OPINIE - De berichtgeving over het familiedrama in Zeist en omstreken voedt de honger naar méér nieuws. Het is een vicieuze cirkel die doorbroken zou moeten worden.
Enrico Mentana, directeur van het televisiejournaal van de commerciële zender La7, beloofde toen hij aantrad om minder aandacht te geven aan wat hier la cronaca nera heet – het zwarte nieuws: moord, familiedrama’s, verkrachtingen. Het was in de periode vlak na het zogeheten delict van Avetrana en natuurlijk de moord op Meredith Kercher een opluchting, nu eens een journaal te zien wat wel de nieuwsfeiten bracht, maar zonder eindeloos ‘geruchtmakende’ moorden te analyseren.
En analyseren, dat kunnen ze hier. Bruno Vespa liet zelfs een model van het huis van de familie Misseri in Avetrana maken voor zijn programma Porta a Porta. Er werden uiteindelijk zelfs busreizen georganiseerd naar het plaatsje om het beroemde, maar geenszins bijzondere huis te zien. Avetrana – het was Cothen in het kwadraat.
De Nederlandse media zijn nog behoorlijk terughoudend vergeleken bij de sensatiezucht van de Italiaanse collega’s. En toch vraag ik me bij het bekijken van al die foto’s af waarom ik naar nietszeggende plaatjes van een politiewagen in een leeg polderlandschap zit te kijken. Natuurlijk willen we beelden, maar hoeveel? En waarvan? De witte tent? Het zwarte zeil? De wegafzetting? De straalwagens – een fraai gevalletje metaverslaggeving? Wat moeten we met die beelden?
Waarom rijden mensen naar Avetrana of Cothen? Waarom kijken we naar een geparkeerde politiewagen? Hopen we iets bijzonders te zien of te ontdekken? Stelt u zich voor dat de politie de lichamen van de twee omgebrachte jongens aan de pers zou tonen. En stelt u zich voor dat kranten er de foto’s van zouden afdrukken. Dat zouden we verschrikkelijk vinden – ik weet zeker dat de gedachte u al afschrikt. Maar we bewegen ons kennelijk graag op die grens tussen het toonbare en het ondenkbare, en we willen alles weten en zien tot op het precieze randje waar we niet overheen willen.
Sommigen willen alles zien om te ontdekken dat (ik schrijf met nadruk niet of) er fouten zijn gemaakt. Anderen reizen af naar een ‘plaats delict’ omdat ze met hun gevoelens geen raad weten. De meesten van ons willen waarschijnlijk alleen maar ‘een beeld hebben’ van de plek. Maar allemaal zijn we slachtoffer van dezelfde honger en vreten we beelden van een witte tent bij gebrek aan beter.
Enrico Mentana heeft de vicieuze cirkel doorbroken en brengt op een commerciële zender een serieus journaal waar ruimte is voor de nuchtere en ter zake doende feiten rondom de cronaca nera, zoals arrestaties, veroordelingen of doorbraken, maar zonder daarbij al het andere nieuws uit het oog te verliezen, en zonder onze tijd te verdoen met eindeloos geouwehoer en zinloze filmpjes. En Mentana’s journaal heeft veel succes.
Ik ben ervan overtuigd dat ellenlange reconstructies rondom een model van een plaats delict, zoals Bruno Vespa dat deed, of live verbindingen met een polderweg in the middle of nowhere, onze honger alleen maar doen toenemen. En ik ben er dan ook van overtuigd dat nieuwsorganisaties zich moeten afvragen of alles live moet, en langdurig, en uitgebreid. Feitelijk was het enige nieuws gisteren dat de twee tragische slachtoffers gevonden zijn, en waar ze gevonden zijn. Dat kun je ook in twee minuten melden.
Je moet de media niet dwingen en je kunt zeker in het internettijdperk de nieuwsgaring niet tegenhouden. Je kunt ze alleen maar vertellen dat het ook anders kan, en dat er zelfs in dit theatrale, dramatische Italië van ons grote behoefte was aan nuchterheid.
Bij deze.
Reacties (9)
Afgezien van de toch aanwezige vraag naar dit soort ‘nieuws’, is het ook belangrijk te beseffen dat dit zo’n beetje de goedkoopste vorm van televisiemaken is die je kunt bedenken.
Het is in ieder geval een stuk goedkoper dan een cameraploeg naar Syrië sturen, een correspondent in een stad als Rio de Janeiro aanhouden of wekenlang een paar onderzoeksjournalisten aan het werk zetten voor een onderwerp dat hooguit drie keer terugkomt op het journaal.
Ieder uur een paar shots van een witte tent bij een afwateringsbuis is hoe dan ook een mooi gevalletje ‘meer doen met minder’. En welke manager is daar nu op tegen?
@1: zou dat dan ook de reden zijn voor de opkomst van binnenlandse wansmaakprogramma’s als Hart van Nederland? Het is gewoonweg goedkoper? (in de twee betekenissen van het woord dus!)
@2:
Misschien.
Ik denk in ieder geval wel dat het de reden is dat kranten de laatste twintig jaar steeds meer columnisten zijn gaan inzetten.
Weliswaar zijn columnisten per uur doorgaans een stuk duurder dan een journalist of correspondent, maar per woord vele malen goedkoper. Bovendien zit aan een columnist nauwelijks overhead vast.
Gevolg: grotere marges voor krantenuitgevers (die de laatste decennia niet toevallig steeds vaker in handen van investeringsmaatschappijen zijn gekomen).
Ik geloof niets van dat kostenargument bij de NOS. Als je ziet wat ze betalen voor voetbal, dan is er geld zat (hoewel die redenatie ook om te keren is).
Ik ben eerder bang dat ze werkelijk denken dat dit is wat van ze gevraagd wordt. Dat het niet met kosten, maar met onvermogen te maken heeft. Dat ze denken dat wat veel besproken wordt, ook nieuws is. Dat ze bang zijn anders marktaandeel aan HvN te verliezen.
Wel ben in heel benieuwd naar hun reflectie op het brengen van dit nieuws. Hoe ‘ze’ er zelf tegenaan kijken. Naar de dynamiek op de redactie als de chef roept dat ‘dit erin moet’.
Ach, sinds de nieuwslezeressenselectie veel weg heeft van de gemiddelde missverkiezing, moeten ze er zelf ook wel aan gewend zijn.
@4:
Even een snelle Google gedaan en ik kwam dit bericht tegen op de website van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (weliswaar al van drie jaar geleden):
Eén zo’n bericht zegt lang niet alles, natuurlijk, maar ik kan me nauwelijks voorstellen dat de laatste jaren niet bezuinigd zou zijn op nieuwsgaring.
O ja, een wetenschapsredacteur kunnen ze bij de NOS blijkbaar ook niet betalen.
Overigens. Vanmorgen opende de digitale Gelderlander – nu er echt geen nieuws meer was – met de kop:
“Boxershort vader Julian en Ruben nog spoorloos”
of hier: http://www.gelderlander.nl/algemeen/binnenland/boxershort-vader-julian-en-ruben-nog-spoorloos-1.3826546
Toen kwam de stoom wel uit mijn oren. Ondertussen is dat artikel wat naar de achtergrond verdwenen. Weggeduwd door zeker drie nieuwe artikelen over dit onderwerp. Zo is er een verhaal dat er alom rouw is én een verhaal dat er al zoveel digitale condoleances zijn achtergelaten.
De NOS weet te melden hoeveel bossen bloemen er liggen / geen haar beter.
Op ftm.nl werd een discussie gevoerd over de toekomst van de journalistiek. Een kant ijverde voor meer kwaliteit, een andere vond dat onnodig.
Toch lijkt mij de meerwaarde van een digitale Gelderlander nutteloos als die alleen maar vertelt hoeveel digitale handtekeningen er in een condoleanceregister gezet worden.
Ten eerste kan ik dat dan beter zelf opzoeken.
Ten tweede, wie zou daar nou geld voor over hebben?
En toen bedacht ik me, het zijn de adverteerders. Ook voor de NOS. Die denkt heus niet dat die wansmaak die ze dag in dag uit op de treurbuis brengen interessant is voor de kijker, maar ze zien dat HvN wel adverteerders trekt. En die moeten ze ook hebben, denken ze, want dan trekken ze minder geld van de belastingbetaler, en da’s dus zelfrechtvaardiging voor hun baantje. Aarrgghhh.
*veegt schuim van mond*
Excuus, het werd me even teveel.
Rolf Dobelli – Avoid News: http://www.dobelli.com/no-news-2
Een quote: “In the past few decades, the fortunate among us have recognized the hazards of living with an overabundance of food (obesity, diabetes) and have started to shift our diets. But most of us do not yet understand that news is to the mind what sugar is to the body. News is easy to digest. The media feeds us small bites of trivial matter, tidbits that don’t really concern our lives and don’t require thinking. That’s why we experience almost no saturation. Unlike reading books and long, deep magazine articles (which requires thinking), we can swallow limitless quantities of news flashes, like bright-colored candies for the mind.”
Is buitenlands nieuws duurder? Alleen als je meent dat je het nieuws moet brengen als een toneelstukje, waarin een nieuwslezer vooraf bedachte vragen stelt waar een verslaggever of correspondent vooraf bedachte antwoorden op geeft.