Dubbele moraal

OPINIE - Een gastbijdrage van Frans Kuijpers, eerder verschenen op zijn weblog ‘Ballonnendoorprikker’.

We gaan even wat jaren terug in de tijd. Om precies te zijn naar de Somalische hoofdstad Mogadishu in oktober 1993. Amerikaanse soldaten wilden twee naaste handlangers van Mohamed Farrah Aidid, de leider van een opstandelingengroep gevangennemen. Gevangennemen voor het aanvallen en doden van soldaten van de Verenigde Naties. Die poging liep gierend uit de hand en leidt tot veel slachtoffers. Black Hawk Down is de enigszins geromantiseerde verfilming van deze gebeurtenis. De Amerikaanse verliezen en vooral het in de straten tonen van gedode Amerikaanse soldaten, leidde tot grote verontwaardiging. Ik moest hieraan denken bij het zien van de berichtgeving over de dood van Hamasleider Sinwar.

Dat de dood van een vijand tot vreugde leidt in het kamp van de tegenstander, daar kan ik me nog wel iets bij voorstellen. Dus ook bij de blijdschap van de aanhangers van Aidid met de dood van de Amerikaanse soldaten. De verontwaardiging over het tonen van de lichamen van die soldaten als een soort trofee, die kon ik ook heel goed begrijpen. Zoiets doe je niet. Een dode vijand is, net als een gevangen soldaat, een mens die je met respect behandelt.

Ik moest hieraan denken omdat je met een beetje zoeken, een heel klein beetje want je kunt ze al op de site van de NOS vinden, zie je beelden van de laatste seconden van Sinwar en foto’s van zijn ontzielde lichaam. Sinwar zal gruwelijke zaken hebben gedaan. Zaken waarvoor hij straf verdient. Filmpjes van zijn dood en foto’s van zijn lichaam als een soort trofee tonen aan de wereld is een teken van gebrek aan beschaving. Je verontwaardiging uitspreken over het ene, het als een trofee tonen van gedode Amerikaanse soldaten of het voor de camera onthoofden van mensen zoals ISIS geregeld deed en dan vol trots beelden van een dode vijand tonen lijkt mij te getuigen van een dubbele moraal.

Die dubbele moraal gaat nog verder. Volgens de Amerikaanse president Biden laat dit zien: “dat geen enkele terrorist ter wereld kan ontsnappen aan gerechtigheid,”  en was het: “een goede dag voor Israël, de Verenigde Staten en de wereld.” Nu is het niet aan mij om namens welk land dan ook een dag te recenseren. Wat wel aan mij is, is mijn verbazing uit te spreken over deze uitspraak. Sterker nog, om uit te spreken dat dit een hele slechte dag is, omdat er van gerechtigheid geen sprake is. Van gerechtigheid is sprake als iemand die van gruwelijke misdaden wordt verdacht, voor de rechter wordt gebracht en vervolgens een eerlijk proces krijgt. Dat is gerechtigheid. Het doden van Sinwar, net als van vele andere kopstukken van Hamas en Hezbollah is geen gerechtigheid, het is wraak. Het is oog om oog. Het enige waar dit toe leidt, en daarmee zijn we al een heel eind op weg, is dat iedereen blind wordt. Blind van woede.

Dergelijke uitspraken doen afbreuk aan een rechtstaat waarvan de leiders ze uitspreken. Belangrijker, ze doen afbreuk aan het imago van de rechtstaat in het algemeen. Die lijkt er immers alleen te zijn als het ‘ons’ uitkomt.