Waarom zou een Georgische president op 4 mei Texel bezoeken? Dat was mijn eerste reactie toen ik deze kop zag. Maar wat blijkt, er liggen 476 Georgiërs op het eiland begraven. Hoe dat zo?
In 1921 werd Georgië bezet door Stalin (zelf een Georgiër), waarna het land zijn onafhankelijkheid verloor. Toen de Duitsers het land binnenvielen vochten er veel Georgiërs in het Sovjetleger. Veel van hen werden krijgsgevangen genomen en in concentratiekampen opgesloten.
In 1941 kregen zij de keus. Of in de kampen blijven en een onzeker lot tegemoet gaan, of zich aansluiten bij de Duitse troepen, welke inmiddels iedereen konden gebruiken. Velen van hen kozen voor dat laatste. Enerzijds omdat ze de Russen toch al gedeeltelijk als bezetter zagen, anderzijds uit lijfsbehoud. Ook de Duitse belofte van een onafhankelijk Georgië heeft zeker een rol gespeeld.
De mannen werden ingedeeld in acht zogenaamde ‘Osttruppen’. Een van deze bataljons, het Georgische 822ste Wehrmacht Infanteriebataljon kwam na wat omzwervingen op Texel terecht. Het bestond uit 800 Georgiërs en 400 Duitsers.
Aan het eind van de oorlog zag het er niet zo goed uit voor Duitsland, en het vooruitzicht terug te moeten naar het door Stalin gedomineerde Georgië was met hun huidige staat van dienst niet aanlokkelijk. Daarom kwamen de Georgiërs in de nacht van 5 op 6 april 1945 in opstand. Eerst doodden ze bijna alle 400 Duitsers binnen het eigen bataljon. Echter de Duitsers die de kustverdediging bemanden lieten zich niet verrassen. Zij namen de Georgiërs en daarmee de Texelse bevolking onder vuur.
Vanaf dat moment werd er 5 weken heftig gevochten. Opgepakte Georgische soldaten moesten zich uitkleden want zij hadden met de opstand het Duitse soldatenuniform bezoedeld. Geheel naakt werden de mannen gefussileerd.
Tijdens deze periode hebben veel Texelaars de Georgiërs ter zijde gestaan en de gevechten duurden tot na 5 mei. Uiteindelijk heeft deze opstand aan 482 tot 565 Georgiërs en 117 Texelaars het leven gekost. De Duitsers hadden ongeveer 420 tot 2347 doden te betreuren (de bronnen zijn hier onduidelijk over.
Weer een interessant stukje geschiedenis waarvan ik het bestaan niet wist.
Hieronder nog een quote uit een dagboek.
“6 April! De dag, waarop de Russen, onze Georgiërs in opstand kwamen op ons mooie eiland!” … “Over ’t huis buldert ’t geschut van verschillende batterijen. Overal zie ik branden uitbreken: ’t bos staat in brand, boerderijen worden in brand geschoten, de duinen branden. Den Burg is beschoten; vele doden. De mensen vluchten uit hun huizen en weten niet waarheen. Zinloos wordt alles vernield, want geen enkele Rus zoekt dekking in burgerhuizen of boerderijen. Als losgebroken wilde dieren hebben ze de burgerbevolking geterroriseerd; ze hebben gemoord en geplunderd!”
(Uit: “een herinnering aan Beerdman” door G. Jansen)
Bronnen: wikipedia, een forum en een pagina over de opstand.
Reacties (1)
Deze juiste woorden passen precies bij de Texelse opstand, ik ben dankbaar aan de Texelaars en de anderen die nog de positiefe waarheid durven te spreken.Ik weet dat er in Texel veel gezinnen zijn die tijdens de opstand veel hebben meegemaakt en weten voor ideeen ze vochten.