In GC’s Zondag Matinee elke week speciaal voor uw kijkgenot een fascinerende documentaire, een spraakmakend TV-programma of een bijzonder (leuk) cabaretfragment.
In een indrukwekkende lezing voor ?Socialism 2007? vertelt John Pilger over zijn gelijkgetitelde boek. Waarom? Om een ?antigif? te geven aan de propaganda die zich zo vaak verstopt achter ?de journalistiek?.
Het begon met, zo vertel Pilger ons, Edward Bernays. Bernays wordt medeverantwoordelijk geacht voor de eerste poging om de publieke opinie te beïnvloeden via het onderbewustzijn. Een combinatie van de gedachtengang van Gustave Le Bon, Wilfred Trotter en Sigmund Freud moesten zorgen voor een beïnvloeding van de publieke opinie door de media. Want, zo stelt Bernays: ?the scientific manipulation of public opinion is necessary to overcome chaos and conflict in society.? Een onzichtbare ?regering? dus.
Pilger vertelt: ?Deze onzichtbare regering is de echte leidende elite in Amerika. Want, het recht van vrijheid van meningsuiting wordt snel geassocieerd met de nieuwe media. De professionele journalist dus. Maar die professionele journalisten haalden alleen uit officiële bronnen hun nieuws. Daarom is al het buitenlandse nieuws dat wij in de media lezen en horen van dezelfde (overheids-) bron. Maar dan per krant net in een ander jasje gegoten.?
Hij vervolgt: ?En deze onzichtbare regering is door de jaren heen gegroeid en geraffineerder geworden. Zo waren er in 1983 nog vijftig globale media corporaties, waarvan de meeste Amerikaans. In 2002 was dit aantal al gedaald naar negen corporaties. Vandaag de dag zijn het er nog 5. Rupert Murdoch voorspelt dat dit er in de toekomst nog maar drie zullen zijn, en natuurlijk zal hij daar bijhoren.?
?Kijk bijvoorbeeld eens naar de verslaggeving over de oorlog in Irak. Er is onderzocht dat de berichtgeving van de BBC maar 2% antioorlog was. Een tweede studie van the University of Wales liet zien dat 90% van de berichtgeving over massavernietigingswapens een directe link legde met Saddam Housein. Nu weten we dat geheime diensten (en regeringsleiders, red) ervoor zorgde dat deze berichtgeving foutief naar buiten kwam. Maar dat is niet hét probleem, ook zonder deze geheime diensten was een professionele journalistiek waarschijnlijk tot dezelfde uitkomsten gekomen.?
Het probleem ligt achteraf: ?Zo heeft BBC News volgehouden dat de foutieve berichtgeving een ?miscalculation? was, en dus niet ?illegal, unprovoked and based on lies?. Als ik dat hoor moet ik altijd aan Edward S. Herman denken en diens artikel ?normalizing the unthinkable?. We normaliseren het ondenkbare. Daarom lezen we wel dat het een fout was, maar ondertussen vallen er nog steeds dagelijks honderden onnodige doden in Irak en Afghanistan.?
?Om dit te illustreren, vertel ik u een van mijn favoriete verhalen uit de koude oorlog: During the Cold War, a group of Russian journalists toured the United States. On the final day of their visit, they were asked by their hosts for their impressions. ‘I have to tell you,’ said their spokesman, ’that we were astonished to find after reading all the newspapers and watching TV, that all the opinions on all the vital issues were by and large, the same. To get that result in our country, we imprison people, we tear out their fingernails. Here, you don?t have that. What?s the secret??
Wat is dan het geheim?
Pilger vervolgt: ?Het is een vraag die zelden wordt gesteld in redacties van mainstream media en in journalistieke handleidingen. Maar tegelijkertijd is deze vraag verantwoordelijk voor het leven van miljoenen mensen. Recentelijk verklaarde the New York Times in een editorial: ?If we had known then what we know now the invasion in Iraq would have been stopped by a populair outcry.?
Pilger: ?This amazing admission was saying, in effect, that journalists had betrayed the public by not doing their job and by accepting and amplifying and echoing the lies of Bush and his gang, instead of challenging them and exposing them. And what the Times didn?t say was that hád that paper and the rest of the media exposed the lies, up to a million people might be alive today.? [..] ?That editorial was a rare acknowledgement that the public was beginning to see the concealed role of the media, and that people were beginning to read between the lines. ?
[gvid]-4258131083758254736[/gvid]I?m not denying the virtues of liberalism?far from it. We are all beneficiaries of them. But if we deny its dangers, its open-ended project, and the all-consuming power of its propaganda, then we deny our right to true democracy, because liberalism and true democracy are not the same. Liberalism began as a preserve of the elite in the 19th century, and true democracy is never handed down by elites. It is always fought for and struggled for. [..] We need to make haste. Liberal Democracy is moving toward a form of corporate dictatorship. This is an historic shift, and the media must not be allowed to be its façade, but itself made into a popular, burning issue, and subjected to direct action. That time is now.
Reacties (5)
Integere media zijn natuurlijk een fundament van de democratie. Vervang die pijler door -ik roep maar wat- een zuurstok of zo en je krijgt weer iets heel anders!
Ik mis wel een eigen conclusie bij je stukje!
@RB: In sommige gevallen is de conclusie van de -in dit geval- spreker zo dicht bij de mijne, dat ik het liever met diens woorden probeer te vertellen. Een persoonlijke voorkeur.
Hierbij (alsnog) mijn conclusie bij het stukje:
De media is inmiddels zodanig geïntegreerd in de politiek en de politieke besluitvorming dat er minimaal integriteit ge-eist mag worden. Maar ik zou het verder willen doortrekken.
Gezien de integratie van de media in de politiek, zou de media ook meer verantwoordelijkheid moeten tonen. Een groeiend besef waarin méér wordt meegewogen dat de media een grote rol speelt in een maatschappij (zoals Bernays vroegtijdig inzag). Helaas lijkt het – voor een buitenstaander- soms alsof deze invloed niet té serieus genomen wordt. Uit het interview met Femke Halsema: De media hebben geen idee van hun eigen invloed. Ze verschuilen zich achter de slogan ‘Wij registreren alleen maar.’ De Nederlandse journalisten kijken niet kritisch naar zichzelf en weten niet hoe de journalistiek als geheel functioneert.
De Amerikaanse media (in de persoon van o.a. Rupert Murdoch) lijken dit des te meer te beseffen, maar hetgeen ik daarover lees, lijkt het weer dat die rol doorgeslagen is naar beïnvloeding (vanuit een persoonlijke overtuiging?). Daar wordt dus niet geregistreerd. Eerder geregisseerd.
Of er in Nederland dezelfde mate van ‘propaganda’ bestaat als in Amerika zoals Pilger betoogt? Ik zou het niet durven te zeggen, al heb ik wel altijd moeite gehad met het copy/pasten van ANP berichtgeving. En dan vooral dat dit ANP-stuk door één of enkele redacteuren wordt gemaakt en vervolgens de Nederlandse nieuws-ether in wordt gegooid. Propaganda gaat me (dus) wat ver, fair and balanced lijkt het me echter niet (altijd).
Als afsluiting nog wat woorden van Pilger: This is an historic shift, and the media must not be allowed to be its façade, but itself made into a popular, burning issue, and subjected to direct action. That time is now.
Bijvoorbeeld (o.a.) met sites zoals deze… :-)
Geweldige tekst en inhoud Johan!
Same here, dit is wel heel goed verwoord, toevoeging overbodig!
Was dit weekend ingegaan met als laatste stukje nieuws de “geweldige” speech van Balkenende inzake Wilders et al vanaf dat moment geen nieuws gevolgd en was uiteindelijk ook tot een dergelijke conclusie gekomen…. Heerlijk om dit dan te lezen. Dank Johan!
Wat een verademing!
Bedankt voor de conclusie, Johan!
Jij zoekt het dus in zelfregulering. Dat is inderdaad een nobel streven, maar denk je niet dat er in de huidige wereld teveel commerciële en politieke druk is om dit over de breedte nog praktisch uitvoerbaar te maken?
@3: Dank, maakte gistermorgen meteen de hele dag weer goed.
@4: Absoluut, dat zijn o.a. de punten die het lastig maken om die zelfregulering voor elkaar te krijgen. Een pessimist zou kunnen spreken over een irreëel streven.
Edoch mijn fingerspitzengevoel zegt me dat het democreatieve net hierbij gaat helpen. De burger die steeds meer op zoek gaat naar een eigen mening (tenminste nog een voordeel van de ‘individualisering’) in plaats van (klakkeloos) te volgen/geloven wat de huidige media ons voorschotelt.
Het is ook niet voor niets dat de ‘huidige media’ met de mond aangeeft niets van weblogs te moeten hebben, maar stiekem de krenten uit de weblog-pap écht wel volgt.
Ik denk dan ook niet dat de beweging, zoals Pilger dit voorspelt, begint in de huidige media-wereld. Zoals wel vaker zal deze status-quo waarschijnlijk niet door de conventionele media zélf doorbroken gaan worden.
Die hebben daar vooralsnog té weinig belang bij en -uit een presentatie van de raad van journalistiek- werd me duidelijk dat ze maximaal dit probleem erkennen, maar een oplossing hiervoor nog niet gevonden hebben (of niet willen vinden, omdat dan de eigen positie in gevaar komt). Dat krijg je er dan ook van als je niet écht kritisch naar jezelf kijkt… ;-)
Idealistisch (maar niet minder waar, gezien de personen die Pilger in de VS noemt) gesteld zal ook hiervoor gelden:
One man/women can make a difference. Met de mogelijkheden die internet ons biedt, de burger die steeds vaker op zoek gaat om een eigen mening te kunnen vormen en de mogelijkheden om ‘onthullingen’ te publiceren, kán het dus wel.
Want laten we heel eerlijk zijn: de dubbelzinnigheid van sommige onderwerpen, zoals de oorlog in Irak, maar ook ‘wij in Afghanistan’, valt met een beetje boerenlullen-verstand door iedereen te begrijpen. Daar zal het dan ook niet aan liggen…