De farmaceutische industrie heeft het niet zo op vrije concurrentie. De consument betaalt immers toch wel.
Dat zakenbanken en kredietbeoordelaars niet deugen wisten we inmiddels wel. Nu blijkt dat ook de farmaceutische industrie er nogal merkwaardige opvattingen op nahoudt wat betreft de vrije markt en eerlijke concurrentie.
Afgelopen woensdag werden negen farmaceutische bedrijven aangeklaagd door de Europese mededingingsautoriteit. Deze negen bedrijven worden ervan beschuldigd te hebben samengespannen om goedkopere, generieke geneesmiddelen van de markt te houden.
De gebruikte tactiek werkt als volgt: een groot farmaceutisch bedrijf ontwikkelt een nieuw medicijn en vraagt daar octrooi op aan. Zo lang het octrooi loopt, mogen andere bedrijven dit geneesmiddel niet fabriceren. Na een aantal jaren loopt het octrooi af en mogen ook andere fabrikanten onder een generieke, niet door het octrooi beschermde handelsnaam ditzelfde geneesmiddel op de markt brengen. Als gevolg hiervan daalt de prijs fors en maakt de oorspronkelijke fabrikant minder winst.
Een aantal farmaceutische bedrijven besloot hier iets aan te doen door andere fabrikanten geld te bieden om juist geen generieke versie van hun merkgeneesmiddelen op de markt te brengen. Beide partijen blij: de fabrikant van generieke geneesmiddelen verdient miljoenen door geen enkele inspanning te leveren en de oorspronkelijke octrooihouder kan, wegens gebrek aan concurrentie, een hogere prijs voor zijn medicijnen blijven vragen. De consument (of diens verzekering) betaalt toch wel.
Alleen al binnen de Europese Unie bedragen de kosten van deze praktijk naar schatting 36 miljard euro per jaar. In vergelijking met de onwereldse bedragen die de financiële crisis inmiddels heeft gekost, lijken die 36 miljard op het eerste gezicht nog wel mee te vallen, maar vermenigvuldig dit bedrag met het aantal jaren dat deze praktijken al aan de gang zijn (Tien? Twintig?) en het begint al bijna ergens op te lijken.
Foto Flickr cc Bradley Johnson
Reacties (24)
Acetylsalicylzuur, de merkloze Aspirine kan ik inderdaad nergens kopen. De fabrkant van Aspirine heeft dat goed voor elkaar.
Sommige filialen van de Etos (niet allemaal), en bij apothekers die spullen van “Samenwerkende apothekers” verkopen.
Dat komt hoofdzakelijk omdat dat goedje nogal bloedverdunnend werkt en daarmee nogal snel dodelijk is. Vrije verkrijgbaarheid zou vreemde effecten geven.
Los daarvan is de farmaceutische industrie iid nogal verdacht.
Wist u dat er in Frankrijk meer apotheken dan bakkers zijn (ongeverifieerde stelling mijnerzijds). Een groot groen kruis vindt je al snel. Bakkers rijden rond in wagens om meerdere dorpen te bedienen en als je die mist is het een dag honger lijden. Een pilletje om die pijn dan weer te verzachten is dan wel snel gevonden natuurlijk.
Aspirine is vrij verkrijgbaar. Je kunt zoveel kopen en innemen als je wilt.
Dat veel innemen moet je vooral doen.
Het is blijkbaar legaal
Blijkbaar niet. Hint: Afgelopen woensdag werden negen farmaceutische bedrijven aangeklaagd door de Europese mededingingsautoriteit.
Aanklacht != schuldig
Dat de EU bedrijven aanklaagt maakt nog niet dat er ook daadwerkelijk regels/wetten zijn gebroken.
Dat farmaceutische bedrijven als Merck en Lundbeck potentiële concurrenten afkopen staat vast. Je zou je hooguit kunnen afvragen of deze praktijk, formeel gesproken, illegaal is. Mij lijkt van wel.
Zie ook dit artikel in de New York Times, waaruit blijkt dat dit afkopen inderdaad gebeurt (in de VS zelfs openlijk).
Het lijkt mij stug dat het afkopen van een concurent illegaal is.
@010: De Europese Mededingingsautoriteit vindt van wel.
Net als overigens een federale rechtbank in de VS (zie het bovengenoemde artikel in de NY Times).
Klopt, maar het is dus ook niet ‘blijkbaar’ wel legaal is, een aanklacht wordt meestal niet gedaan voor iets dat volkomen overduidelijk prima in orde is.
Verder is dit toch in essentie kartelvorming?
Het is geen kartel vorming, kartel vorming zijn prijs afspraken onderling, hier worden bedrijven betaald om bepaalde dingen niet te doen, denk ook niet dat eender welke uitspraak van de europese mededings autoriteit stand zal houden in een rechtszaal.
Men kan ook de gehele voorraad generieke medicijnen opkopen nadat ze geproduceerd zijn en vervolgens vernietigen, dat is toch ook niet illegaal?
@013: Er worden afspraken gemaakt die een kunstmatig monopolie creëren.
Het gevolg van dit kunstmatige monopolie is een kunstmatig hoge prijs die ten koste gaat van de consument.
Daarnaast wordt bestaande octrooiwetgeving omzeild (octrooien bieden immers een vaststaand aantal jaren bescherming – dit aantal wordt kunstmatig vergroot).
Hoe kan dit in godsnaam niet problematisch zijn?
@14, Het is maar hoe je het bekijkt, jij ziet het als prijs afspraken, ik zie het als het opkopen van een deel van de markt, dat laatste gebeurt namelijk aan de lopende band in andere industrieen en is niet illegaal.
Of zou je liever zien dat men de gehele voorraad van de geproduceerde generieke medicijnen opkoopt en deze vernietigd (wat zonde is van de grondstoffen en de gebruikte energie).
@14: praktijken als deze zijn een extra (winst)voordeel dat kleeft aan ‘de eerste zijn’ met een nieuw product. Ben je ook tegen octrooien? Zo nee, dan ben je m.i. inconsequent.
@016: Ik ben helemaal niet tegen octrooien. Waar ik wel tegen ben is het volgende: Stel een octrooi beschermt het door jou ontwikkelde product gedurende tien jaar. Dat is zo bij wet geregeld en dat is allemaal prima.
Waar het vervolgens misgaat is als de octrooihouder deze termijn met behulp van concurrentievervalsende afspraken kunstmatig probeert te verlengen tot bijvoorbeeld vijftien jaar. Als we met zijn allen democratisch hebben besloten dat een octrooi voor producttype x tien jaar geldig moet zijn, dan overtreedt een onderneming de wet als deze er vijftien jaar van probeert te maken.
Overigens hebben octrooien niet toevallig een beperkte geldigheid.
Kortom: ik zie de inconsequentie niet.
Waar het vervolgens misgaat is als de octrooihouder deze termijn met behulp van concurrentievervalsende afspraken kunstmatig probeert te verlengen tot bijvoorbeeld vijftien jaar
Maar het zijn geen concurrentievervalsende afspraken, het is gewoon de ene partij die een deel van de markt opkoopt van de andere partij, daar is niks illegaals aan, het enige waar je over zou kunnn vallen dat de opkopende partij effectief een monopoly heeft, maar het hebben van een monopoly is ook niet illegaal.
Ik snap je aversie tegen deze praktijken wel maar als de overheid daar iets aan wil doen dan moeten ze het opkopen van marktaandeel verboden maken maar ja dan verklaar je feitelijk elke bedrijfsovername ook illegaal.
En octrooien hebben daar helemaal niks mee te maken, omdat het opkopen van marktaandeel zelfs gedaan wordt door partijen die het octrooi nooit hebben gehad.
In de Nederlandse wikipedia gaat het inderdaad slechts om prijsafspraken, de Engelse is al iets breder: A cartel is a formal agreement among competing firms. It is a formal organization where there is a small number of sellers and usually involve homogeneous products. Cartel members may agree on such matters as price fixing, total industry output, market shares, allocation of customers, allocation of territories, bid rigging, establishment of common sales agencies, and the division of profits or combination of these. The aim of such collusion (also called the cartel agreement) is to increase individual members’ profits by reducing competition. Daar past dit naadloos in.
Verder is dit wel degelijk anders dan bv het opkopen van producten (ook al is dat ook niet wenselijk lijkt me), omdat die producten die opgekocht worden wel gewoon op de vrije markt moeten worden aangeboden. In welk geval het middel dus wel degelijk beschikbaar zou worden. Het niet leveren aan bepaalde partijen (of de concurrent dus voordeel geven in het aankopen van de producten) blijft dan nog steeds gewoon een concurrentievervalsende verboden afspraak.
Overigens worden de geheime afspraken van bv makelaars die huizen op de veilig opkopen ook gerekend tot kartelvorming, terwijl het daar in principe ook gaat over een ‘niet-bieden’-afspraak en niet direct een prijsafspraak.
@018: Je vergelijking gaat mank. Een fabrikant die “een deel van de markt” opkoopt tegen een reële marktprijs is één ding.
Het is iets heel anders als die fabrikant de hele markt opkoopt tegen een bedrag dat onder de reële marktprijs ligt.
Een farmaceutische gigant als Merck kan dit doen voor een bedrag dat onder de marktprijs ligt omdat de producent van generieke geneesmiddelen in dit geval helemaal niets hoeft te produceren en dus ook geen kosten maakt.
Kortom: de vergelijking die je steeds gebruikt gaat helemaal niet op.
Goh, marktwerking faalt aantoonbaar met onbetaalbare zorgkosten als gevolg en het enige dat je te melden hebt is dat het blijkbaar legaal is?
Dat was ook mijn eerste reactie. Wedden dat ie ook klaagt over de steeds toenemende zorgkosten en dat daar wat aan gedaan moet worden? Maar wanneer één van de belangrijkste redenen, waarom die kosten uit de hand lopen, aangepakt dreigt te worden, gaat ie ineens het vrije ondernemerschap in een oligopolie zitten te verdedigen.
PS: aan de EC: er zijn nog heel wat meer trucs waarmee medicijnfabrikanten hun patenten na 30 jaar nog eens met 30 jaar weten te verlengen. Die fabrikanten maken dan 60, soms 90 en soms nog meer jaren winsten van bijna 100% op de door hen gemaakte middelen, zonder dat andere producenten het middel generiek mogen produceren.
PPS: het HIV probleem zou veel sneller aangepakt en opgelost kunnen worden, als de patenten opgeheven worden. Wat nu als medicijn voor 50 euro voor Afrikanen onbetaalbaar is, kan makkelijk voor minder dan 5euro geproduceerd worden, is dan een stuk beter betaalbaar in Afrika, en dan wordt er nog steeds winst gemaakt…
@17: het is inderdaad een kunstmatige, mogelijk illegale verlenging van de octrooitermijn — waarbij je je bovendien kunt afvragen of dit in the first place zou gebeuren wanneer er géén octrooien waren. Dat jij voor de legale duur van de octrooien bent, maar tegen de mogelijk illegale verlenging is inderdaad vanuit jouw principe geredeneerd — het eerste is democratisch bepaald en juridisch toegestaan, het tweede niet — niet inconsequent, maar geabstraheerd van de juridische context zie ik weinig (morele) grond waarom de wettelijke octrooitermijn wél gerechtvaardigd is en de (mogelijk) onwettelijke verlenging niet.
Een octrooi creëert een kunstmatig monopolie. Dat kan terecht zijn omdat het ontwikkelen van een nieuw product geld kost. Een octrooi biedt dus loon naar werken.
Met andere woorden: een octrooi creëert een (tijdelijk!) onevenwicht in de markt, omdat het alternatief (fabrikant B maakt goede sier met een product dat door fabrikant A is ontwikkeld zonder in de ontwikkelingskosten te delen) onrechtvaardiger is. Omdat fabrikant B geen ontwikkelingskosten heeft, zou deze een oneerlijk concurrentievoordeel bezitten ten opzichte van fabrikant A. Met alle negatieve gevolgen van dien.
Aan de andere kant, als een octrooi te lang doorloopt, dan is er wat product x betreft geen vrije markt en heeft fabrikant A een permanent oneerlijk concurrentievoordeel.
Om beide gevallen van oneerlijkheid te voorkomen, heeft een octrooi een beperkte geldigheid.
Permanente octrooien zouden alleen eerlijk zijn als een fabrikant een product in een vacuüm bedenkt, dat wil zeggen zonder ook maar enigszins te profiteren van de fysieke en kennisinfrastructuur van een land. Dat is natuurlijk nooit zo.
En zo is er best een moreel argument te bedenken voor octrooien van beperkte duur.