Gaza laat zien dat het Westen geen boodschap heeft aan internationaal recht

ANALYSE - Misschien zijn er mensen die geloven dat Israel er alleen op uit is om de leden van Hamas te doden, schreef ik 27 oktober verleden jaar. Ik neem aan dat er nog steeds mensen zijn die dat geloven, maar hun aantal zal intussen waarschijnlijk flink zijn uitgedund. Intussen kunnen we ook de vraag stellen of er mensen zijn die geloven dat Israel in Libanon alleen probeert de geëvacueerde Israeli’s uit het noorden terug naar huis te laten gaan, of dat Israel misschien ook andere plannen probeert uit te voeren. Het feit dat drie belangrijke leden van de Palestijnse organisatie Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP) in Beirout werden gebombardeerd in hun flat, of dat bij Tripoli in het noorden in het Badawi-vluchtelingenkamp een plaatselijke commandant van Hamas met vrouw en twee kinderen werd gedood, lijkt op wat anders te wijzen. Israel zet ook zijn oorlog met Palestijnen voort. Zoals het ook de oorlog met Palestina op een ander plan voort zet op de Westoever. Er kwam er een straaljager aan te pas om in Tulkarem een Hamas-lid om zeept te helpen, waarbij 17 andere Palestijnen ”collateral damage” werden.

Israel voert meer plannen uit, laat zich niet stoppen en gaat uiterst gewelddadig te werk, Het probeerde aanvankelijk Gaza van zijn bewoners te ontdoen in een Nakba 2.0 door ze over de grens naar Egypte te laten vertrekken. Dat hield Egypte tegen, en vervolgens is het ontaard in een langzame maar onmiskenbare moordpartij, voorlopig zonder uitzicht op een einde. Iedere dag nieuwe dodelijke slachtoffers, iedere dag nieuwe gewonden. Het zijn er nu 42.000 maar ik denk dat 62.000 of 72.000 een iets realistische getal is. Steeds wordt de bevolking rondgestuurd naar weer een ander plekje dat zogenaamd veilig is om vervolgens ook daar te worden gebombardeerd. Er is een tekort aan alles, maar om een onverklaarbare reden blijft de echte finale hongersnood uit.

Gaza is onbewoonbaar

En intussen hebben generaties militairen zich uitgeput om in Gaza alle historische plaatsen, musea, universiteiten, moskeeën, kerken, ziekenhuizen, overheidsgebouwen, en archieven, zoniet op te blazen dan toch onklaar te maken, evenals 70% van alle huizen, winkels, marktplaatsen en wegen. Er is van dat alles ruimschoots voldoende materiaal te zien. Generaties Israelische soldaten hebben zich laten filmen met op de achtergrond ontploffende flatblokken of een ziekenhuis of universiteit, of bij het lachend in brand steken van huizen, of het kort en klei slaan van interieurs. Gaza is intussen een zo goed als onbewoonbare zandbak.

Zuid-Afrika heeft al vrij snel een zaak aanhangig gemaakt omdat Israel bezig zou zijn een genocide te plegen in Gaza. Het Internationale Gerechtshof achtte dat ”plausibel”, wat zoveel zei dat ze de klacht van een inbreuk op de voor iedereen geldende Conventie tegen het plegen van Genocide in behandeling hebben genomen. Maar dat ging wel vergezeld van een tussenvonnis van 26 januari 2024 waarbij Israel werd opgeroepen erop toe te zien dat uitlatingen die opriepen tot genocide werden gestopt, dat militairen ook geen handelingen met een genocidaal karakter zouden uitvoeren, en om zoveel mogelijk de toevoer te garanderen van voedsel, hulpgoederen als medicamenten en brandstof.

Op 18 maart werd dat tussenvonnis herhaald. nadat Zuid-Afrika had aangevoerd dat Israel zich er niets van had aangetrokken, iets wat ook werd gezegd door mensenrechtenorganisaties als Human Rights Watch en Amnesty International. Ditmaal zei het Hof dat de Gazanen niet langer bedreigd werden door een hongersnood, maar dat die hongersnood was begonnen. Het gaf Israel de opdracht ”onverwijld” voldoende voedsel en andere levensbehoeften toe te laten.

“Desastreus”

Op 10 mei kwam Zuid-Afrika met een derde verzoek aan het Hof omdat er een grondoffensief tegen  Rafah in het zuiden dreigde. Op 24 mei kwam de uitspraak: Israel moest onmiddellijk stoppen met zijn offensief aangezien het een inbreuk was op het recht van de Palestijnen op veiligheid. Opperrechter Nawaf Salam zei dat het Hof de situatie van de Palestijnen als ”desastreus” omschreef.

We weten wat er van deze tussenvonnissen terecht is gekomen. Helemaal niets. We weten ook dat met uitzondering van een klein aantal machtige landen dat Israel onvoorwaardelijk blijft steunen – voorop Amerika, maar gevolgd door Duitsland, Engeland, Australië en een aantal landen van de EU waaronder Nederland  – ongeveer de hele wereld er intussen van overtuigd is dat Israel één van de best gedocumenteerde genocides aller tijden aan te uitvoeren is. Al-Jazeera maakte er een film van. We hoeven alleen maar te kijken naar de lijst van landen die zich intussen heeft aangesloten bij de Zuid-Afrikaanse klacht, of dat van plan is te doen: Nicaragua, Columbia, Libië, Mexico en Palestina hebben hun papieren al ingediend; België, Ierland, Turkije, Egypte, de Malediven, Chili, Spanje en Cuba hebben te kennen geven dat te gaan doen, en dan is er nog een hele lijst van landen dat zijn instemming heeft betuigd: Algerije, Bangladesh, Bolivia, Brazilië, de Comoren, Djibouti, Indonesië, Irak, Jordanië, Libanon, Maleisië, Namibië, Pakistan, de Arabische Democratische Republiek Sahrawi, St. Vincent en Grenadine, Slovenië, Syrië en Zimbabwe.

Uitspraak over de bezetting

Dan deed het Internationale Hof van Justitie in juli nog een uitspraak, naar aanleiding van twee vragen die de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties het ICJ in december had voorgelegd. Namelijk a) wat het effect was van het voortdurend frustreren van het Palestijnse recht op zelfbeschikking en de voortgaande nederzettingen- en annexatie politiek, de pogingen om de demografische situatie te veranderen van Jeruzalem en het aannemen van discriminerende wetgeving. En b) hoe de Israelische politiek de wettelijke status van de bezetting beïnvloedt en wat zijn de legale consequenties hiervan voor alle andere staten en de Verenigde Naties die hieruit voortvloeien?

De antwoorden logen er niet om: De bezetting verhindert dat de Palestijnen hun recht op zelfbeschikking kunnen uitoefenen. Zij houdt een apartheidssituatie in stand door een verschil in behandeling, ook door het handhaven van twee rechtssystemen één voor Israeli’s (settlers) en een ander voor Palestijnen. Ze maakt inbreuk op de rechten van de inwoners om te beschikken over hun eigen hulpbronnen, zoals gas, water of andere zaken. Ze maakt het door restricties onmogelijk dat Palestijnen een vrij leven kunnen leiden of hun eigen economie in de hand houden, dan wel in vrijheid hun eigen politiek kunnen bedrijven. De bezetting zou zo gauw mogelijk beëindigd moeten worden. Alle  nederzettingen zouden moeten worden ontmanteld en alle Palestijnse eigendommen zouden moeten worden teruggegeven,. Als dat niet mogelijk was zouden de Palestijnen schadeloos moeten worden gesteld. Israel zou aansprakelijk zijn voor schadevergoedingen. Ook de zogenoemde ”Afscheidingsmuur” waarvan het ICJ al 20 jaar geleden in een adviserend vonnis had gezegd dat hij illegaal was zou moeten worden afgebroken. Alle landen zijn verplicht de uitspraak ter harte te nemen en het ICJ doet een beroep op de Algemene Vergadering en de VN-Veiligheidsraad verdere stappen ter beëindiging van de bezetting te bespreken. In de (uitgebreide) uitspraak haalt het ICJ nog even fijntjes wat eerdere uitspraken aan, bijvoorbeeld resolutie 446 van de V-Raad uit 1979 waarin werd gesteld dat alle veranderingen betreffende de legale status of de geografische gesteldheid, inclusief die van Jeruzalem, van nul en gener waarde zijn, of resolutie 465 van de V-Raad van 1980 waarin min of meer hetzelfde werd gezegd.

VN Resolutie

In een uitspraak van de Algemene Vergadering van september 2024 werd vervolgens met grote meerderheid de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof gevolgd. De resolutie werd aangenomen met 124 stemmen vóór, 14 tegen bij 43 onthoudingen. (Nederland onthield zich van stemming). De bezetting zou zo spoedig mogelijk moeten worden opgeheven, de nederzettingen afgebroken en de bevolking zou schadeloos moeten worden gesteld. De resolutie sloeg zowel op de Westoever als op de Gaza-strook. En vervolgens gebeurde er …niets. De supporters van Israel zeiden dat de uitspraak van het Internationale Hof en de Algemene Vergadering niet bindend waren. Toch werd indertijd Israel opgericht op basis van een uitspraak van de Algemene Vergadering, namelijk de delingsresolutie 181 van 1947. Je zou hieruit kunnen opmaken dat er geen duidelijker voorbeeld te bedenken valt van het in onbruik raken van het rechtssysteem van de Verenigde Naties. Het blijft de basis van het internationale recht, maar terwijl de Verenigde Naties sinds 1947 aanmerkelijk is uitgebreid met onafhankelijk geworden zuidelijke en Aziatische landen trekt zich geen hond er meer wat van zijn uitspraken aan. Een soort dekolonisatie-divergentie: naarmate er meer landen mogen meepraten wordt aan hun conclusies omgekeerd evenredig steeds minder waarde gehecht.

Als je dat vergelijkt met de werking van de Veiligheidsraad, waar Amerika in het geval van de Gaza-veldtocht tot drie keer toe zijn veto-recht heeft ingezet, of het gehannes van de Amerikaanse minister Blinken die wel zo’n negen keer op en neer is gevlogen om met Netanyahu en alle andere berokkenen over weer een kleine wijziging van een staakt-het-vuren-akkoord te spreken, of het gestuntel van president Biden die op het gebied van Gaza slechts één ding zeker weet: dat hij een christenzionist is en Israel altijd zijn zin en zoveel mogelijk wapens zal geven. Stel je dan eens voor dat je Boliviaan bent, of Indonesiër. Dat is dan toch om stapeldol te worden. De witte wereld van gisteren – die ook al verantwoordelijk is voor de klimaatcatastrofe – laat dit gebeuren en zorgt dat de VN, de ultieme bewaker van vrede en veiligheid, ongeveer niets meer voorstellen. Ik denk dat dit zal doorwerken, Het voorspelt uiteindelijk geen plezierig einde voor de westerse hegemonie.