Dubbel paspoort, goede zaak!

Iedereen heeft een identiteit. Onderdeel daarvan is de nationaliteit, een aspect dat tot uitdrukking wordt gebracht in het verkrijgen van een paspoort. Je paspoort krijg je van je land en het is een groot geschenk. Je paspoort bepaalt welke deuren er voor je opengaan, welke landen je in mag en welke niet, in welke rij je moet op het vliegveld, in welk leger je je dienstplicht mag vervullen (welk een eer) en nog zo wat dingen.

Het is dan ook een groot probleem als je niet één, maar twee paspoorten hebt (zelfs drie schijnt voor te komen, en dan praten we niet over criminelen met valse passen, maar mensen die volstrekt legaal, internationaal erkend, over drie nationaliteiten beschikken). Het grootste probleem lijkt, dat kan worden getwijfeld aan iemands loyaliteit, met name in tijde van oorlog en conflict, of wanneer iemand een belangrijke functie bekleedt. Verder zijn er zijn talloze juridische consequenties, van belastingen tot stemrecht en van erfrecht tot verzekeringen. Voor de houder van de passen zijn er echter ook voordelen!

In Argentinië is het een trend om de dubbele nationaliteit te hebben of te verwerven. Herhaalde verzoeken bij het nationale statistiek bureau leverden geen cijfers op. De volgende getallen zijn resultaat van een zeer beperkt, indicatief maar niet representatief, onderzoek. Gevraagd naar hun nationaliteit geven van 53 niet-gerelateerde Argentijnen er 16 aan dat ze een dubbele nationaliteit hebben (9 Italiaans, 7 Spaans). Twee anderen waren bezig met de aanvraagprocedure, die openstaat voor wie voorouders uit Spanje of Italië heeft of getrouwd is met iemand die dat heeft. Samengevat heeft ongeveer een derde van de Argentijnen in deze steekproef van hoger opgeleide, werkende inwoners van Buenos Aires een dubbele nationaliteit.

De reden om twee paspoorten te willen hebben ligt in Argentinië nogal voor de hand: veel mensen zijn tweede generatie-Argentijnen. Hun ouders zijn geboren in Europa. De banden zijn nog vers. Bovendien geeft de dubbele nationaliteit zekerheid. Wie opziet tegen de tienjaarlijkse cyclus van crises in Argentinië kan ontsnappen naar Europa, waar de Euro keihard is, de steden schoon en veilig zijn en de arbeidsomstandigheden vele malen beter. Het fenomeen is zo gewoon dat Spanje en Italië speciale verdragen met Argentinië hebben. De dubbele nationaliteit is doodnormaal in het immigratieland Argentinië en niemand twijfelt aan elkaars loyaliteit. De dubbele nationaliteit is geen probleem.

De andere kant op kan overigens ook: er zijn mensen met een halve nationaliteit. Denk aan de etnische Russen in de Baltische staten. Met name in Letland zijn er veel mensen, die geboren en getogen zijn in Letland, er heel hun leven hebben gewoond, gewerkt en belasting betaald en die nu tweederangs burgers zijn. Hun ouders kwamen tijdens het communisme in Letland terecht. Ze hebben een Lets paspoort, maar daar staat met grote letters op dat ze ‘nepilsona’ zijn, niet-burger. Ze hebben geen stemrecht, mogen geen grond kopen en mogen niet zomaar elk beroep uitoefenen. Een fraai staaltje etnische onderdrukking in onze eigen EU. Je paspoort bepaalt wie je bent en welke deuren voor je open gaan.