OPINIE - Onze huidige staatsinrichting is behept met een vrij fundamentele denkfout. En die is dat iedereen, maar vooral oudere generaties beslissingen maken die ‘het beste zijn voor iedereen’. In minstens drie gevallen is duidelijk daar flink wat op is af te dingen: De klimaatproblematiek, Brexit en de sores rondom pensioenen.
De Economist waarschuwde er in 2010 al voor: het risico was aanwezig dat westerse democratiëen door dalende geboortecijfers zouden eindigen als ‘gerontocratiën’; stilstaande, verkalkte maatschappijen waar ouderen de dienst uitmaken en jongeren het nakijken hebben. Tien jaar later is Brexit het duidelijkste voorbeeld van de correctheid van die analyse. ‘Leavers’ zijn voornamelijk ouderen, die door de Britse tabloids angst werd aangejaagd voor immigranten en ‘de allesoverheersende EU’ met de mythe dat de EU kromme bananen zou verbieden.
In Nederland zijn de stemmen voor een ‘Nexit’ weliswaar verstomd; hier zie je dat de ene na de andere gepensioneerde natuurkundige van z’n pensionering gebruik maakt om op de opiniepagina’s van weekbladen en kranten te betogen dat klimaatverandering niet bestaat en als het wel zou bestaan dan wordt het niet door mensen veroorzaakt, of het is zinloos om er iets aan te doen. Argumenten die er bij 65-plussers ingaan als koek, want waarom zou je op oudere leeftijd nog je huis gaan verduurzamen als je weet dat je daar hooguit nog maar tien tot vijftien jaar woont, en je van dat geld ook nog de wereld zou kunnen afreizen?
Pensioenen zijn ook een heet hangijzer; er wordt al jaren gediscussieerd over kortingen op pensioenen die eigenlijk te hoog zijn voor de ingelegde premies, en ik moet de eerste pensionado nog tegenkomen die pensioenkortingen voor de huidige gepensioneerden voorstelt zodat pensioenen voor jongeren betaalbaar blijven.
In al dit soort gevallen zijn er generationele belangen waarbij de belangen van de ‘oudere’ generatie haaks staan op die van de jongere generaties. Ondertussen zijn er meer 50-plussers dan jongeren en met politici die graag herkozen willen worden en dus ‘ouderenvriendelijk’ beleid voeren, lijkt de voorspelling van The Economist uit te gaan komen.
Aan de andere kant: is het niet raar dat er een minimumleeftijd is om te gaan stemmen, maar dat er geen maximumleeftijd aan stemrecht zit. Zelfs als je dementerend bent, mag je nog steeds stemmen, ook al bestaan de partijen die je je nog herinnert al jaren niet meer. Dus waarom zou je de stemmen van jongeren -die nog veel langer op deze wereld moeten rondlopen- niet zwaarder laten wegen?
Er is een hele eenvoudige oplossing voor deze problematiek. Die er natuurlijk nooit door gaat komen, maar die genoemd moet worden, al is het alleen maar om het Overton Window op te schuiven. En dat is dat pensionado’s geen stemrecht meer krijgen; waarom zou je nog mogen beslissen over een wereld als je overduidelijk een ‘na mij de zondvloed’-mentaliteit hanteert, zoals de Britse oudere in onderstaand clipje, die vindt dat ‘een voedseltekort het land goed zou doen’?
Welcome to the latest Brexit hot take:
“It would do the country good to go without food” pic.twitter.com/U2vT1SENvz— James Felton (@JimMFelton) January 28, 2019
Natuurlijk zullen pensionado’s zo’n maximumleeftijd schandalig vinden, en dat zien als een aantasting van hun democratische rechten. Maar think about it: als je op social media (of dichter bij huis, hier in de comments) geen blijk geeft van enige consideratie met toekomstige generaties, waarom zouden we dan uberhaupt iets moeten aantrekken van je stem?
Reacties (38)
Wat wordt de volgende stap? Iedereen boven de 65 een spuitje?
@1: Goed voorstel. Meteen een hyperbool om niet op de argumenten te moeten ingaan.
Dat lijkt me hooguit effectief als je ook een maximum leeftijd op het uitoefenen van een politieke functie afdwingt.
@3: Lijkt mij op het eerste oog geen verkeerd voorstel. Werk het eens uit, onderbouw enzo. Ik kijk er naar uit.
@2 dan stel ik voor:
post natale abortus tm 18 jaar
en
preventieve euthanasie vanaf 18 jaar
voor de rest: goede analyse. Hetzelfde zie je bij de vakbond gebeuren.
@4:
Nuja, als de jeugd wel het stemrecht krijgt maar alleen kan stemmen op politici die al met anderhalf been in het graf staan dan heeft dat stemmen ook weinig zin, lijkt me.
@6: Nogmaals, op het eerste oog geen verkeerd voorstel. Ik had wel het vermoeden dat je in die richting wou werken.
@2: En hop, weer een trucje uit de kast. Nee, @0 speelt het grof en dat weet je verdomd goed, dus is @1 een legitieme vraag.
Wat @0 betreft:
– als je ironisch bent, schaam je dan dood, want ironie is slechts geschikt om je eigen feilen te verhullen en kliks te krijgen;
– als je niet ironisch bent, schaam je dan nog doder; zeker de helft van je argumenten is zo vals als wat en geen enkele waarborgt de conclusie.
Dit geldt toch ook voor “jong”. Als je het aan jong vraagt mag bvb het ontslagrecht zo overboord. Verschillende groepen hebben verschillende belangen..
@8: Ehh, leg eens uit. dat van die valse argumenten.
@9: Zou de premise niet zijn dat het gewicht van de stemmers teveel in de richting van de ouderen gaat? Volgens mij is het voorstel bedoeld om een evenwicht te vinden tussen beide belanggroepen.
@11: nee toch? krijg het idee dat de premise is dat de ouderen – door hun kortere levensverwachting – per definitie minder rekening houden met het algemeen belang.
@12: Laten we gronk vragen, maar dat is niet hoe ik het lees.
Ik heb vroeger -toen de wereld nog verregaand analoog was en je koe zonder tussen-N schreef- wel eens betoogd dat er voor elk ministerie aparte verkiezingen gehouden zouden moeten worden. Dit omdat ik toen al door had dat één standpunt uit het pakket van een partij voor een kiezer heel belangrijk kan zijn, maar bij coalitieonderhandelingen wel eens te gemakkelijk weggegeven kon worden.
Dat bij zo’n opzet de halve stemgerechtigde bevolking mee moet helpen stemmen tellen of lid moet worden van een kiescommissie vergat ik even.
Maar waarom zou je de jeugd niet twee stemmen geven en ons ouwe lullen maar één? Dan komt misschien eindelijk die verbeelding eens aan de macht!
https://www.youtube.com/watch?v=jwonxZQwtnA
PS: Hoe zat dat ook alweer met de kromming van croissants? ;)
Als je de kloof tussen oud en jong wilt vergroten en oud nog meer dan nu als synoniem voor nutteloos en dom wilt wegzetten moet je vooral het stemrecht wegnemen.
Eerlijker lijkt mij om dan de stem van ouderen iets minder gewicht mee te geven omdat hun toekomst veel korter is dan die van jongeren. Overigens zou ik nog liever zien dat dat gewicht van die seniorenstem alleen beperkt wordt bij zaken die vooral de (verre) toekomst betreffen.
@14: [ wel eens betoogd dat er voor elk ministerie aparte verkiezingen gehouden zouden moeten worden.]
Ik heb onlangs nog betoogd dat je per beleidsgebied zou moeten kunnen stemmen, dan kun je links stemmen voor het vluchtelingenbeleid en rechts voor het economisch beleid.
Maar dan kun je vrijwel geen coalitieregering meer vormen, dan ga je naar het Zwitserse systeem.
@15:
Absoluut, daarom snap ik het gedeelte wat jij daarna typt ook niet.
Ouderen houden in het algemeen ook van hun kleinkinderen en hebben daar ook het beste mee voor.
Als je wat wilt bereiken moet je liegen en spinnen verbieden in de politiek, een verbod op lobbyen, desinformatie aanpakken; we laten ons ook gek maken. Mensen moeten weer snappen hoe een democratie werkt, dat niet iedereen in alles zijn zin kan krijgen en wat de consequenties zijn van een andere vorm van democratie. Zo slecht hebben wij het hier echt niet.
Stemmen waarbij iedere stem het gewicht heeft van je resterende levensverwachting op het moment dat je stemt?
Ik weet niet of het veel uit zou maken, ik geloof niet dat er (algemeen) veel verschil is in stemgedrag (bijv. bij de TK) tussen jongeren en ouderen.
Misschien bij bepaalde referenda gewogen stemmen? Het zou interessant zijn om eens uit te zoeken wat de gevolgen zouden zijn.
@17: Daarvoor is het ook zaak dat wij burgers (m/v) daar een beetje energie voor overhouden en ook een de beetje zin erin.
En dat komt erop neer dat we minder opgejaagd moeten worden en wat meer vruchten van burgerbemoeienis met het bestuur kunnen plukken. Zeker dat laatste punt zie ik steeds vaker door bestuurders gefrustreerd worden. Zelfs op informatieavonden is het niet altijd de bedoeling dat er dóórgevraagd wordt.
@18: Zoiets als een klimaatreferendum, waar alleen 15 tot 30-jarigen aan deel mogen nemen? Meteen doen!
@13: de tl;dr van dit stukje is in essentie dat ouderen door demografische ontwikkelingen een veel zwaardere invloed uitoefenen op verkiezingen dan jongeren, dat de belangen van ouderen voor een aantal grote maatschappelijke issues anders liggen dan die van jongeren, en dat ouderen daarbij andere keuzes maken, waar jongeren uiteindelijk de dupe van zijn.
Overigens is dit geen nieuw geluid hoor. Sweder van Wijnbergen constateerde vorig jaar al: ‘Nederland heeft een 50Min-partij nodig, geen 50Plus-partij.
En qua demografische ontwikkelingen: in engeland is dat zo extreem dat door de ouderdomssterfte onder brexit-stemmers, Leave nu een meerderheid zou hebben bij een tweede referendum. Wil je het nog zouter hebben?
@17: Brexit is het voorbeeld dat ouderen dus juist niet het beste met hun kleinkinderen voorhebben. Bij de andere voorbeelden ligt het net zo,maar is het fuzzier doordat er meer partijen in betrokken zijn. Waarom staan er vandaag kinderen te demonstreren voor het klimaat in plaats van ouderen? Ik krijg het idee dat je het hele stuk niet gelezen hebt maar alleen op de titel reageert.
@19: zo’n 15-30-jarigen referendum lijkt me een prima idee.
@20: Was er ook een brexit geweest als de leider van Labour ook echt campagne had gevoerd voor remain in plaats van de boel te ondermijnen? Als mensen eerlijk en objectief waren voorgelicht? Als er geen Russische desinformatiecampagne was geweest of als mensen op zijn minst tegen desinformatie (ook die van de tabloids) weerstand hadden gehad?
Ik heb geen probleem met jouw stuk alleen wel met jouw oplossing om stemrecht bij wat jij fout vind weg te halen. Whats next? IQ? Foute gedachten? Bruine ogen?
@20: je bedoelt “REMAIN nu een meerderheid zou hebben bij een tweede referendum”?
@22: klopt, verschrijving.
@10:
– ‘Leavers’ zijn voornamelijk ouderen
Onder de ouderen zijn meer leavers, maar in de leeftijdsgroep 25-65 stemde ook een meerderheid voor. Daarnaast kun je zeggen dat het Conservatieven waren, of lager opgeleiden, of mensen uit minder stedelijke gebieden. In de eerste twee groepen is de meerderheid zelfs nog groter dan onder de 65+-ers. Als “Leave” stemmen een reden is tot het afnemen van het stemrecht, dan is conservatief zijn, laagopgeleid zijn of op het platteland wonen dat ook.
– die door de Britse tabloids angst werd aangejaagd voor … ‘de allesoverheersende EU’ met de mythe dat de EU kromme bananen zou verbieden.
Wat The Sun daarover geschreven heeft is “The rules on bendy bananas will be consigned to the bin too”. Als je daarvan wilt beweren dat het mensen zo veel angst heeft aangejaagd dat ze daardoor uit de EU wilden, dan zul je toch met bewijs moeten komen, niet met een link naar een pagina waar iets heel anders staat. Overigens schreef de Volkskrant al tijden geleden dat die maatregel uitsluitend is ingevoerd voor handelsvoordelen voor voormalige Franse kolonies, en is door de WTO illegaal genoemd.
– hier zie je dat de ene na de andere gepensioneerde natuurkundige van z’n pensionering gebruik maakt om op de opiniepagina’s van weekbladen en kranten te betogen dat klimaatverandering niet bestaat
Hoeveel zijn dat er? Een handjevol. Hoeveel klimaatalarmisten staan er in de krant? Heel veel meer, ook als ze geen flauw idee van weer- en natuurkunde hebben.
– Argumenten die er bij 65-plussers ingaan als koek
Nou, daar mag Gronk dan ook wel een linkje voor geven, want de hoe zit het met de demografie van klimaatveranderingontkenners in Nederland? Ik denk dat ook hier politieke overtuiging een *veel* grotere rol speelt dan leeftijd. Kortom, alle VVD’ers, PVV’ers, en CDA’ers moet het kiesrecht ontzegd worden.
– [als] je van dat geld ook nog de wereld zou kunnen afreizen?
Weer een lekker neerbuigende zin, die in het geheel niets met het argument te maken heeft, maar alleen dient om de haat voor de groep even te verstevigen. Maar hoeveel 65-plussers reizen de wereld af? Hoeveel 65-minners?
– ik moet de eerste pensionado nog tegenkomen die pensioenkortingen voor de huidige gepensioneerden voorstelt zodat pensioenen voor jongeren betaalbaar blijven.
Afgezien van het feit dat Gronk hier een staaltje anekdotiek bedrijft waar ik met gemak een deel van mijn familie tegenover kan zetten, vindt hij kennelijk ook dat zijn mening hier de enige juiste is, en wel dusdanig dat het de rest van de bevolking diskwalificeert.
– Zelfs als je dementerend bent, mag je nog steeds stemmen
Weer een non-argument, uitsluitend voor stemmingmakerij, want je mag ook stemmen als je een laag IQ hebt. Alle VMBO’ers het stemrecht dan maar ontnemen, Gronk? Daarnaast stemmen niet veel dementerenden.
– waarom zou je nog mogen beslissen over een wereld als je overduidelijk een ‘na mij de zondvloed’-mentaliteit hanteert, zoals de Britse oudere in onderstaand clipje
Weer stemmingmakerij, weer anekdotiek en weer is het uitgangspunt het onfeilbare gelijk van Gronk.
– als je op social media (of dichter bij huis, hier in de comments) geen blijk geeft van enige consideratie met toekomstige generaties, waarom zouden we dan uberhaupt iets moeten aantrekken van je stem?
O, wacht… het gaat helemaal niet om ouderen! Want wie geven weinig blijk van consideratie met wie dan ook op “social media”? Juist, jongeren. Genadeloos drijven ze klasgenoten tot zelfmoord. En social media: serieus?
Maar ook hier wordt weer aan een vage associatie met tot absolute norm verheven gedrag (geen consideratie met) de reden om het stemrecht af te pakken.
Kortom, ik zie geen gedegen argumentatie, alleen hetzerij.
– Er is een hele eenvoudige oplossing voor deze problematiek. Die er natuurlijk nooit door gaat komen, maar die genoemd moet worden, al is het alleen maar om het Overton Window op te schuiven. En dat is dat pensionado’s geen stemrecht meer krijgen
Dus: je associeert wat negatieve karakteristieken met een groep die je definieert op basis van ongerelateerde, uiterlijke kenmerken en die pak je dan een fundamenteel recht af. Eerst de ouderen, dan de conservatieven, dan de laagopgeleiden, dan de Moslims, dan de Joden.
Ja, dat is fascistisch en toegeven dat je het doet om het acceptabel te maken is zum Kotzen.
Valt me mee, de verontwaardiging. Maar dit geluid zou best breder naar buiten mogen, als tegenwicht tegen de slachtofferrol waarin de ouderen zich graag (laten) drukken. Een samenleving die zijn oren teveel laat hangen naar de oudere generaties, is een samenleving die zelf bezig is om dood te gaan.
Maar ben bang dat het een verloren zaak is, inderdaad vanwege de demografische massa en populistisch hengelende politici. Er zit niks anders op dan het babyboomer-gezwel te laten uitsterven, en dan de scherven opruimen en opnieuw opbouwen. als dat nog gaat.
@20: Bedankt!
[spam]
@20: de tl;dr van dit stukje is in essentie dat ouderen door demografische ontwikkelingen een veel zwaardere invloed uitoefenen op verkiezingen dan jongeren, dat de belangen van ouderen voor een aantal grote maatschappelijke issues anders liggen dan die van jongeren, en dat ouderen daarbij andere keuzes maken, waar jongeren uiteindelijk de dupe van zijn.
Dat zou toch niet anders zijn als jongeren in de meerderheid waren? Democratie is het vreedzaam oplossen van belangenconflicten, niet het wegpoetsen daarvan.
Kern van stukje is:
Onze huidige staatsinrichting is behept met een vrij fundamentele denkfout. En die is dat iedereen, maar vooral oudere generaties beslissingen maken die ‘het beste zijn voor iedereen’.
Oftewel: ouderen handelen minder in het “Algemeen Belang”. Alsof jongeren dat wel doen. Zegt deze “jongere”.
@analist, nu nog 28: het is ‘oplossen’ inderdaad, maar niet naar je toe trekken zoals je nu vaak ziet. Maatschappijen zijn ingericht op stabiliteit. Economen willen ook stabiliteit. Jonge mensen zijn in de markt voor banen, maar meer nog: families maken. Familie betekent stabiliteit. Consumptie en productie leunen bijna geheel op de actieve groep tot 65 jaar. Je kunt niet ontkennen dat ouderen totaal anders in de maatschappij staan dan mensen die kinderen en een baan hebben. Andere belangen, andere wensen want andere toekomst.
Ik zal niet pleiten voor een mindere stem voor gepensioneerden, maar wel hun stemgewicht ter discussie stellen per onderwerp en het maatschappelijk debat daar over openen.
@30: Jongeren zijn in de markt voor “stabiliteit”, seriously?
Waarom eigenlijk die focus op resterende levensverwachting?
Symptoombestrijding. Het probleem is niet (enkel) dat mensen voor de korte termijn stemmen, het probleem is vooral dat de overheid een deel van haar taak niet serieus neemt cq haar takenpakket onvolledig is, waardoor een essentieel onderdeel van ons land vogelvrij is. Dat deel is het land zelf en de atmosfeer erboven. De oplossing is meer kapitalisme, want wat wij nodig hebben zijn aandeelhouders.
Het land moet van het volk zijn en dat volk zou dividend moeten ontvangen voor het gebruik ervan. En dat zou de overheid moeten faciliteren. Dan hebben we al dit gezeik niet; dan hebben gewoon een kudde aandeelhouders die de prijs van CO2 in hun atmosfeer dumpen veel te laag vindt en de prijs voor het gebruik van grond voor monocultuur ook veel te laag vindt. Dan is het ineens hun geld; CO2-tax levert je ineens een inkomen op in plaats van een kostenpost en een vleestax is ineens een winstmarge. Zo zou het moeten werken. Ons land. Ons geld.
Dat we dan effectief een basisinkomen (of eigenlijk basisdividend) zouden hebben, is natuurlijk mooi meegenomen.
Echt, een basisinkomen? Ja; mijn halfbakken Excel zegt dat we een fatsoenlijk toekomstvast basisinkomen prima knunen financieren uit belastingen op het gebruik van ons land zonder daarbij meteen de hele boel failliet te laten gaan. Het land zou van iedereen moeten zijn en grootgrondbezit moeten we afschaffen. U huurt het maar. Het is ons land en bij geboorte zouden we allemaal effectief recht op een evenredig deel moeten hebben.
@31: Inderdaad, stabiliteit. Jongeren, ook al zijn ze 16, zijn al bezig met toekomst. Opleiding, werkervaring, partnerkeuze, woning, reizen en dromen. Zet daar de pensionaris maar eens naast en waar die mee bezig is. Ik kan het hier heel kort door de bocht schrijven, maar je kunt het wel bedenken.
Enige nuance: ‘de pensionaris’ bestaat natuurlijk niet.
@33: Die ideen over een basisinkomen/ basisdividend zijn best aardig. Flink geleend bij Georgism zo te zien, waar ik tzt nog wel eens iets over wilde schrijven.
Maar dat is niet het punt van dit stukje: ook al heb je een basisdividend, als een groep mensen aan het einde van hun leven ervoor kiest om zich af te sluiten van de rest van de wereld omdat ze van ‘hun soevereiniteit’ willen genieten (zie brexit), en dat oplegt aan toekomstige generaties, wat doe je dan?
Of, wat scherper gesteld: wat doe je met mensen die wel eisen dat iedereen solidair is met hen, maar die het verdommen om solidair te zijn met anderen?
Hoi,
Als ik dit lees,voel ik de angst en de boosheid.Ik ben ook een oudere en ik maak me wel bezorgd over de toekomst maar als jouw oplossing dan is,ons het stemrecht maar te ontzeggen,zomaar,dan word ik weer boos en waar blijven we dan?
De oplossing is eenvoudig. Het grootste probleem is onevenredige representatie van leeftijdsgroepen. De oplossing is om 50 zetels door jongeren te laten kiezen, 50 door ouderen en 50 door de rest. Met grenzen op bv 30 en 50
Het ging fout bij de invoering van het Algemeen Kiesrecht. Censuskiesrecht – wie belasting betaalt, bepaalt – is veel democratischer.