Gelukkig: Morsi heeft gewonnen

Met de verkiezing van Mohammed Morsi tot president van Egypte is ‘Mubarrak II’ afgewend. Maar reden om hard te jubelen is er niet.

Zondagavond: President Morsi spreekt het Egyptische volk toe via de tv (AFP/Nile tv). Morsi heeft al zijn functies binnen de Moslim Broederschap neergelegd. Hij beloofde – wat geloof ik alle presidenten op zulke momenten doen – een president van alle Egyptenaren te zullen zijn.

Een spannende week is gisteren dan eindelijk geëindigd met de bekendmaking dat Mohammed Morsi, de kandidaat van de Moslim Broederschap de eerste democratisch gekozen president van Egypte is geworden. Hij is gekozen met 52% van de stemmen. Iets meer dan de helft van de ongeveer 50 miljoen stemgerechtigden heeft zijn stem uitgebracht.

De week was vooral spannend omdat, hoewel de de uitslag al dagenlang bekend was, het concurrerende kamp van oud-premier Ahmed Shafiq niet ophield eveneens een overwinning te claimen. Dat deed de vrees groeien dat de uitslag door de militairen van SCAF zodanig zou worden gemanipuleerd dat Shafiq alsnog aan eem meerderheid zou worden geholpen. De spanning werd nog verhoogd doordat de  bekendmaking van  de uitslag, die voor donderdag op het programma stond, ook nog eens tot zondagmiddag werd uitgesteld, en omdat een regeringsbron officieus liet uitlekken dat Shafiq op 50,7% van de stemmen stond.

Dat uitstel en het verhogen van de spanning lijkt achteraf vooral een manoeuvre van de legerleiding van SCAF te zijn geweest om de Broederschap met een aantal minimumeisen akkoord te laten gaan. Eén ervan, zo schreef Al-Ahram Online, zou in ieder geval zijn geweest dat de Broederschap zich moest neerleggen bij de ontbinding van het parlement. Die ontbinding was een bittere pil voor de gebaarde Broeders geweest, omdat zij er een meerderheid in hadden. Zij hadden zich dan ook tegen de ontbinding verzet. Een andere eis van het leger zou  te maken kunnen hebben met de samenstelling van de Constitutionele Raad die een grondwet moet gaan schrijven. Aangenomen wordt dat SCAF van hen geëist heeft dat zij  daarin niet langer zullen proberen een meerderheid te krijgen. Het zijn voor de hand liggende zaken, maar het zijn wel speculaties. De precieze inhoud van wat er besproken is weten we niet.  De komende tijd zal waarschijnlijk meer duidelijkheid brengen.

Anderzijds zijn er tekenen die erop wijzen dat de Broederschap begrepen heeft dat zij het niet, zoals in het verleden het geval was, allemaal alleen kan doen en het op een akkoordje met de SCAF kan gooien zonder hulp van de rest van de oppositie. Er zijn de laatste dagen tal van berichten over deals met de meer seculiere oppositie. Ook daarvan moeten we de uiteindelijke uitkomst afwachten.

En is het nu goed dat Morsi heeft gewonnen niet Shafiq? Ja, uiteindelijk wel wat mij betreft. Shafiq had in zijn uitspraken laten blijken dat hij duidelijk afstevende op een voortzetting van het oude regime. Met SCAF zou hij twee handen op één buik zijn geweest. Dan hadden we toch wel iets gekregen wat wel erg veel zou hebben geleken op een ‘Mubarak II’, waarvoor de schrijver Alaa al-Aswani gewaarschuwd had.

Morsi’s winst is dus een opluchting. Niet dat de Moslim Broederschap ideaal is – verre van dat. Maar nu is er tenminste nog sprake van een duidelijke tegenkracht in het regeringsapparaat tegen de alleenheerschappij van de militairen. En als de Moslim Broeders hun toenadering tot de rest van de oppositie serieus verder voortzetten, is er zelfs sprake van een sprankje hoop.

Maar dat gezegd hebbende is er wel veel onzeker en onstabiel. De militairen hebben met de ontbinding van het parlement en het feit dat zij via aanvullingen op de grondwet de functie ervan hebben overgenomen en zichzelf het laatste woord hebben gegeven over de samenstelling van de Constitutionele Raad, de functie van de president aanmerkelijk uitgehold.

De Moslim Broeders zullen aan de andere kant toch proberen zoveel mogelijk profijt te trekken van het feit dat zij tenminste één belangrijke sleutelpositie hebben behouden. De komende tijd zal blijken hoe ze daarmee omgaan. Of ze zullen proberen door meegaand te zijn zoveel mogelijk concessie van de militairen los te krijgen, of dat ze juist de confrontatie zullen aangaan, onder meer door het mobiliseren van hun achterban. Het zullen nog spannende tijden worden.