Het Weense Burgtheater (foto) ziet de bui al hangen. Eind september zijn er landelijke verkiezingen en volgens de jongste peilingen zou de FPÖ, net als in juni bij de Europese verkiezingen, de grootste worden. En als die partij regeringsmacht krijgt zal ze het voorbeeld van buurland Slowakije volgen en de cultuursector dwingen tot een eenzijdig nationalistisch aanbod. Het Burgtheaterteam waarschuwt in een open brief voor het streven van de FPÖ naar ‘culturele en etnische homogeniteit’. In vergelijking met verwante partijen in andere Europese landen is de FPÖ onverbloemd antidemocratisch en openlijk nationaalsocialistisch. Het team klaagt ‘de onverschilligheid aan waarmee de kunst- en cultuurwereld zwijgt – alsof het krankzinnige verkiezingsprogramma [onder de titel ‘Fort Oostenrijk’] niet zou worden uitgevoerd in geval van een overwinning op 29 september, alsof een EU die al voor onze ogen aan het afbrokkelen is, deze aanval nog zou overleven. Het zou niet de eerste keer zijn dat we ons door misplaatste redelijkheid en arrogantie laten misleiden over de ware bedoelingen van rechts.’
Of de FPÖ na de verkiezingen in de Oostenrijkse regering komt staat nog te bezien. In de peilingen staat de partij op 28% met een kleine voorsprong op de centrum-rechtse ÖVP (24%). De sociaaldemocratische SPÖ volgt met 20%. Een coalitie van FPÖ en ÖVP zou gezien hun beider programma’s zeker wel mogelijk zijn. Maar er is dan één grote hobbel te nemen: de steun aan Oekraïne en de warme banden van de FPÖ met Poetin. ÖVP leiders hebben in de afgelopen maanden duidelijk gemaakt dat ze niet willen samenwerken met de huidige leider van de FPÖ, Hermann Kickl. Ze hebben hem ervan beschuldigd een ‘rechts-extremist’ te zijn en hebben herhaaldelijk gezegd dat ze alleen een coalitie met de FPÖ zouden aangaan als Kickl zou aftreden. Maar als Kickl de grootste wordt op 29 september zal dat niet gebeuren. Bondskanselier Karl Nehammer, de huidige leider van de ÖVP, ook bij de komende verkiezingen verwijt de FPÖ politieke verantwoordelijkheid te nemen. ‘Kickl is een theoreticus van de angst’, zei hij. De ÖVP kan waarschijnlijk ook een coalitie vormen met de sociaaldemocraten en/of de Groenen. Sinds 2020 bestaat de Oostenrijkse regering uit een coalitie van de ÖVP met de Groenen. Maar zowel de Groenen als de sociaaldemocraten zijn de afgelopen tijd flink naar links opgeschoven, wat een coalitie met de rechtse ÖVP moeilijk zal maken.
Russisch geld
De Europese vrienden van de ÖVP steunen de afwijzing van samenwerking met de FPÖ. EVP-voorzitter Manfred Weber beschuldigde de FPÖ in juni van het aannemen van Russisch geld. In het ZDF-programma van Markus Lanz kreeg Weber de vraag of hij ook bij de FPÖ steun zou willen werven voor een tweede termijn van Ursula Von der Leyen. ‘Natuurlijk niet’, antwoordde Weber, ‘want de FPÖ wordt gefinancierd door Rusland en zegt duidelijk dat we Oekraïne in de steek moeten laten.’ Aanleiding voor de beschuldiging was een onderzoek van het Amerikaanse nieuwsmagazine New Lines, dat zich baseerde op documenten uit de omgeving van de Russische oligarch Konstantin Malofeev. Of er ooit geld uit Rusland is gekomen kan niet worden vastgesteld. De FPÖ ontkent dit ten stelligste en heeft Weber aangeklaagd voor laster. Eerdere aanklachten in deze richting zijn al verworpen.
Duitse grenscontroles
Het recente Duitse voornemen om de grenzen te sluiten in een poging de migrantenstroom in te dammen zal ongetwijfeld een belangrijk onderwerp worden in de komende verkiezingscampagne. Oostenrijks minister van Binnenlandse Zaken Gerhard Karner (ÖVP) heeft al duidelijk gemaakt dat het land niet van plan is door Duitsland geweigerde migranten terug te nemen. ‘Er is geen manoeuvreerruimte’, zei Karner deze week. Hij heeft het hoofd van de Oostenrijkse federale politie opgedragen ‘geen overnames uit te voeren’. Ook bondskanselier Nehammer was erg duidelijk op dit punt: ‘Mocht Duitsland – een groot buurland van Oostenrijk – hier een situatie van onzekerheid beginnen te creëren door middel van eigenzinnige juridische interpretaties, dan zullen wij ons daartegen verzetten en onze grenzen duidelijk beschermen.’ FPÖ chef Kickl pleitte in een televisiedebat om helemaal niemand meer toe te laten. Het zal van de mate van realiteitszin van de Oostenrijkers afhangen of hij van deze crisis gaat profiteren. Dat de Europese samenwerking er door wordt geschaad lijkt onvermijdelijk.
Reacties (1)
Er valt niks terug te nemen, de ‘geweigerde’ migranten komen Duitsland niet in en dus verlaten ze Oostenrijk niet, de stroken niemandsland van vroeger bestaan niet meer en dus heeft Oostenrijk domweg geen keuze in deze.