Een treinkaartje is niet duurder geworden

Het is een mooi zomerbericht dat precies inspeelt op het NS-sentiment sinds de verzelfstandiging in 1995: de prijzen van treinkaartjes zijn harder gestegen dan de inflatie. Iedereen kan nu weer in koor roepen: “Zie je wel, het wordt alleen maar slechter en duurder.” De kwaliteit laat ik me hier niet over uit, maar dat duurder, dat klopt niet. Maar om dat te begrijpen, moet je even wat verder kijken dan alleen de prijs van de treinkaartjes.

Zo waren treinkaartjes vroeger gewoon gesubsidieerd. Wij betaalden tot 1995 samen 200 miljoen euro per jaar om het treinvervoer betaalbaar te houden. Daar heb je niks aan als je geen belasting betaalt en wel met de trein gaat, maar je kan de NS niet de schuld geven als door het wegvallen van de subsidie de prijs omhoog gaat. Daarnaast betaalt de NS vanaf 2005 91 miljoen euro per jaar aan de overheid om gebruik te mogen maken van het spoor. Ook die betaalden ze vroeger niet, en uiteraard zie je dat terug in de prijs van je treinkaartje. Kortom, als je iemand de schuld wilt geven van de stijging van de prijzen, moet je niet bij de NS, maar bij de Tweede Kamer zijn. Niet omdat ze de NS verzelfstandigd hebben, maar omdat ze subsidies afgeschaft en kosten voor de NS verhoogd hebben.

Ik kan het nog wel iets verder specificeren, maar dat vergt wat rekenwerk, omdat verschillende bedragen omgerekend moeten worden naar het prijspeil 2010. Het eerste dat we moeten weten is de inkomsten van de NS uit reizigersvervoer. Dit was in 2008 2,47 miljard euro. Als we veronderstellen dat de groei tussen 2007 en 2008 maatgevend is, zal de NS in 2010 2,6 miljard euro binnenkrijgen voor het vervoeren van reizigers.

Dan moeten we de bedragen uit 1995 en 2005 omrekenen naar 2010. Over de periode 2000 – 2010 is de inflatie 24,2% en via het CBS kunnen we die over 1995 – 2000 en 2000 – 2005 bepalen. Dit komt uit op respectievelijk 11% en 14,5%. Door die 11% te combineren met de bekende 24,2% kan je berekenen dat 200 miljoen uit 1995 overeenkomt met 275 miljoen in 2010. Uit de inflatiecijfers over de periode 2000- 2005 en 2000 – 2010 kan je afleiden dat de inflatie in 2005 – 2010 op 8,4% uitkomt. Dat betekent dat 91 miljoen uit 2005 overeenkomt met 98 miljoen in 2010. Tot slot is het nog belangrijk om te weten dat de prijs van een treinkaartje tussen 1995 en 2000 met slechts de inflatie gestegen is. Dat betekent dat de periode 2000 – 2010 voldoende is om de boveninflatoire stijging te bepalen. Aangezien de prijzen met 37% omhoog zijn gegaan en de inflatie 24,2% is, is deze boveninflatoire stijging 10,3%.

Als de subsidies niet waren wegvallen en de NS niet had hoeven gaan betalen voor het gebruik van het spoor, had men aan reizigersinkomsten in 2010 niet 2,6 miljard euro, maar slechts 2,27 miljard euro hoeven binnenhalen. Het bedrag dat zij binnen moeten halen is dus echter 16,4% hoger. Met andere woorden, 14,1% van de prijs van jouw treinkaartje is nodig om vroegere subsidies en nieuwe, door de overheid in het leven geroepen kostenposten te dekken. Aangezien dit lager is dan de boveninflatoire stijging, betekent dit dat de prijs voor treinvervoer zelfs gedaald is.

Dus als je boos wilt worden op iemand vanwege de gestegen kosten voor de trein, bel een Kamerlid en vraag of ze weer subsidie willen geven. De NS kan je in ieder geval niet de schuld geven: zij zijn sinds 1995 5,25% efficienter gaan werken.