Vorig weekend bezocht ik Rotterdam om eens een kijkje te nemen in o.a.Het Nieuwe Instituut. Vaak heb ik het gebouw aan de buitenkant aanschouwd bij mijn vele bezoekjes aan de musea aan het Museumplein, maar ik was er nog nooit binnen geweest, dus een leuk uitstapje voor de zondagochtend.
Bij de meervoudige opdracht voor het gebouw van het Nederlandse Architectuurinstituut aan zes architecten in 1988 was Jo Coenen de winnaar. Hij bracht de hoofdfuncties van het gebouw onder in afzonderlijke gebouwdelen. Elk gebouwdeel heeft een eigen architectonische karakteristiek en een eigen relatie met de omgeving. Het langgerekte archiefgebouw volgt de kromming van de Rochussenstraat en sluit daarmee het Museumpark af. Het beeld op de voorgrond is van Auke de Vries, die dit speciaal voor dit gebouw ontwierp en dat een jaar na de opening geplaatst werd (in 1994). Het heeft geen titel en de kunstenaar wilde er pas aan beginnen toen het gebouw grotendeels klaar was, omdat het werk één moest worden met het gebouw. Dat is zeker gelukt, vind ik.
Eenmaal binnen kon ik mij eerlijk gezegd moeilijk concentreren op de structuur van het gebouw door de enigszins verwarrende looproute, vanwege corona. Ook een plattegrond ontbrak, waardoor we een beetje ontheemd door het gebouw dwaalden. Dat was jammer, want we misten daardoor wel enige items. Wat we wel gezien hebben was de tentoonstelling “Art on Display 1949-69”. Een expositie over de verschillende manieren waarop in dit tijdvak kunst tentoongesteld werd. Grappig om eens niet te kijken naar het kunstwerk, maar naar de manier waarop het gepresenteerd word. Als bezoeker ben je er vaak niet van bewust dat daar vaak lang over nagedacht en veel werk aan besteed is.
In de tijd tussen 1949 en 1969 was men op zoek naar een nieuwe verhouding tussen kunst en publiek en werden verschillende nieuwe ideeën gelanceerd. Op de foto zie je hoe Lina Bo Bardi, de vrouw van de directeur van het Museu de Arte in São Paulo, de kunstwerken op een soort schildersezels plaatste, in de vrije ruimte. Ze wilde dat dat schilderijen als werken op zich werden gezien. De opstelling was een groot succes en zou bijna dertig jaar lijven staan.
Bij je entreebewijs van het Nieuwe Instituut hoort ook een kaartje voor Huis Sonneveld; een woonhuis gebouwd eind jaren twintig in de stijl van Het Nieuwe Bouwen, de architectuur van “licht, lucht en ruimte”. Zeker ook de moeite van het bekijken waard.
Normaal gezien zouden we de lunch gebruiken in een museum café of in een van de leuke tentjes aan de Witte de Withstraat, maar niks is meer normaal; alle horeca gesloten vanwege corona. Dus namen wij ouderwets koffie en broodjes mee en zochten een plekje op een bankje in het Museumpark. Tot zover klinkt dat best gezellig en romantisch, maar op een sombere, winderige zondagmiddag in oktober waren we er toch snel klaar mee… Dus op naar ons volgende adres: Witte de With Center for Contemporary Art, dat per 27 januari 2012 Kunstinstituut Melly zal gaan heten. Ook hier was ik nog nooit geweest en was verrast over de leuke tentoonstellingen.
Nieuw werk van Christian Vinck. Voor deze tentoonstelling vormde de persoonlijke ervaring van Vinck met migratie, hij werd geboren in Venezuela en woont en werkt tegenwoordig in Madrid, de inspiratie voor een centraal thema: vlucht. De tentoonstelling bestaat uit meer dan 200 schildeijen die hij in de afgelopen vijf jaar heeft geschilderd. Samen zijn ze Album#8, Alt, een verzameling die bestaat uit vier series. Voor één van de series heeft hij een officieuze geschiedenis van de luchtvaart in Latijns-Amerika in kaart gebracht en geïllustreerd. Echt heel mooi; elk schilderijtje wordt in een boekje begeleid door het verhaal achter dit geschilderde vliegtuig.
Zoals dit verhaal over Alberto Santos Dumont (Brazilië 1873), ingenieur, vredesacticvist, uitvinder en luchtvaartpionier. Hij legde met dit vliegtuig een afstand van 60 meter af op 3 meter hoogte in Parijs. Een maand later lukte het om 220 meter af te leggen op 6 meter hoogte. Hij wordt wel gezien als de eerste piloot van een gemotoriseerd vliegtuig.
Of het verhaal van Pedro Infante (Mexico 1917), één van de beste acteurs uit de hoogtijdagen van de Mexicaanse cinema. Infante was een risicozoeker en fanaticus wat hem het indrukwekkende aantal van 2989 vlieguren opleverde. Zijn hobby zou echter ook zijn dood betekenen. Op een dag was hij copiloot van een bommenwerper die was omgebouwd tot vrachtvliegtuig. Het vliegtuig crashte vijf minuten nadat het opgestegen was, door een falende motor. Brandweerlieden vonden tussen de brokstukken een armband met zijn naam en het gevleugelde symbool van het behalen van zijn vliegbrevet erin gegraveerd.
Een andere expositie is die van Usha Seejarim, een Zuid-Afrikaanse kunstenaar die woont en werkt in Johannesburg. Zij richt haar aandacht op de ongelijke distributie van arbeid, waarbij vrouwen worden gezien als bruikbare en beheersbare ondergeschikten. Ze giet banale materialen in nieuwe vormen en stelt daarmee de vooroordelen van onze patriarchale maatschappij aan de orde. Dit is, moet ik er eerlijkheidshalve bij vermelden, de zeer korte versie van de begeleidende tekst. Soms kan ik gewoon niet zoveel met de onderbouwende visie van kunstenaars en vind ik het gewoon leuk werk…Zoals deze ” Installatie met clusters van stro en bezems”, je ruikt het stro en het hout en je ziet prachtige vormen. Volgens de tekst “lijken ze op nesten en functioneren als schuilplaats voor de kleintjes tegen gevaren in de directe omgeving terwijl ze een veilige studieruimte voor het aanleren van gedragspatronen bieden”. Ik geloof het wel en vind het gewoon mooi!
Ook de “Servitude Series” , waarvan hier één werk te zien, vind ik leuk. “De werken zijn gemaakt van metalen dienbladen, die in welgestelde gezinnen worden gebruikt voor het serveren van desserts en andere gerechten. Ze verwijzen naar een klassenstructuur waarin hulp impliciet het in dienst zijn van anderen betekent. In het midden van deze dienbladen is met de hand een inkeping gekerfd die daarna is verbogen. Hierdoor zijn onregelmatige lijnen ontstaan die bijna doen denken aan geweldpleging. De inkeping verwijst ook naar een vagina, als de belichaming van dienstbaarheid. Deze werken bevinden zich in een oncomfortabele rust en destabiliseren ieder idee over gemakkelijke consumptie”. Zelf heb ik ook nog een paar van dit soort schalen en dienbladen en ja…vanaf nu wordt het toch lastig om er zonder onsmakelijke bijgedachten een lekkere salade op te serveren….
Al met al weer een verrassend dagje kunst kijken!