Geld domineert de wereld, maar wie of wat domineert het geld? Een poging om in stappen het grote geld in perspectief te plaatsen.
Grote getallen vliegen je om de oren de laatste tijd. Landen en banken krijgen honderden miljarden euro’s toegeschoven. Het voelt als een kaartenhuis waar iemand luciferstokjes gebruikt om te voorkomen dat het omvalt. Maar hoe groot is het kaartenhuis eigenlijk? Hier de resultaten mijn persoonlijke hinkstapsprongspeurtocht.
Laten we even beginnen met mijn invloed op de globale lolly-markt. Die is niet zo sterk meer sinds ik grotendeels van alle suikerproducten afgekickt ben. Ik waardeer deze op 5 euro per jaar:
Dat is natuurlijk heel bescheiden. Iets interessanter is al mijn inbreng in de goededoelenmarkt. Die stimuleer ik met zo’n 600 euro per jaar:
Wel beschouwd is mijn economische impact beperkt tot de bruikbare inkomsten die ik haal uit mijn werk. Afgerond maken we daar 75.000 euro per jaar van:
Dat valt natuurlijk in het niet bij de totale omzet van het bedrijf waar ik voor werk, toch al snel 5 miljoen euro per jaar:
Vergelijk je het echter met de begroting van de provincie waar we in gehuistvest zijn, is het wederom peanuts. Dan spreken we over minimaal 550 miljoen euro per jaar:
En dit alles leidt op nog grotere schaal weer tot 47 miljard aan loon- en inkomstenbelasting voor heel Nederland. Daar kan je al een investeerder voor wakker maken:
De internationale schuldenmarkt is nog interessanter. Alleen voor Nederland gezien hebben we al meer dan 2 biljoen aan schuld uitstaan. Nee, dat is niet de staatsschuld:
De totale schuldmarkt is overigens ongeveer 60 biljoen euro groot. Maar net iets groter dan de aandelenmarkt. En grofweg gelijk aan het wereldwijde GDP. Maar het is pas echt spannend als we naar de derivatenmarkt kijken. De waarde van de OTC-derivaten (de bulk) is grofweg 530 biljoen euro eind 2011.
En daarmee zijn we aan de basis van het kaartenhuis gekomen. Per aardbewoner staat er ongeveer 60.000 euro aan derivaten uit. Enige binding met de relevante economie (waarin je een brood en een mes kan kopen) ontbreekt. Maar het domineert wel ons leven. Kleine onzekerheden over bijvoorbeeld staatsschulden of winsten leveren grote schommelingen in waarde van de derivaten op, met alle bijbehorende reflexen.
Misschien is een jaarlijkse derivatentax van 0,1% geen slecht idee.
Overigens vraag ik me af of veel van de betrokken mensen de schaal wel lineair bevatten. Mogelijk ziet men het eerder logaritmisch en heeft men er ook geen enkel benul van dat men met een vuurtje speelt ter grootte van 10 keer de omvang van het jaarlijkse wereld GDP.
NB: De bedragen die ik noem welke niet ondersteund worden door een link naar feitelijk cijfermateriaal zijn een schatting ter illustratie.
Reacties (13)
Toch zou ik als schipbreukeling op een onbewoond eiland liever een koffertje lolly’s dan derivaten hebben.
http://xkcd.com/980/
Ik denk dat mensen het ook logaritmisch zien, qua belangrijkheid. Ik had het al toen ik een huis aan het kopen was. De duizenden euros vliegen je net zo makkelijk om de oren als de eurocenten van lollies, en je behandelt ze gelijkwaardig.
xkcd is altijd goed.
530 biljoen euro, da’s de “notional amount”, dat wil heel weinig zeggen.
Mooie bijdrage Steeph.
Da’s helder. Laatst zag ik op het Duitse journaal ook gevisualiseerd hoe groot de derivatenmarkt is ten opzichte van de echte markt van spullen, diensten en ander concreets, waar men zich nog iets bij voor kan stellen. In Nederland is dat voor de mainstream media kennelijk allemaal veel te ingewikkeld, of men is bang dat er toch alleen maar onrust zou kunnen ontstaan, die dan niet best uitpakt voor het grofst liegende -want rechtse- deel van ons in de uitverkoop staande landje. Als de goegemeente eindelijk doorkrijgt dat zij onderaan de piramide staat en uiteindelijk tot in het einde der tijden de schulden mag betalen, dan breekt natuurlijk de pleuris uit. De media zorgen er dus wel voor, dat het gezellig blijft. Want ja, willen we het allemaal wel weten?
Inderdaad mooie bijdrage Steeph. Het staaft mijn opvatting dat de reële economie nog slechts lijkt te dienen als onderpand voor speculatie (de derivaten).
Kan lang duren, kan kort duren en wat al die drs economen ook verzinnen voor modellen, uiteindeljk is dit een ponzi scheme dat gaat klappen.
Who rules? Ssja. Als je ff niet oplet en de boel laat versloffen evolueert uiteindelijk álles naar een bruine samenleving in wat voor verschijningsvorm dan ook. De derivatenmarkt is een kartel van 9 banken (Goldman Sachs, JP Morgan Chase, Morgan Stanley, Deutsche Bank, UBS, Barclays, Credit Suisse, Bank of America en Citigroup) waarbij ICE trust exchange (clearinghouse created with the Dodd- Frank Bill during the crisis) en Markit (database for derivatives) het plakband vormen die het kaartenhuis* overeind houden:
http://www.youtube.com/watch?v=j0yHsKq3QAU
The arrangement appeals to parties on both the left and the right, such that the nominal ruling party may change but the core group in power remain the same. The corporate system is just another age-old, historically time-worn effort to cement the power of a small group of elites.
The losers in all of this are… everyone else.
* een spelletje rond 1920 bedacht door Benito Mussolini, en kijk er maar wat spelregels op na: hoe politici Henk & Ingrid zoet houden met de meest krankzinnige slogans, symbolen en motto’s, de elite élke oppositie een enemy of the state beschouwd, burgers obsessief angst voor misdaad en veiligheidsgevoel wordt ingeprent, allerlei sociale (mensen)rechten worden teruggedrongen en verworven vrijheden worden ingeperkt…en zo.
Want kijk maar om je heen hè…
Als je op de vertikale as elke keer een nulletje bijplaatst om de grafiek lineair te doen lijken dan maakt dat met de beste wil van de wereld nog geen lineair verband.
Je mag je afvragen of er eigenlijk wel een relatie is tussen de reeele en de derivatenmarkt. De reeele is misschien redelijk lineair te noemen. Totdat we vervolgens aankomen bij de aandelen en derivatenmarkt. Die misschien ten opzichte van elkaar een soort van lineair zijn (voor zover je daarvan kunt spreken als die uit twee meetpunten bestaat) maar zeker geen lineaire doortrekking is van de reeele markt.
Er zijn gewoon twee totaal verschillende geldstromen die verder weinig relatie met elkaar hebben, behalve dat er een futiele poging wordt gedaan om de virtuele te compenseren met de reeele. Dat gaat natuurlijk nooit lukken aangezien er een aantal ordes van grootte verschil zit tussen die twee.
Ik zie maar één oplossing en dat is het volledig opheffen van de virtuele economie die een eigen leven is gaan leiden zonder onderliggende waarde. Komt even hard aan bij de lui die er nu op papier rijk door zijn, maar het belang van velen weegt in deze wel aardig op tegen het belang van heel weinig.
Ho ho. Wil niet in herhaling vallen (maar ga dat toch doen :-) ): die 530 biljoen, da’s de notional amount. dat bedrag wil helemaal niks zeggen.
Korte uitleg: Het zou hetzelfde zijn als je de grootte van de Nederlandse brandverzekeringssector zou berekenen door de waarde van alle verzekerde huizen bij elkaar op te tellen. Dan krijg je ook een gigantisch bedrag, vele malen groter dan de balans van de sector of de betaalde premies. Maar zonder enige betekenis (zolang niet alle huizen in NL tegelijk afbranden). Netto marktwaarde van derivaten lijkt mij een veel betere maatstaf (die zeker ook niet perfect is, zeker als we het over OTC hebben)
NB: dit wil trouwens niet zeggen dat er niet van alles mis is met de financiële markten.
Nog een NB: een brandverzekering is een OTC derivaat :-). We doen er dus allemaal aan mee, en sommigen van die dingen zijn niet zonder nut.