Vanwege de discussie in de reactiepanelen gisteren hieronder een recensie die ik eerder voor de Delftse universiteitskrant Delta schreef over het boek van Marcel Crok, ‘De staat van het klimaat’.
Het klimaat is een niet goed begrepen systeem met talloze parameters. Wiskundigen weten het dan al wel: het kan net zo goed extreem stabiel zijn als bij een kleine fluctuatie ineens ontzettend uit de hand lopen. Misschien leidt de CO2-uitstoot vanwege fossiele brandstoffen tot een broeikaseffect, misschien ook niet. Sterker nog, misschien is die uitstoot wel noodzakelijk om de komst van een nieuwe ijstijd uit te stellen.
Bij gebrek aan mathematische zekerheid moeten we het doen met de consensus van wetenschappers die er verstand van hebben. Die consensus is dat de aarde opwarmt door menselijk toedoen. Of wacht, consensus? Een kleine groep tegendraadse wetenschappers verzet zich tegen die conclusie en tamboereert luidruchtig op fouten in de IPCC-rapporten die de tendens van het internationale onderzoek samenvatten.
Als er één journalist in Nederland recht van spreken heeft op dit terrein is het Marcel Crok. Hij heeft zich jaren vastgebeten in het onderwerp, met een reeks van artikelen in het tijdschrift Natuurwetenschap & Techniek. Zijn boek, ‘De staat van het klimaat’, is dan ook een doorwrocht betoog over methodologische fouten in de IPCC-rapporten.
Twee dingen staan daarbij centraal. Ten eerste de zogenoemde hockeystick, een grafiek die aan de hand van boomringen zou aantonen dat de temperatuur op aarde na honderden stabiele jaren de laatste eeuw plotseling sterk gestegen is, maar waar sceptici de nodige gaten in geschoten hebben. Ten tweede ‘climategate’, een reeks gelekte e-mails waaruit blijkt dat klimaatonderzoekers niet alleen duwen en trekken aan data om die binnen het model te krijgen, maar ook een hekel hebben aan mensen die hen bekritiseren. Daarnaast blijkt regelmatig dat wetenschappers die geloven in een bepaalde hypothese (de aarde warmt op) een neiging hebben om onderzoek te verrichten dat zich specifiek richt op het bevestigen van die hypothese.
Het lukt Crok aardig om twijfel te zaaien over de de IPCC-rapporten. Helaas vereenzelvigt hij zich zo met de klimaatsceptici dat de neutrale lezer zich gaat afvragen of Crok niet zelf in de val getrapt is die hij zijn tegenstanders verwijt: selectief focussen op bewijsmateriaal dat de eigen positie onderbouwt. De vergelijking dringt zich bijvoorbeeld op tussen de hockeystickzaak en de affaire Hendrik Jan Schön, de nanotechnoloog die jaren lang kon knoeien met zijn data, omdat de resultaten voldeden aan de hypotheses van de vakgenoten die zijn artikelen moesten beoordelen. Dat mengsel van dubieus onderzoek en systematische fouten in het systeem van beoordeling eromheen is nooit aangegrepen om de complete nanotechnologie in twijfel te trekken.
Al met al is ‘De staat van het klimaat’ een oerdegelijke weergave van de klimaatsceptische argumenten, maar de boosheid spat her en der zo van de pagina’s dat de overtuigingskracht buiten de eigen parochie beperkt zal zijn.
Foto: Davesag
Reacties (12)
Prof. Dr. Gerbrand Komen voormalig hoofd Klimaatonderzoek en Seismologie van het KNMI in De Bilt over het boek ‘ De Staat Van Het Klimaat’ van wetenschapsjournalist Marcel Crok:
“Uiteindelijk vind ik [de hoofdtekst van] het IPCC rapport op veel plaatsen evenwichtiger dan de teksten van Crok. Daar staat tegenover dat hij op veel punten neutraler is dan sommige botte alarmisten, en genuanceerder dan de meeste sceptici. Dat ervaar ik als een verademing. Maar het had echt wel beter gekund.”
http://home.kpn.nl/g.j.komen/crok.pdf
Nanne Weber hield in 2008 haar oratie (http://www.knmi.nl/cms/content/89414/oratie_nanne_weber_kan_men_twee_keer_in_dezelfde_rivier_stappen) over klimaatmodellering en klimaatanalyse. Ze hield toen een genuanceerd verhaal. Daarin zei ze onder meer: “Over tien of twintig jaar hebben we zekerheid, maar dat duurt nog even.” Dat vond ik indertijd een wijze uitspraak. Als er al alarmerende gevolgen zouden zijn ten gevolge van de klimaatopwarming, dan treden die toch niet op korte termijn op een desastreuze manier op. We kunnen nog even wachten met overhaaste maatregelen.
Dat roepen de ‘sceptici’ al tientallen jaren. Al sinds in 1968 het eerste rapport van de Club van Rome verscheen.
Het probleem, dat ik met dat soort uitspraken heb, is, dat er een dag komt, waarop we door dat soort uitspraken geen actie hebben ondernomen, maar waarop het ook te laat is om nog actie te kunnen ondernemen. We moeten sowieso nooit overhaaste maatregelen nemen, maar we moeten ook niet af blijven wachten tot het kalf verdronken is.
Dat op korte termijn geen desastreuze gevolgen optreden is een gotspe. Dat is het leggen van de rekening voor het huidige beleid bij de volgende generaties.
PS: hoor ik daar iemand ‘het is de schuld van de babyboomers roepen?’ (niet jij hoor, Mies). Gek dat dat hier geen rol lijkt te spelen, waar het wel op zijn plaats is, en dat het steeds genoemd wordt op plaatsen, waar de babyboomers (incl patatgeneratie) zelf geen enkel schuld aan hebben…
Zoals ik het daar lees is het een uitspraak van haar n.a.v. het IPCC (n.b!). Weber zegt vervolgens niets over ‘maatregelen’, want dat is niet waar ze mee bezig is. Die conclusie maak jij, Mies. En niet alleen jij doet dat. Het is wederom een matige poging om wetenschappers te linken met beleid en dus politiek. Framing fail!
@Mies, de gevolgen klimaatverandering zijn allang zichtbaar. Lees het Millennium Ecosystem Assessment er maar op na:
http://www.maweb.org/en/index.aspx
ook alweer zo’n serie rapporten waar duizenden wetenschappers aan meewerken i.p.v. Elsevier columnisten of mensen op de payroll van Exxon.
Het lukt me maar niet echt de discussie te volgen en daarom even een domme vraag:
Gaat het er nu alleen om, dat niet iedereen de verklaring accepteert dat de klimaatverandering door menselijk handelen komt, of moet ook nog steeds aannemelijk gemaakt worden dat het klimaat verandert?
Want dat het klimaat verandert, valt toch wel aan iedereen duidelijk te maken? Ik bedoel: er zijn in Nederland toch ook biologische veranderingen gaande die met een warmer klimaat te maken hebben? Zie bijvoorbeeld deze website. En dat is zomaar een greep uit internet.
Een ander aspect is dat er mensen zijn die zeggen dat klimaatverandering en het uitsterven van soorten van alle tijden is en dat het conservationeren van de bestaande situatie, dan wel terugkeer naar een toegekend verondersteld optimum in het verleden, tegennatuurlijk is.
Oja nog een ‘dingetje’ dat veroorzaakt wordt door de sterk verhoogde concentratie CO2 in de atmosfeer: verzuring van de oceanen (makkelijk meetbaar, gevolgen nu al zichtbaar)
http://en.wikipedia.org/wiki/Ocean_acidification
(en de eerste idioot die op dit comment roept dat zure regen ook maar een milieu-hoax was, en zure oceanen dat ook wel zullen zijn, zal voor straf door mij de komende 100 jaar niet meer serieus genomen worden).
Oceanen zijn basisch PH 8 .. 8,5 een ietsiepietse hogere CO2 concentratie in de lucht heeft tot gevolg dat de oceanen ietsiepietsie richting neutraal (PH 7) gaan. Dus je moet van oceaan neutralisatie spreken in plaats van van oceaan verzuring. Klinkt een stuk minder alarmerend maar geeft wel een getrouw beeld van de werkelijkheid.
Ben benieuwd wat het gaat worden (alarmistisch) beeld of werkelijkheid.
“Dus je moet van oceaan neutralisatie spreken in plaats van van oceaan verzuring.”
gelul
Deze term ‘verzuring’ is maar een futiel onderdeel in de discussie. Maar ik vind het een illustratief geval. Verzuring wordt hier pejoratief gebruikt. Technisch klopt het: als een product basisch is en dat wordt minder, kun je dat verzuring noemen, hoewel het nog steeds basisch blijft. Terwijl voor de leek ‘verzuring’ de indruk kan wekken dat de oceanen zuur worden.
Btw: Gelul is ook basisch, dacht ik.
Het gaat erom dat een paar tienden daling in pH betekent dat de kalkskeletjes van plankton oplossen en koraal oplost met desastreuze gevolgen voor de voedselcyclus. Massa uitstervingen in het verleden gingen ook gepaard met verzuring van de oceanen.