Waarschuwing: dit is een zuur stukje.
Mijn jongere broers hadden een Super Nintendo met Street Fighter II. Zo een karatespel waarbij je met jouw poppetje het andere poppetje in elkaar moet beuken. Door toetsen in de juist volgorde in te drukken kon je speciale, extra harde slagen en trappen maken. In het bijbehorende boekje stond allemaal keurig in het Nederlands uitgelegd hoe dat moest. Eén van die speciale beweging was ‘de wervelwindschop’. Ik vond dat een mooie term, zo met die alliteratie, maar mijn broertjes ergerden zich er helemaal dood aan. Die hielden stug vast aan ‘hurricane kick’.
Die scheiding der geesten zette zich door. Zelf speel ik nooit meer computerspellen, maar mijn broers zijn aangeland bij de Playstation 3. Waarop ze geen spellen spelen, maar ‘gamen’.
Wat me in het gedeelte van dit blog met een zeer lage pH brengt: ik vind die samenstellingen met ‘game’ minstens net zo lelijk als mijn broertjes destijds die ‘wervelwindschop’. Wat is er in hemelsnaam mis met ‘spel’ of ‘computerspel’? Ik kan het je zo vertellen: niets. Deze termen voldeden ook tot ver in de jaren negentig.
Het was rond deze tijd dat computerspellen vervelend begonnen te worden. De industrie werd volwassen. Er ging meer tijd en geld in de ontwikkeling van spellen zitten en dat leidde tot conservatisme. Computerspellen begonnen steeds meer op slechte Michael Baystijl Hollywood blockbusters te lijken: veel ontploffingen, weinig leuke ideeën en langdradig. Daar hoort ook van die lelijke taal bij met veel overbodige Engelse termen om het gebrek aan ideeën achter te verbergen en zo begonnen ‘game’, ‘gamer’ en nog veel lelijkere samenstellingen als ‘gamesmedia‘ aan hun opmars.
Maar het tij lijkt te keren.
In 2006 lanceerde het Japanse bedrijf Nintendo, dat de slag om ‘de gamer’ dreigde te verliezen van Sony en Microsoft, een nieuwe spelcomputer: de Wii. Bedoeld om al die mensen die geen behoefte hadden aan ‘games’ maar wel aan een leuk computerspel terug te winnen. Een doorslaand succes; de Wii werd ondanks hoon van de gamers – de Wii mist de rekencapaciteit om de bewegingen van de borsten van vrouwelijke spelfiguren volgens een natuurkundig model te kunnen berekenen en er zijn geen vijftig combinaties van vier knoppen die je uit je hoofd moet leren – de populairste spelcomputer. Inmiddels is hij hoogstens ingehaald door de iPhone en het uiterst populaire en irritante Farmville op Facebook.
Nu is het ook tijd om de taal terug te winnen, zodat die arme minister Hirsch Ballin het niet meer over ‘games’ hoeft te hebben in de Tweede Kamer, maar gewoon weer kan spreken over computerspellen.
Reacties (12)
Ik deel de ergernis maar uiteindelijk is het slechts een terugkerend fenomeen dat hoort bij het ouder worden. Martijn, je wordt oud.
Overbodige Engelse woorden in de Nedelandse taal zijn irritant, helemaal mee eens. Maar ik denk dat het woord ‘game’ wel enig nut heeft: het onderscheidt de oude ‘computerspellen’ van de nieuwe generatie spellen — de games dus — die op Michael Baystijl Hollywood blockbusters lijken, zoals jij het zegt.
In plaats van de taal *terug* te winnen zou ik zeggen: tijd voor een vers, ongebruikt woord om de post-Wii spellen mee aan te duiden!
Ik erger me aan het gebruik van ‘alliteratie’, waar ‘stafrijm’ niet zou misstaan. Om over ‘computer’ nog maar te zwijgen.
Helemaal vreemd vind ik de aanduiding ‘Wii’ voor een voorwerp, waarom niet gewoon ‘Watt’?
Als we toch ergernissen aan het spuien zijn dan weet ik er nog wel een: mensen die computer spel schrijven, in plaats van computerspel.
Ah what, it is but a spelletje. So it make not out how you call them.
Language is ook but a spelletje. In veel keeses it makes not out how you spell it.
En dan betrap ik mezelf op de lelijke leenvertaling ‘voorwerp’ (naar het latijnse ‘obiectum’). Ik had natuurlijk ‘ding’ moeten zeggen, alhoewel ook daar wel kanttekeningen bij te zetten zijn.
Oh, ‘natuurlijk’ moest uiteraard ‘uiteraard’ zijn.
@1: In het algemeen erger ik me niet zo aan leenwoorden. Meer aan mensen die voortdurend “of zo” en “een soort van” zeggen. Maar hier bespeur ik een actieve lobby (leenwoord!) om het al volledig ingeburgerde ‘computerspel’ te verdringen. Sommigen gaan daar heel ver in: die hebben het bv ook consequent over een ‘console’ ipv een ‘spelcomputer’.
@2: Hm, daar heb je een punt. De game is een specifiek type computerspel. Ik kan er mee goed in vinden. Maar zijn het dan ‘gamesmedia’ en ‘gamesindustrie’ of ‘computerspelmedia’ en ‘computerspelindustrie’? Ik zou zeggen dat veel bladen zich richten op de ‘gamer’ en dus spreken van ‘gamesmedia’, terwijl de bedrijven zowel computerspellen als games maken en daarom spreken van ‘computerspelindustrie’.
@3: Om over ‘computer’ nog maar te zwijgen.
‘Berekenaar’ bekt niet lekker. Correct Engels uitgesproken ‘computer’ ook niet, maar dat werd al het snel een ‘kompoetjer’ met een keiharde r op het einde.
@7: Ik stel ‘denkraam’ voor, onder dankzegging aan Marten Toonder.
Ik heb ook niet zo’n moeite met leenwoorden (waar zouden we zijn zonder straat, muur, kaas, letter of pen), maar vind ’t soms wel jammer als ze bestaande woorden verdringen. En ik kan een goed gevonden nederlands woord zeker waarderen.
Dat jij je aan ‘game’ stoort zal iets persoonlijks zijn, maar ik ben vooral benieuwd waar jij die ‘actieve lobby’ ziet, of zo je wilt ‘bedrijvige binnenkomsthal’.
Console zal ik zelf niet snel gebruiken, maar ik vind ’t wel een troostrijke benaming.
@8: Op TMF had je een programma over computerspellen en daar heb ik wel eens een presentator een tirade horen houden tegen het gebruik van ‘computerspel’ ipv ‘game’: spellen zijn voor kinderen, ‘gamen’ is een serieuze zaak, die je doet vanuit je speciaal gamestoel met je gameheadset op. Ik weet het: anekdotisch, maar ik mijn indruk is vrij sterk dat mensen die schrijven over computerspellen expres dat woord zijn gaan vermijden vanuit het waanidee dat het de ‘game’ naar beneden zo halen als een kinderding.
@9: Daar kan ik me dan weer wel aan ergeren, van die mensen die denken dat iets serieuzer, betekenisvoller, waardevoller of belangrijker is als je het in een andere taal zegt.
Game betekent toch gewoon spel? Als wij gaan ganzenborden gaat een amerikaan ‘a game of ladders and snakes’ spelen.
Trouwens als je iets echt belangrijks te melden hebt doe het dan in de taal die de boodschap het duidelijkst overbrengt, in Nederland is dat meestal het nederlands.
Ik denk dat het beter zou zijn als Hirsch Ballin helemaal niet over games noch computerspellen zou spreken. Ik zal blij zijn met paars+.
@9 Naar mijn idee zit die presentator er faliekant naast. ‘Games’ of ‘gamen’ is terminologie voor de jeugd en sociaal-infantiele hardcore computerspelletjesspelers. ‘Computerspel’ is de standaard voor al het overige volk dat wars is van modewoordjes binnen nieuwe subculturen.