Ex-minister van Financiën Gerrit Zalm neemt afscheid op zijn weblog én van zijn weblog. “Het is mooi geweest”, schrijft hij, maar verder dan wat prietpraat komt hij niet. Toch vreemd voor een minister die sinds 1994 de schatkist van Nederland beheerde. En zò mooi waren de bijna twaalf jaar Zalm ook weer niet. De ene na de andere bezuiniging werd het Nederlandse volk door de strot geduwd. Zijn favoriete woord als het om geld ging, was ‘nee’. De enige keren dat hij ‘ja’ zei, waren als een minister om geld kwam zeuren en aan Zalm vroeg: “zei u nee?” Gerrit Zalm had geen geld. Sterker: hij had zelfs geen hart, wat hijzelf ook toegaf. “De opmerking dat ik een hart zou hebben, is op zichzelf al een ernstige beschuldiging”, riep hij ooit tegen Hans van Mierlo.
Gerrit Zalm neemt afscheid zonder moeilijke reflecties op zijn jaren als minister, zonder nabeschouwing, zonder toneelmeesterachtige kwinkslag. Als een nachtkaars gaat hij uit:
Donderdag is mijn laatste dag. Ga rond het middaguur naar kantoor. Knutsel nog wat aan mijn toespraak. Blik nog even terug met secretaris-generaal Ronald Gerritse en directeur-generaal Belastingen Jenny Thunnissen. Doe de inhoud van mijn bureaulade in een doos. En schrijf mijn laatste weblog. Eind van de middag is er het fotomoment van de overdracht aan Wouter Bos en daarna is er het afscheidsfeest. Dank alle weblog lezers voor hun belangstelling. Het is mooi geweest.
Nederland zal Zalm missen als kiespijn. En binnenkort steekt Zalm gewoon weer een sigaret op…
Reacties (48)
Niet echt fair blogje hoor.
Was “hoe word ik een rat” ook niet zijn lievelingsboek?
Mooi objectief betoog.
Vooral de stevig onderbouwde stelling “Nederland zal Zalm missen als kiespijn” voegt veel waarde toe!
Ook de interessante informatie in dit verhaal blijft mij verbazen en doen lachen: “De enige keren dat hij ‘ja’ zei, was als een minister om geld kwam zeuren en aan Zalm vroeg: “zei u nee?”.
“Als een nachtkaars gaat hij uit”, terwijl Nova de laatste dagen van zijn carriére nog even belicht.
Jezus, deze column doet echt té kort aan Zalm. En nee, uitleggen waarom lijkt me niet nodig, echte argumenten geven doet de El el immers ook niet.
Dit is met afstand de ergste post die ik hier ooit gelezen heb. Over links-dogmatisme gesproken. Ik ben nota bene zelf links, en ik zou nooit Zalm op zo’n domme manier (zonder enige concrete onderbouwing) de grond in trappen. Deze weblog onwaardig.
De beste stuurlui staan aan wal en Elel staat ergens midden in de pampa’s van Argentinie zoals zijn nick suggereert.
Zalm, een van de weinige politici die ook met zijn ogen lacht..en die heeft geen hart?
De nick:
http://www.pantheon.org/articles/e/elel.html
@7; dat verklaard een boel (:
EmmaV: “Deze weblog onwaardig.”
Welke bedoel je, de boertigheid of de ironie?
Trouwens: wat gebeurt er met de proefpostjes die je hier kan genereren met de preview-knop? Worden die bewust weggegooid, of bewaard in een database voor voyeurs?
Mwah, onder Zalm is de staatsschuld wel afgenomen, en het inkomen per hoofd met iets van 25% gegroeid. We hebben daar idd slechtere publieke voorzieningen voor terug gekregen, maar dat is op zichzelf staand een afweging die je kan maken.
Mooi staaltje Zalm-bashen!
Zolang je grote vriend Wouter Bos maar wel iedereen geld geeft die erom vraagt he? Dan krijgt die wel een mooi blogje over een aantal jaar.
Kortom, het grote potverteren is begonnen. Laat de staatschuld maar oplopen, dat zoekt ons nageslacht maar uit, kunnen ze meteen even over het milieu en de energie voorziening nadenken. Dat hebben we ook geen zin in.
@zutman: previews verdwijnen als ze niet geplaatst worden. Zie we dus niets van.
De tijd zal het leren, maar het zou me eerlijk gezegd niet verbazen als we in de toekomst vele kanttekeningen zullen geplaatst zien worden bij het financiële beleid van Gerrit Zalm. Geld uitgeven bij een hoogconjunctuiur, extra oppotten bij een laagconjunctuur en als speerpunt van Europees beleid inzetten op meer krijgen dan geven.
Ik zal hem inderdaad missen als kiespijn.
Heerlijk. Leuk om te zien wat er gebeurt als er eens een tendentieus postje verschijnt op Sargasso. :-)
“De ene na de andere bezuiniging werd het Nederlandse volk door de strot geduwd.”
Bezuinigingen treffen de burger nooit, het is een vermindering van belastingen op de burger, direct of indirect. Als jij mij elk jaar 100 euro geeft, en ik dan tegen je zeg, weet je wat geef me dit jaar maar 90 euro, dan kraam je toch ook niet uit: jij duwt me die 10 euro door mijn strot. Ben jij zo iemand in de Albert Heyn die keihard schreeuwt: en nu oprotten me je aanbiedingen die je door mijn strot duwt!
Mja, de verloren winst van de aanbieding moet uiteindelijk ook verdiend worden. Elk voordeel hep..
Enige objectieve onderbouwing van deze negatieve uitspraken, zouden dit postje niet misstaan… ik vond Zalm in ieder geval een van de sympthatiekste en betrouwbaarste ministers van de afgelopen vele jaren, ook al was ik het vaak niet met hem eens.
Dit is natuurljk niet echt waar. Als er op het openbaar vervoer bezuinigd wordt, met als gevolg dat er geen bus meer door je dorp rijdt, betekent dat dat je een auto moet aanschaffen. Als burger word je dan met een erg forse uitgave getroffen door de bezuiniging.
Dit is misschien een erg overduidlijk voorbeeld, maar in feite treft elke bezuiniging de burger, aangezien een bezuiniging letterlijk een vermindering van de diensten van de staat aan de burgers betreft. Zelfs als daar een lastenverlichting tegenover staat (en dat hoeft niet perse, of toch op zijn minst niet een directe lastenverlichting), zou logischerwijs netto de burger er op achteruit gaan.
Iets regelen voor een collectief (alle burgers samen) is logischerwijs namelijk goedkoper dan dat ieder individu het voor zichzlf regelt (1000 potloden ineens kopen gaat tegen een veel lagere stukprijs dan 1 los potlood kopen).
Als je jouw redenatie volgt, is eigenlijk het bestaan van een staat/collectief al verkeerd (want geen belasting en dus geen staat zou optimaal zijn).
@Bismarck: die maatregel die jij specifiek ten voorbeeld stelt is natuurlijk niet echt waar. Immers die bus die niet meer elk half uur of uur rijdt, rijdt nog wel, maar dan als minibusje op afspraak of als bejaardentaxi: big fucking deal.
Als burger kun je altijd je eigen keuzes maken, en dan doen we dat elke vier jaar weer gezamenlijk. Het rekenen in individuele voorbeelden gaat tegen twee principes in: keuzevrijheid van het individu (pak ik de auto, de fiets, de bejaardentaxi of de afspraakbus, of rijd ik met een kennis?) en de beginselen van de democratie waarmee we elke vier jaar samen afspreken waar we wel geld voor willen uitgeven en waar niet voor.
je voorbeeld is wel overduidelijk en natuurlijk, maar dan in de foute betekenis van het woord.
Tav je laatste opmerking: ja inderdaad, de staat is een noodzakelijk goed, maar niet ideaal.
ter verduidelijking: ik vind het prima dat we geen dubbeldekkerbussen elk half uur door het 200 inwoners tellende HuppeltjeKut laten rijden.
Wat een warme bolsjewiek gevoelens voor Zalm, merk ik hier een spoortje van nationaal geld-isme op?
Daar komtie weer, de buikgevoelens. Tijd voor een nieuwe Godwin.
@zmook, ik deel je visie. Zalm is een van de zeer weinige politieke personen waar ik mee aan de tap wil zitten en ik ben daar heel krities (op z’n afrikaans oogt beter) in.
Zalm zei steeds drie jaar nee om er bezuinigingen doorheen te drukken, en om dan in het vierde jaarstemmen te kunnen kopen.
En vergeet ook niet dat hij ‘ja’ zei toen Beatrix hem vroeg om 77 miljoen voor de aankoop van dat twijfelachtige schuilderij van Mondriaan, de “Victory Boogie Woogie”.
Ik weet straks niet meer wie er zo heerlijk kon schateren tijdens menige cultuursloop. Blij.
Ik vind zalm een geweldige minister geweest, beste minfin ooit en van mij had ie tot z’n 80e door mogen gaan. Maakt mij niet uit wat jullie er van vinden.
Ik ben niet zo onverdeeld positief over hem als een aantal anderen hier, maar er zaten zeker veel ergere misdadigers in het afgelopen kabinet. Spijtig genoeg zit de grootste ook weer in het nieuwe kabinet.
Deze bijdrage van Elel is wel een absoluut dieptepunt.
Enige poging tot nuancering is blijkbaar niet nodig als het om de VVD gaat.
Je bent niet wijs. Het gaat om Zalm.
Ik vond altijd dat Zalm de hollandse zuinigheid op landelijk niveau doorvoerde. Hij had het in ieder geval een stuk slechter kunnen doen.
Zo, Zalm de fijne vent dus. Dat komt omdat iedereen de prijs vergeet die is betaald, en dan met name niet door Gerrit die zich overal voor afsloot als het niet via nieuw Balkenende-beleid binnenkwam. “Wat heb ik daarmee te maken, het begrotingstekort !” Dit eind goed algoedgevoel is menselijk, begrijpelijk, redelijk. Van mij krijgt hij een fikse trap onder zijn hol.
We zullen nooit weten of een andere minister of onder een ander beleid het beter of slechter zou zijn afgelopen.
Positieve resultaten binnen een kabinetsperiode toerekeken aan een de kwaliteiten van een minister is toch per definitie voor voor- en tegenstanders een kwestie van onderbuik? Maar ik ben de slechtste niet, rust brengen in de schatkist dicht ik de man in ieder geval wel toe.
@mescaline
Ook onder Zalm is er vrijwel elk jaar meer uitgegeven dan er binnen komt, kortom er is dus geen reden om agressief te worden (‘van mij krijgt hij een flikse trap onder zijn hol’). Veel Nederlanders nemen niet deel aan het arbeidsproces (bijvoorbeeld de vele WAO-ers) en die wel deelnemen werken minder hard dan bijvoorbeeld Amerikanen en zeker Aziaten. Daardoor blijven de belastinginkomsten wat aan de lage kant en lukt het de overheid soms niet om alles te realiseren wat de mensen willen dat er wordt gerealiseerd.
Ook zijn er vooral onder hoede van de PvdA een aantal onderwijshervormingen doorgevoerd die nu niet echt gunstig hebben uitgepakt voor de samenleving; dat tast ook de belastinginkomsten aan.
Zalm was zuinig met het uitgeven van andermans geld en dat waardeer ik.
Stel je voor dat ik zou schrijven dat Femke Halsema een flikse trap onder haar hol zou krijgen van mij. Ik ben benieuwd hoe de gemiddelde Sargasso-reageerder zou reageren. Maar omdat Zalm van de VVD is vindt men dit soort taalgebruik wel geaccepteerd.
Hypocrisie
@Bismarck:
Onzin. Waar je het over hebt (schaalvoordelen, vermoeddelijk) komt in het geval van veel ‘publieke’ voorzieningen uberhaupt niet voor en daarnaast, als er echt zoveel economische voordelen zijn van het collectief regelen van allerlei diensten, denk je niet dat een bedrijf dat zou beseffen en in die markt zou springen?
@Theedoek:
Eh ja.. zo werken overheden. Je moet wel even realistisch blijven: als je niet bankroet kunt gaan en je zeer kredietwaardig bent (=de Nederlandse staat), is er geen enkele reden om niet bij te lenen. Punt is wel dat de staatsschuld als percentage van het BNP onder Zalm met 15 procentpunten (25%) is afgenomen.
Problemen die in de jaren ’80 zijn ontstaan, maar goed.
Men werkt minder lang dan de Amerikanen, onze arbeidsproductiviteit is wel een stuk hoger.
Zeg, hoeveel leent de Amerikaanse overheid eigenlijk bij? :P
Zalm hanteerde de kaasschaaf: dat heeft onze staatshuishouding aantoonbaar verbeterd, maar is zwaar gevallen op bvb het onderwijs en de zorg.
@JSK
Ik ben blij dat Zalm het een en ander heeft gedaan aan de staatsschuld (als percentage van het BNP) maar ik verzet met tegen het beeld van Zalm als de gewetenloze bezuiniger. Hoe gewetensvol is het namelijk om hoge schulden na te laten aan komende generaties?
Het is mij onduidelijk wat je bedoeld met ‘zo werken overheden’. Overheden hoeven zo helemaal niet te werken. Er staat nergens dat ze meer moeten uitgeven dan er binnenkomt, ze zijn dat gaan doen onder invoed van het neo-Keynesianisme.
Verder maakt het niet uit of problemen nu wel of niet in de jaren 80 zijn ontstaan. We hebben er nu last van.
Dat onze arbeidsproductiviteit wat hoger is betekent niet dat we achterover kunnen leunen en toekijken hoe mescaline mensen een fikse schop onder hun hol geeft.
Ach, ik ben in retrospectief ook helemaal niet zo negatief over Zalm. Natuurlijk, hij had in de goede Paarse jaren wat mij betreft beter wat minder in kunnen zetten op lastenverlichtingen en wat meer op investeringen in met name onderwijs, maar goed. Ik denk dat het grootste probleem onder Paars nog eerder pas dat Zalm een sterke goede minister was en de ministers van Volksgezondheid en Onderwijs niet, zodat ze geregeld het onderspit moesten delven.
Wat denk ik Zalm nog wel kwalijk te nemen valt is dat hij zich onder de Balkenende-kabinetten ook mee heeft laten slepen met het rechtse triomfisme dat de polarisatie zo heeft geholpen: denk aan zijn “ik zal zwaaien naar de demonstranten”-opmerking.
@JSK: het voordeel van een overheidscollectief is dat de winstegevende delen kunnen betalen voor de verliesgevende delen, zoals bijvoorbeeld de gezonden voor de zieken in een ziektekostenverzekering, of veelgebruikte buslijnen voor nauwelijks rendabele lijnen op het platteland. Bedrijven zullen (logischerwijs) de onrendabele delen willen afstoten en zich concentreren op de winstgevende. Als je als overheid toch wil dat zoeken verzekerd en plattelandsdorpen bereikbaar blijven zul je dan toch op een of andere manier moeten ingrijpen.
@Theedoek:
Onder Zalm was de capaciteit van de Nederlandse bevolking om die schulden terug te betalen groter dan daarvoor. Het gaat er niet zozeer om de absolute omvang van de schuld maar de relatieve. Als de staatsschuld met 10% toeneemt, maar het nationaal inkomen met (zeg) 20%, zijn we dan huishoudkundig beter of slechter af dan ervoor? Beter af, me dunkt.
Wat een onzin. Al begin 19e eeuw waren er discussies over de zin en onzin van het opbouwen van een staatsschuld. Overheidstekorten zijn niet erg als ze een land in staat stellen om te investeren in publieke voorzieningen (onderwijs, om maar iets te noemen) die een hoger rendement kennen dan de rente over de staatsschuld. De overheid van de V.S. was de 19e eeuw voordurend in deficit: het bouwen van scholen, wegen en kanalen kost nu eenmaal geld.
‘Neo-Keynesianisme’ (dat is niet eens een bestaand woord, maar goed) heeft met die economische wijsheid helemaal niks te maken.
We hebben nu ook last van het broeikaseffect of de terugkeer van TBC, maar dat zou ik ook niet zo snel noemen in een discussie over de merites van Gerrit Zalm als minister van Financieen. Het heeft er niet zoveel mee te maken, was een beetje mn punt.
Juist wel. Door de hoge arbeidsproductiviteit hebben we per euro relatief veel tijd over. Dat geeft mij genoeg mogelijkheden om achterover te leunen (met of zonder drankje) en te kijken hoe mescaline iemand een fikse schop onder hun hol geeft. :-)
@36:
Klopt, maar dat is een eerlijkheidskwestie geen efficientiekwestie. Bismarck wekte de indruk (nouja, hij beweert gewoon eigenlijk) dat de bezuinigingen van Zalm ervoor zorgen dat de overheid minder efficient gaat functioneren. Ik betwijfel dat. De bezuinigingen in combinatie met lastenverlichting zijn een herverdeling van inkomen: van werklozen naar werkenden, van zwakke regio’s naar sterke regio’s, etc. Zoals jij zegt, overigens.
Maar, maar… die keuze kan je als land maken, om mensen meer naar productiviteit te belonen en minder naar behoefte.
@JSk
Het ging erom dat bepaalde publieke voorzieningen in dit land niet op het niveau zijn waarop men ze graag zou willen zien. Zalm wordt een afbraakbeleid verweten.
Een van de redenen daarvoor is dat veel mensen in de WAO zitten en dus geen echte inkomsten hebben en dus niet bijdragen aan de publieke voorzieningen. Wat is daar zo moeilijk aan te begrijpen? Door misbruik van sociale voorzieningen is er minder geld voor andere zaken. Misbruik van sociale voorzieningen leidt tot het uitgeven van geld door de overheid maar niet in wegen, kanalen en scholen maar in mensen die eigenlijk best zouden kunnen bijdragen aan die wegen, kanalen en scholen.
Verder wil ik zeggen dat het lang niet zeker is dat onze arbeidsproductiviteit hoger blijft dan die van de Chinezen, Chinezen zijn erg leergierig, Nederlanders niet meer. Dat bedoel ik met achterover leunen.
@jsk
Citaat uit de engelstalige wikipedia:
Keynesian ideas became almost official in social-democratic Europe after the war and in the U.S. in the 1960s.
Jongens, hou toch op over “als hij er niet was geweest dan…” “als Zalm door had mogen gaan dan…”; Dat gaat uit van de simplistische veronderstelling dat er een “referentiescenario” zou zijn geweest.
Ongeacht van de politieke voorkeuren van een minfin kan je er toch vanuit gaan dat deze er alles aan doet wat in zijn of haar denkkader het beste voor het land is.
In plaats van dit continue op de persoon gerichte commentaar zouden we ons eens wat meer moeten verdiepen in de achterliggende gedachte, Sargasso is immers geen FoK!.
@Theedoek,
Mijn pa is studeerde politicologie en hij weet er nog vrolijk over te vertellen dat als je in die tijd Keynes durfte te betwijfelen je bijna een klasseverader was. Sowieso was het lezen van “kapitalistische” literatuur totaal overbodig en dus taboe want na de revolutie zou dat allemaal toch niet meer relevant zijn.
@JSK:
– de staatsschuld wel afgenomen –
dat is maar hoe je het bekijkt,
– het inkomen per hoofd met iets van 25% gegroeid.
> van wanneer tot wanneer? inkomen groeit door inflatie ook al flink, dus wie wil je bedanken?
– We hebben daar idd slechtere publieke voorzieningen voor terug gekregen
> weet nie, zie ook veel goede dingen. laten we ook niet vergeten dat sommige goede voorzieningen nu overbelast worden en om wel dienst te kunnen leveren worden ze dan maar qua kwaliteit teruggeschroeft. Is dat dan slechtere service of gewoon het beste mogelijk?
en zo zijn we niet veel verder.
@Theedoek 38
Veel WAO-ers werken ook en verdienen dus “echt” geld. (en ja, dat mag gewoon en nee, dat is geen zwart geld) Daarnaast zou bv het beter aanpakken van faillisementsfraude het geld dat verloren gaat door vermeend misbruik van sociale voorzieningen meer dan goed maken.
Wat Zalm betreft, iemand die Heroes of Might and Magic speelt (en flippert) geweldig!
@Sigi
Het maakt mij niet uit of iemand als ElEl ‘foute’ hobbies heeft of ‘goede’ hobbies. ElEls bijdrage blijft voor mij een absoluut dieptepunt.
Heel veel WAO-ers werken niet terwijl ze wel kunnen werken en hebben volop tijd voor hun hobbies. En dat zijn lang niet allemaal ‘goede’ hobbies, ik weet zeker dat er een heleboel van die gevallen zijn met ‘foute’ hobbies.
En kom dan maar met cijfers als die faillisementsfraude echt zo erg is. Maar goed je kan toch ook gewoon beide vormen van fraude aanpakken?
@38:
Niets, maar het is een dooddoener (‘WAO is een groot probleem’, ja duh!) die niet zoveel te maken heeft met de merites van Zalm. Uitkeringen zijn het domein van Sociale Zaken, niet van het ministerie van Financieen.
Hmm.. lees je uberhaupt? Ten eerste het woord neo-Keynesiaans bestaat niet. Het is geen woord. Punt. Daarnaast heeft het Keynesianisme het vanaf eind jaren ’70 afgedaan, tegenwoordig voeren de meeste Westerse landen wat je een gematigd monetaristisch beleid kunt noemen. Ten slotte: schulden maken om je economische structuur te versterken heeft niks te maken met het deficit spending van Keynes.
@Rik:
Dat je vervolgens niks leert is toch echt je eigen schuld.. ik neem aan dat hij bij z’n volle verstand en zonder dreiging voor politicologie heeft gekozen?
@BINGONERO:
Als percentage van het nationaal inkomen, zoals ik al meerdere malen heb gezegd. De schuldpositie van Nederland is onder Zalm weldegelijk verbeterd: we kunnen de staatsschuld – als het zou moeten – sneller terugbetalen.
Pff.. onder Zalm, dus vanaf 1994. Wederom een kwestie van lezen hoor… daarnaast reken ik altijd in reeele of relatieve cijfers. In dit geval reeel: gecorrigeerd voor de inflatie.
@44:
Was een poos geleden op Zembla – hoewel het over bijstandsfraude versus faillisementsfraude ging -, als jij zelf niet bijblijft kan je moeilijk verwachten dat anderen dat wel voor je doen. ;-)
@JSK, je positieve getal klopt na even doorgespeurd hebben , deze bron en benadering, idd wel. Toch (los van de kwestie van lezen opmerking) handig als je het erbij meld. Over de verdeling van al die groei hebben we dan natuurlijk nog geen uitspraken gedaan, maar toch positiever is het zeker.
@19&20: Mijn voorbeeld komt wel degelijk voor en niet alleen voor dorpjes met 200 inwoners.
@33: Probleem is dat een bedrijf opzettelijk niet meer dan maar net onder de stukprijs zal zitten, want de aandeelhouder moet winst zien. Dus daar schiet je vrijwel niets mee op. Anders zou je immers net zo goed alle staten kunnen opheffen (of is dat de strekking van je pleidooi?).
Verder vindt die collectivisering wel plaats, alleen zijn we er zo aan gewend dat het ons niet opvalt. Denk aan wegen (ieder een weggetje voor hem alleen tussen overal waar hij wil zijn) en ziekenhuizen (privekliniek voor ieder).
Blijkt dat ons aller Gerrit zijn weblog vulde door met pen en papier notities door te spelen aan de mensen die wel wisten hoe dat nou moest:
http://www.fembusiness.nl/fembusiness/content/nieuws/53135/article.html