De elite in de Tweede Kamer 2

In zijn post van voor de vakantie (8 juli) over het opleidingsniveau van de Tweede Kamer, vraagt Steeph zich af of dat een beetje representatief is voor de samenleving? In de reacties wordt niet alleen ingegaan op de representativiteit van het opleidingsniveau, maar ook op de vraag in hoeverre die representativiteit belangrijk is.
Willen we bijvoorbeeld een kamer die voor de helft uit mannen en voor de helft uit vrouwen bestaat? En vinden we het belangrijk dat nieuwe Nederlanders in de TK zitting hebben? Het antwoord op die vragen luidt ja, gezien de huidige samenstelling van de Tweede Kamer.
Maar bijvoorbeeld leeftijd, vinden we dat een belangrijk criterium? En lokale spreiding, doet die er toe?

Om met de leeftijd te beginnen: De gemiddelde leeftijd van Kamerleden is 46,6 jaar, met 43 en 44 jaar als modus, 21 jaar als laagste leeftijd en 72 jaar als hoogste. Zes leden zijn dertig of jonger, vijf 65 of ouder. Van alle stemgerechtigden lijken vooral de dertig-minners en vijfenzestig-plussers ondervertegenwoordigd. Niet zo raar als je rekent dat de TK ook gewoon een baan is, een kantooromgeving. Van de grotere partijen (minimaal 5 zetels) is de VVD de oudste partij met een gemiddelde van 48,8 jaar en de PVV de jongste met 42,7 jaar.

De lokale spreiding, de herkomst van de Kamerleden, lijkt interessanter en verklaart mogelijk het stemgedrag van bepaalde groepen. Waar zijn onze volksvertegenwoordigers geboren? En waar wonen ze nu?
Bij de geboorteplaatsen valt op dat Nederland ondanks alles een redelijk open samenleving is: dertien kamerleden werden buiten Nederland geboren. Suriname, Marokko, Turkije en Curaçao leverden ieder twee kamerleden en een lid komt uit Afghanistan. Vier leden hebben een expat-achtergrond en werden geboren in Indonesië, de USA, en Tanzania.
In Nederland zijn Amsterdam en Den Haag de belangrijkste geboortegronden, met acht zetels elk. Geen top-vijf steden, maar wel opvallend zijn Helmond, Oss en Haaksbergen, met ieder drie vertegenwoordigers.

Over de huidige woonplaatsen van Kamerleden is ook wel het nodige te melden. Amsterdam en Den Haag blijken wederom de lijstaanvoerders, met respectievelijk 21 en 17 zetels. Op partijniveau is de CDA interessant, met een volksvertegenwoordiger die in België woont (???) Verder valt GroenLinks op en doet denken aan het Parool: buiten Amsterdam verkrijgbaar, maar toch vooral een lokale Hoofdstedelijke aangelegenheid. Van de zeven kamerleden wonen er liefst vijf in Amsterdam.

Tenslotte lijkt het niet moeilijk te achterhalen waarom de in Rotterdam-West woonachtige Pim Fortuyn indertijd zoveel stemmen trok in Rotterdam. Naast alle moeilijke verklaringen over racisme, onderbuik en populisme zal vooral gespeeld hebben dat hij een thuiswedstrijd speelde. Op dit moment is het hard zoeken voor Rotterdammers. Slechts twee van de 150 kamerleden wonen in de Maasstad. Zwolle, Oss en Roosendaal hebben evenveel kamerzetels, Hengelo heeft er meer!
Voor de fijnproevers zijn beide Rotterdamse volksvertegenwoordigers overigens vrouw en vertegenwoordigen de PvdA en de CU. Het maakt het kiezen voor een Rotterdamse man niet gemakkelijker. Van alle Nederlanders woont 4,6 procent in Amsterdam, van de kamerleden 14 procent. Rotterdam herbergt 3,5 procent van de bevolking, maar slechts 1,3 procent van de volksvertegenwoordigers. Zou dit kunnen bijdragen aan de populariteit van de provinciaalse PVV in de Maasstad?

Pleiten deze cijfers nu voor een districtenstelsel? Eigenlijk wel, maar aan zo’n stelsel kleven veel nadelen, zoals cliëntelisme en gerrymandering. In Engeland zien we bovendein potentiële kamerleden die enthousiast verhuizen om maar in een kansrijk district terecht te komen.

Het zou wel kunnen helpen als politieke partijen serieuzer werk maken van hun kieslijsten en hun lokale afdelingen, vooral buiten de noordelijke helft van de randstad. Alle blabla om zich sterk te maken voor de oude wijken lijkt nu op flauwekul te berusten. Geen daden maar woorden. Geen van hen kiest ervoor daadwerkelijk in een probleemstad te gaan wonen….