In november 2008 startte de NS een proef met een nachttrein tussen Rotterdam en Utrecht, met een tussenstop in Gouda. Reizigers konden s’nachts al reizen tussen Rotterdam en Utrecht, maar moesten dan een omweg maken via Delft, Den Haag, Leiden, Schiphol en Amsterdam. De nieuwe nachttrein zou de reis aanzienlijk inkorten en moest 65 reizigers per trein gaan halen. Het werden er zeven. De NS rijdt daarom sinds begin februari alleen nog met de eerste nachttrein via Gouda naar Utrecht, en heeft alle andere nachttreinen op dit traject geschrapt.
Deze case laat zien wat het probleem is van veel Kamervragen: ze zijn helemaal geen vragen, maar stellingen die Kamerleden graag bevestigd willen zien. Kamerleden zoeken zelf helemaal niets uit, zoeken zelfs niet met Google naar antwoorden, maar gaan direct Kamervragen stellen in de hoop dat ze daarmee in de publiciteit komen. Ineke van Gent van GroenLinks is zo’n Kamerlid. Ze gedraagt zich bij het schrappen van de Goudse nachttrein als een luie scholier die veel eist, maar zelf niets doet.
Kamerleden als luie scholieren
De eerste Kamervraag van Van Gent is of het juist is dat de nachtelijke bediening van station Gouda is stopgezet. Dat is een feit, want dat blijkt uit de NS-dienstregeling. Van Gent vraagt hoeveel reizigers er gebruik maakten van de trein: op allerlei websites is het antwoord te vinden: zeven. Van Gent vraagt daarna naar de criteria om het succes van de nachttrein te meten. Het antwoord is: 65 reizigers, ook overal te vinden. En daarna vraagt Van Gent of de minister weet dat deze maatregel tot een uur extra reistijd kan leiden. Wederom de bekende weg, want voor het experiment was dat ook al zo.
De publieke sector gaat gebukt onder het fenomeen dat Tweede Kamerleden allerlei details willen reguleren en overal iets over te zeggen willen hebben. Een van de organisaties die hier de meeste last van heeft is de NS. De NS is weliswaar verzelfstandigd, maar de aandelen zijn nog steeds 100% in handen van de staat. Dat geeft Kamerleden precies genoeg ruimte om te doen alsof zij de directie van de NS zijn. De NS deed een experiment, maar mag van Kamerleden als Van Gent niet zelf beslissen of ze zo’n experiment continueren.
Kamerleden als NS-directie
Van Gent wil namelijk weten of de NS onderzoek heeft gedaan naar de potentiële hoeveelheid reizigers die gebruik willen maken van de nachttrein. Nou, de NS heeft de trein een paar jaar laten rijden en er zat bijna niemand in. Natuurlijk is er in Gouda nu protest tegen het schrappen van de trein, want het is heel handig om die trein wel te hebben, al zit je er maar eens in de tien jaar daadwerkelijk in. Van Gent had de NS ook kunnen prijzen om de efficiënte besteding van publieke middelen.
Maar het is wel duidelijk dat Van Gent daar sowieso niets mee opheeft. De NS mag van haar niet zelf beslissingen nemen die tot kostenbesparingen leiden, en ze wil antwoord van ambtenaren op Kamervragen die ze zo zelf had kunnen beantwoorden. Wat is het toch gek dat er weinig innovatie en vernieuwing in de publieke sector plaatsvindt: die wordt namelijk door de Kamer afgestraft. En wat is het gek dat het aantal rijksambtenaren nooit naar beneden gaat. De Kamer zorgt er wel voor dat er voldoende werk voor ze blijft.
Reacties (10)
Ijzersterk, een dagelijkse irritatie die ik ervaar bij alle partijen. Alsof ze binnen een fractie een paar man aanwijzen (of zelf zo gek zijn).
Idd, goed stuk.
Goed voorbeeld, maar toch een kleine kanttekening: ”De NS mag van haar niet zelf beslissingen nemen die tot kostenbesparingen leiden”. Dit lijkt me redelijk vanzelfsprekend: De NS heeft niet als doel om zoveel mogelijk kosten te sparen, maar om goed openbaar vervoer te leveren aan zo’n groot mogelijk deel van Nederland. In dit voorbeeld kan ik de NS overigens alleen maar prijzen (nachttreinen lijken me geen eerste prioriteit en moeten dus minimaal rendabel zijn, liefst zelfs winstgevend om verlieslijdende lijnen mee te kunnen betalen). De 2e Kamer moet haar prioriteiten misschien ook in de gaten houden (klaag beter over het schrappen van stations), maar in principe mag ze zich best tegen het beleid van de NS aan moeien (niet alleen vanwege de 100% aandeelhouderschap, maar ook vanwege de publieke functie van de NS).
In principe ben ik het met je eens wat betreft het stellen van ‘luie’ kamervragen, maar ook jij hebt je feiten niet goed gecheckt.
Het getal van 7 reizigers per trein ging over de nacht van donderdag op vrijdag. Deze trein is dan al veel eerder opgeheven, en niemand die daar over klaagde (er zat dan ook niemand in).
De nachttrein die in het weekend Gouda aandeed had een groter aantal reizigers, namelijk gemiddeld 31. Dat staat in het door jou aangedragen artikel, en is een flink groter getal dan zeven. Het is maar de vraag of de NS hier niet voor een andere oplossing had kunnen kiezen dan het gewoon maar helemaal stopzetten. Te denken valt aan één trein per twee uur (i.p.v. ieder uur), kortere treinen, enz. Dát is niet geprobeerd, en dáár ging het Goudse protest over naar aanleiding waarvan Ineke van Gent vragen stelde.
Dat zij dat vervolgens beter anders had kunnen doen, dat ben ik dan wel weer met je eens.
@4 Hahaha dat zou kunnen. Het laat alleen maar zien dat als je je – als blogger of Kamerlid – inspant, er nog veel meer informatie beschikbaar is, en dat ambtenaren die dus niet hoeven op te zoeken. De informatie is er al. 31 is nog steeds onder de doelstelling van 65, dus het verhaal blijft verder hetzelfde, lijkt me zo. De NS stelt een doel en haalt dat doel niet. Lijkt mij helder.
Vanzelfsprekend voel ik me wel heel schuldig dat ik met mijn snelle leesgedrag er meteen vanuit ging dat niemand naar Gouda zou willen. :-)
Met name van belang dat men toch een klein beetje op hoofdlijnen moet blijven denken en werken? Ach kan mij het ook, goed werk Ineke,
Aardig stuk, nog wel een opmerking. Gebruikte link over de zeven reizigers per nachttrein verwijst naar een stuk waarin staat dat de treinen van donderdagnacht gemiddeld 7 reizigers vervoerden, de andere treinen gemiddeld 31. Nu is 31 nog steeds geen 65, maar toch een stuk hoger dan 7.
In hoeverre je deze vragen te gedetailleerd vindt hangt ook af van je mening over OV. Ik kan me niet aan het beeld onttrekken dat de schrijver daar anders tegenaan kijkt dan, bijvoorbeeld, GroenLinks.
Je kan ook zeggen: OV is een dienst die zo breed mogelijk moet worden aangeboden. Dan is het schrappen van zo’n nachttrein inderdaad iets waar je je druk om maakt, en de vragen zijn dan inderdaad een middel, die aanleiding kunnen geven om het beleid te veranderen (namelijk een goed nachtnet in de concessie).
Overigens, los van Gouda, de nachttrein was voor Rotterdam-Utrecht vv.
@8 Dat ziet u verkeerd, want ik ben afhankelijk van het openbaar vervoer. Het is alleen niet zo dat goed openbaar vervoer altijd betekent: ‘meer openbaar vervoer’. Niemand heeft iets aan treinen waar niemand in zit, zoals in dit geval. Je kunt dat geld beter inzetten op plekken waar de passagiers moeten staan (al snap ik wel dat dat niet zo 1-op-1 werkt). Enige doelmatigheid is geen slechte zaak.
Natuurlijk kan dit allemaal op langere termijn leiden tot een verandering van de concessie, maar dat is een ander onderwerp dan het nu schrappen van deze zeer beperkte treindienst. Maak dan een plan voor een uitgebreider nachtnet, en stel niet zulke stomme vragen, GroenLinks.
Soms wel, soms niet, maar de kamer mag en moet de publieke belangen in die sectoren verdedigen. Het heet niet voor niest ‘de publieke sector’.
Verder ben ik het eens met de constatering, dat dit iets te ver gaande detailpolitiek is, maar ik heb wel je stukje gemist over de vragen, die naar aanleiding van muziek in de bus werden gesteld. Dat vond ik net nog iets meer detailpolitiek. Het probleem van de Goudanaren (?) interesseert mij ook weinig. De klacht van één buspassagier in één bus nog minder.