van de VVD (37 zetels volgens TNS-NIPO geloof ik) is iets om rekening mee te houden als je echt geïnteresseerd bent in het uitfaseren van de HRA.
Je moet toch bedenken Bismarck: “de bovenmodalen kunnen wel meer belasting betalen” is momenteel echt een minderheidsstandpunt in NL.
Is dat zo? In mijn boekje is 37 zetels geen meerderheid (nog niet de helft van een meerderheid zelfs). Daarnaast, zoals gezegd, het kan niet anders, of dat geld komt op andere wijze in de samenleving. Als dat bijvoorbeeld gestoken wordt in cultuur, komt het de facto weer bij de rijken terug. Bovendien dacht ik dat staatsschuldvermindering het andere economische speerpunt van de VVD was. Dat geheel in het kader van het oer-Hollandse geven en nemen.
Bovendien dacht ik dat staatsschuldvermindering het andere economische speerpunt van de VVD was.
Je vermindert de staatsschuld door de BTW op cultuur te verlagen?
Kijk, zolang “links” de afbouw van de HRA automatisch verbindt aan nivellering en/of een grotere overheid, zullen CDA/VVD (en nu ook PVV) het bespreken daarvan automatisch tot taboe verklaren.
Gek hoor. Hebben ze geen eigen standpunt over de HRA dan? Kunnen ze dat niet ontwikkelen, of willen ze de HRA gewoon handhaven, omdat afschaffing hen gewoon te veel stemmen kost? Ik denk het laatste, want zo dom zijn ze niet.
“Zonder belastingteruggaaf gaat de rijke Nederlander van een afschaffing van de HRA erop achteruit”.
De vraag is hoe erg dat is. Bij afschaffing van de huursubsidie zullen arme gezinnen slechter en / of minder eten. Bij afschaffing van de HRA komt er bij de rijke Nederlander wat minder kaviaar op tafel. Ceteris paribus, wel te verstaan. Ik weet wel wat ik minder erg vind, en ik hoor toch bij de (heel) ruim bovenmodale Nederlanders….
Gek hoor. Hebben ze geen eigen standpunt over de HRA dan? Kunnen ze dat niet ontwikkelen, of willen ze de HRA gewoon handhaven, omdat afschaffing hen gewoon te veel stemmen kost?
Nee hoor: het is pragmatisme. Hun filosofie is dat de overheid nu wel groot genoeg is, en dat er voor de lage inkomens wel genoeg gezorgd wordt. Een algemene belastingverlaging krijg je er moeilijk door, voorzieningen voor iedereen waarvan de hogere inkomens relatief veel gebruik maken des te meer.
Ik weet wel wat ik minder erg vind, en ik hoor toch bij de (heel) ruim bovenmodale Nederlanders….
De wonderen zijn de wereld niet uit!
Bij afschaffing van de HRA komt er bij de rijke Nederlander wat minder kaviaar op tafel.
Totale onzin. D’r zijn genoeg henken en ingridden die dankzij de HRA net redelijk kunnen leven. Op een totaalinkomen van 3000 euro netto is 200 tot 500 euro HRA maandelijks een aardig bedrag wat je liever niet kwijtraakt.
Volgens 2 economen in het ESB kan de inkomstenbelasting 4,5 procentpunt naar beneden bij afschaffing HRA. Dat betekent dan inderdaad dat de ‘rijken’ relatief minder profiteren omdat zij nou eenmaal de helft van de HRA ontvangen. Daarbij hadden zij berekend dat het 800miljoen tot 2 miljard extra economische groei zou opleveren.
http://vorige.nrc.nl/dossiers/woningmarkt/article1698138.ece
Gelijk doen, zou ik zeggen.
Goed, maar dat is niet wat “links” voorstelt als het gaat over de afschaffing van de HRA. De afschaffing van de HRA wordt vrijwel altijd genoemd in verband met de overheidsuitgaven. Dan is het niet zo vreemd dat “rechts” de hakken in zand zet.
Maar waarom wil rechts daar dan zelf geen voorstellen voor doen? Zijn ze zo afhankelijk van links, dat ze zelf niks kunnen bedenken? De hakken in het zand zetten, omdat een ander voorstellen doet, waar je het niet mee eens bent, is erg kinderachtig.
Nee, je vermindert de schuld door de HRA in te perken. Wel (#15) goed lezen hè: Ik bood twee alternatieven: lagere BTW op cultuursubsidie (dus geen nivellering) of staatsschuldvermindering (geven en nemen).
Overigens durf ik er wel wat op te verwedden dat een relatief kleine inperking van de HRA (zeg tot maximaal 500.000 euro) al meer oplevert dan de verlaging van de BTW op cultuur kost en dat je dus nog geld over houdt voor staatsschuldverlaging.
@23: “Nee hoor: het is pragmatisme. Hun filosofie is dat de overheid nu wel groot genoeg is, en dat er voor de lage inkomens wel genoeg gezorgd wordt”
Als ze hun filosofie waar willen maken, schaffen ze morgen de HRA af.
‘Net als tegenwoordig, kostte de belasting op koopwoningen de staat dus meer geld dan zij opleverde’
Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Hypotheekrenteaftrek#Geschiedenis
Je kan veel beweren, maar met hun filosofie van een kleinere overheid heeft dat niks te maken.
@023: partijen die een kleinere overheid willen, moeten meteen de HRA afschaffen, want de HRA kost de overheid veel meer dan het oplevert. Dan hoeven ze niet eens na te denken over wat ze met dat vrijkomende geld doen.
Je kan veel beweren, maar met een filosofie van een kleinere overheid heeft het handhaven van de HRA niets te maken.
De HRA teruggaaf komt vrij direct bij de (huisbezittende) burger terecht, dit in tegenstelling tot overheidsuitgaven in het algemeen. Het vergroot de negatieve vrijheid van de burger ivm het meest genoemde alternatief: de besparing op de HRA om de overheidsuitgaven op te voeren.
Het alternatief wordt het meest genoemd, omdat rechts weigert een eigen alternatief aan te dragen.
“De HRA teruggaaf komt vrij direct bij de (huisbezittende) burger terecht, dit in tegenstelling tot overheidsuitgaven in het algemeen”
Dat is niet de filosofie van een kleinere overheid, maar eigenbelang van de huizenbezitters, en daarmee zijn we dus weer terug bij af. Het kost rechts gewoon te veel stemmen. Met filosofische overwegingen heeft het niets te maken. De pragmatische overweging van ‘geen stemmen verliezen’ is voor hen belangrijker dan hun visie op de overheid.
News flash: liberalisme gaat over eigenbelang. “Private vices, public benefits”
Dat is wel een heel erg simplistische visie op het liberalisme. Volgens mij baseert het liberalisme zich op het individualisme, waarbij mensen zo vrij mogelijk moeten zijn, maar een liberaal met een beetje verstand weet meteen, dat hij dan niet alleen zijn eigenbelang na moet streven, maar dat de maatschappij het meest succesvol is, wanneer die zich op het greatest happiness principle van het utilitarisme baseert. Beter gezegd: eigenbelang, dat niet van dat principe uit gaat, is gewoon egoïsme. Met een filosofische instelling heeft dat dus nog steeds niks te maken. Een algemeen geaccepteerde filosofie van het egoïsme ben ik nog nergens tegen gekomen, tenminste (of het zou het volledig vrij gelaten kapitalisme moeten zijn, dat daar aardig dicht in de buurt komt).
Ondertussen blazen de banken de hypotheekbubbel voor het onderste segment nog wat op.
NHG=overheid. Want de woningmarkt zit in het slop, de laatste weken hebben al meerdere politici van verschillende partijen gepleit voor versoepeling van de hypotheekverstrekking.
Hoe kom je er trouwens bij dat de HRA subsidie is. Veelverdieners betalen veel belasting en krijgen hier iets van terug.