De selectieve waarheden van Albert Heijn

Dit is de derde gastbijdrage van Gerrit Jan Groothedde. Op eetschrijven.nl vindt u meer ‘vrijblijvende gedachtenspinsels’ van deze culinair journalist.

Bij een rondje langs de groente- en fruitschappen van ’s lands grootste grutter moet je wel concluderen dat AH een globalist van het zuiverste water is. Asperges uit Peru, frambozen uit Mexico, druiven uit Brazilië, boontjes uit Kenia: wie bij onze nationale Big Blue binnenstapt, kan zonder te vliegen wereldwijd shoppen. De koopwaar vliegt naar ons toe!

Nee, eten met de seizoenen is passé, net zoals kopen als je geld hebt. Dat heeft, vertellen de sociologen, allemaal te maken met het begrip “uitstel van behoeftenbevrediging”. Daar doen we niet meer aan: we willen alles en we willen het nú. Asperges en aardbeien komen vaker op onze kerstmenu’s voor dan spruitjes en cranberry’s waarvoor het in december wél het seizoen is. Wie dat jammer vindt, wordt al snel voor calvinist uitgemaakt.

Ik ben zelf zo’n calvinist, en dat terwijl mijn weerzin tegen al die vliegende groenten en vruchten totaal niets met morele of religieuze overwegingen te maken heeft. Alleen al om de smaak zou je uitsluitend met de seizoenen moeten eten. Neem aardbeien: als die verder dan een kilometer of vierhonderd moeten reizen, moeten ze om geen schade op te lopen vroeg worden geplukt, eerder dan ze hun smaak ontwikkelen. Ze zien eruit als aardbeien, maar smaken er niet naar. Wij doen het met de wetenschap dat aardbeien lekker zijn, maar deze keiharde knollen vallen tegen. Helaas worden er onderhand meer smakeloze aardbeien gegeten dan echte. De aardbei devalueert in snel tempo.

En dan is er nog het duurzaamheidsaspect. Die Braziliaanse druiven, dat gaat nog wel. Die reizen per boot en belasten moeder natuur niet meer dan druiven uit Italië of Griekenland. Ook ananassen, mango’s en mandarijnen kiezen het ruime sop. Maar die aardbeien, die frambozen, die asperges en die boontjes die vliegen naar ons toe en veroorzaken daarmee onverantwoorde hoeveelheden uitstoot. Die moet je gewoon niet willen.

Ik wil het even meer in het bijzonder over die boontjes hebben. Die komen tegenwoordig bij AH het hele jaar door uit Kenia (en soms uit Egypte), ook in de maanden juni, juli en augustus als er lokale aanvoer in overvloed is. Waarom, dat wil de grootgrutter niet vertellen. Ongetwijfeld kan het uit. Economisch, wel te verstaan. Dat overbodige gevlieg nemen we voor lief, net als het feit dat Keniaanse boeren ten gunste van ons hun eigen markt veronachtzamen, terwijl de Nederlandse boer die het ook niet makkelijk heeft maar weer moet zien hoe hij zijn spullen kwijtraakt. Allemaal niet fijn, maar wat zou je je druk maken als de consument toch niet op de herkomst let?

Een aantal journalisten deed dat echter wel, en zij begonnen meer lawaai te maken dan AH leuk vond. ’s Lands grootste stuurde vorige week een persbericht uit dat onder meer werd overgenomen door het Agrarisch Dagblad. De titel: “Boontjes uit kas niet beter dan uit Kenia“. Ziezo, dat weten we ook weer. Niets om je druk over te maken, uit met dat gezeur.

Het ergste is dat er nog iets inzit ook wat AH zegt. Boontjes uit de Nederlandse kas zijn inderdaad slechter voor het milieu dan boontjes die uit Kenia worden overgevlogen, tenminste als het om een verwarmde kas gaat. En toch is deze kop boerenbedrog van het zuiverste water. En niet alleen omdat de sociale en economische component helemaal buiten beschouwing wordt gelaten.

Want met die kop suggereert AH vrolijk dat Nederlandse boontjes het hele jaar door uit de kas komen, en dat die kas altijd verwarmd is. Dat klopt niet. Alleen de eerste paar weken van de aanvoer komen ze uit verwarmde kassen, grofweg in mei. Van juni tot en met september komen ze eerst uit onverwarmde kassen en daarna van de volle grond. Dat scheelt nogal wat en maakt de groente vele malen duurzamer dan wat ingevlogen wordt. Nee, dat spreekt AH niet tegen, want liegen zullen ze niet. Maar vertellen doen ze het ook niet. En intussen blijft het feit dat Nederlandse boontjes die niet uit de verwarmde kas komen en die dus wél veel beter zijn dan die uit Kenia, er bij AH niet in komen. Ook niet midden in het seizoen.

AH belazert de kluit door selectieve waarheden te vertellen en komt ermee weg omdat hij weet dat zijn klanten niet naar kleine lettertjes kijken. Dat het niet duurzaam is wat ze doen, zal ze een zorg zijn. Dat het niet duur is, dat vinden ze veel belangrijker. De klant trouwens ook. Vandaar dat dit onverantwoord ondernemerschap nog altijd loont.