Formeren in Kosovo

ELDERS - De formatie van een nieuwe regering wordt ook in Kosovo een lastige klus.

Bij de verkiezingen, eerder deze maand, haalde de coalitie van de Democratische Partij PDK net niet voldoende zetels voor een meerderheid in het parlement. De tweede en derde partij, de concurrerende coalitie LDK, die samen met de PDK in de regering zat, en oppositiepartij Vetëvendosje (zelfbeschikking) weigeren beide met de PDK in zee te gaan. Samen zouden ze wel een regering kunnen vormen. Maar premier Isa Mustafa van de LDK stelde deze week als voorwaarde dat hij weer premier wordt. Dat is dan weer onacceptabel voor Vetëvendosje, de grote winnaar bij deze tussentijdse verkiezingen, die noodzakelijk waren nadat het parlement een motie van wantrouwen tegen premier Mustafa had aangenomen.

Zo zit de zaak nu muurvast. Nieuwe verkiezingen zijn niet onmogelijk, maar het is de vraag of de bijna 60% van de kiezers die thuis bleven in tweede instantie wel te bewegen zijn een doorbraak te forceren. Ook in Kosovo wenden steeds meer mensen zich af van de gevestigde politieke partijen. Ze onthouden zich van stemming of kiezen voor het radicale Albanese nationalisme van Vetëvendosje.

Albin Kurti, de 42-jarige leider van Vetëvendosje, voormalig studentenleider en activist voor de onafhankelijkheid van Kosovo, geeft stem aan de Kosovaren die genoeg hebben van de vruchteloze onderhandelingen met Servië, van de bemoeienis van de VN en de EU met het land, en van de corruptie van de zittende politieke klasse. Tijdens de oorlog eind jaren negentig is hij gearresteerd door het Servische leger en veroordeeld tot vijftien jaar gevangenis. In 2001 kwam hij onder internationale druk vrij. In 2007 werd hij opgepakt voor de VN-politiemacht in Kosovo en kreeg hij huisarrest.

Vetëvendosje proclameert geweldloosheid in de strijd voor zelfbeschikking. Toch schrikken parlementsleden van de partij er niet voor terug in het parlement traangas te gebruiken bij stemmingen over omstreden voorstellen. Door de partij georganiseerde demonstraties lopen ook nogal eens flink uit de hand. Vetëvendosje is voorstander van een referendum over aansluiting van Kosovo bij Albanië en keert zich tegen onderhandelingen met Servië (foto).

Vetëvendosje heeft zich -met andere partijen- ook fel verzet tegen enkele grenswijzigingen met Montenegro. Overeenstemming over deze kwestie is voor de EU voorwaarde om het ook voor Kosovaren mogelijk te maken visa-vrij te reizenin Europa. De Sloveense rapporteur voor Kosovo in het Europese Parlement, Tanja Fanon, riep maandag de Kosovaarse politiek op in het belang van de burgers snel een oplossing te vinden. De omstreden grenswijzigingsvoorstellen zouden neerkomen op een verlies van 8200 hectare. De lokale bevolking is niet geraadpleegd. Maar veel belangrijker is dat de oppositie vreest dat deze grenscorrecties een opstapje gaan vormen voor wijzigingen van de grens met Servië om een einde te kunnen maken aan het slepende conflict met de Servische minderheid in Kosovo. Inmiddels is er een onafhankelijke commissie aan het werk om met nieuwe voorstellen de impasse te doorbreken.

In de Guardian portretteert Piro Rexhepi Vetëvendosje als een linkse, anti-koloniale en anti-kapitalistische partij, vergelijkbaar met het Griekse Syriza. Ook in Kosovo is er toekomst voor een linkse grassroots partij die streeft naar economische en sociale rechtvaardigheid, schrijft hij. Met de overwinning van deze partij is er hoop voor alle Kosovaren die genoeg hebben van de gelegenheidscoalitie tussen voormalige warlords en de internationale gemeenschap. Kosovo moet zijn soevereiniteit claimen. Rexhepi:

The new government must make it clear to international brokers that Kosovo cannot be expected to negotiate with a country that refuses to acknowledge its crimes of occupation and continues to deny Kosovo’s right to exist in its official discourse.

Als een nieuwe regering dit standpunt overneemt lijkt de vrede op de Balkan voorlopig nog ver weg en zal de aansluiting van het land bij de rest van Europa ook nog wel enige tijd geblokkeerd blijven.