OPINIE - Hassnae Bouazza hield vorige week tijdens de Dienst voor ongelovigen in De Nieuwe Liefde een sympathiek pleidooi voor het niet-demoniseren van de spreekwoordelijke Ander en het accepteren van (culturele) verschillen:
Verschillen maken je niet zwakker, ze openen juist nieuwe deuren, nieuwe vergezichten. Verschillen spreken onvermoede gevoelens aan, belichten je zwakheden en vergroten je kracht uit. Verschillen prikkelen de zinnen. Het is al te makkelijk de verschillen af te wijzen en erdoor bang gemaakt te worden, maar als je zelf niet in je eigen kracht gelooft, hoe kan de ander dat dan wel doen? Erken de verschillen en omarm ze. Haal er het beste uit en ontwijk de mindere elementen. Zonder afbreuk te doen aan jezelf of de ander.
Ben je niet bereid die verschillen te omarmen, kun je nog altijd met elkaar in debat: het ene vrije woord tegen het andere:
Tegenover hun standpunten kan ik de mijne zetten. Moet ik de mijne zetten. En u de uwe.
Een mooi ideaal, maar de werkelijkheid is uiteraard anders.
Ik ben niet bang om mijn standpunten in een open debat tegenover die van een conservatieve moslim te zetten (want dat is waar het hier natuurlijk weer eens over gaat). Ik ben niet bang als iemand zich vrijwillig door de standpunten van die conservatieve moslim laat overtuigen. Mensen hebben immers het recht om domme keuzes te maken.
Nee, mijn angst – voor zover ik die heb en daar reden toe is – heeft ermee te maken dat bepaalde keuzes die de conservatieve moslim welgevallig zijn lang niet altijd op vrijwillige basis tot stand komen.
Zo zal lang niet ieder islamitisch meisje dat vandaag de dag in Nederland met een hoofddoek op rondloopt dit vrijwillig doen. Evenzo zal lang niet iedere islamitische homo uit de kast durven komen.
Denk verder ook aan zaken als eerwraak en (in sommige kringen) vrouwenbesnijdenis om een verwrongen conceptie van zedelijkheid met (de dreiging van) geweld af te dwingen.
Nogmaals: ik ben niet bang voor verschillen die voortvloeien uit vrijwillig gemaakte keuzes als gevolg van een met open vizier gevoerd debat. Ik ben daarentegen wel bang voor verschillen die dankzij de uitoefening van macht – en dan met name in de huiselijke kring – een stille impact hebben op de maatschappij als geheel.
En dat maakt het toch wat lastiger om, zoals Bouazza wil, ‘verschillen te omarmen’.
Want al heb ik zelf niet meer meegemaakt, ook ik weet wel degelijk hoe het eraan toeging toen Dominee en Meneer Pastoor hier te lande, uiteraard via de vaak harde hand van de gezinsvader, aan hun kudde een dwingende moraal oplegden.
Dat was voor velen geen fijne tijd.
Reacties (11)
Maar ja, policor hè?
Het punt is dat -soms- met gelovigen niet te praten valt.
Waarom dan nog spreken over de verschillen?
En als het bij “niet te praten” blijft, dan zou het nog tot daar aan toe zijn. Dan staak je gewoon de discussie.
Maar soms staan er sancties op dat staken van de discussie.
Dan wordt het niet zo gezellig meer.
Wat een bizar, dom en vooral nietszeggend stukje.
Hassnae Bouazza doet niks anders dan de basis van de vrijheid aankaarten. Accepteer verschillen!
Komt Jeroen met: ja maar die dwang dan. Nou Jeroen, daar hebben we wetten voor en politie en blijf van mijn lijf huizen en Postbus 51 en schoolboeken. Kan vast allemaal beter, maar daar doelt Jeroen helemaal niet op. Jeroen stelt alleen dat dwang bestaat en daar moet kennelijk iets mee. Wat precies, dat blijft lekker vaag, maar speciale antireligieuze maatregelen lijken daarbij zeker een optie.
Daarbij gaat het Jeroen natuurlijk om de Moslims en uitdrukkelijk alleen om de moslims. Want alleen religieuzen dwingen volgens Jeroen en alle religies anders dan de Islam zijn in Nederland uitgestorven, volgens Jeroen, anders had hij het wel meegemaakt.
Jeroen heeft een stukje geschreven dat mee een klimaat schept waarin er speciale wetten komen die bij voorbaat verdachte moslims gaan dwingen niet te dwingen. Dat is bizar en dom.
En natuurlijk herkent Jeroen zich totaal niet in deze kritiek, want hij roept nergens op tot verbieden, dwingen of specifieke maatregelen tegen moslims, maar wat wil hij dan wel? Dat weten we niet, omdat het allemaal zo pijnlijk nietszeggend is.
@3:
Nou Kars, laat ik eens een poging doen om EXTRA DUIDELIJK uit te leggen waar ik op doel. Dat is in jouw geval wel nodig, denk ik zo.
Stel: je hebt een kind dat van jongs af aan binnen een zwaar evangelisch gezin wordt opgevoed met de boodschap dat het haar taak op deze aarde is om haar toekomstige man te gehoorzamen en veel nieuwe kindjes te maken.
Tegen de tijd dat het kind zestien is, vindt ze inderdaad dat haar taak op deze aarde is om haar toekomstige man te gehoorzamen en veel nieuwe kindjes te maken. Misschien uit oprechte overtuiging, maar misschien ook omdat het alternatief uit fysiek geweld en/of sociale uitsluiting bestaat.
Ik heb uiteraard een hele andere opvatting over het doel (als dat er al is) waartoe wij op aarde zijn.
Dan kun jij à la Bouazza zeggen: ‘Accepteer de verschillen! Dat is de basis van de vrijheid!’
Dan zeg ik: ‘Dat is te simpel, want de kritiekloze acceptatie van die verschillen (wat volgens jou de basis van de vrijheid zou moeten zijn) kan in dit geval alleen bestaan bij de acceptatie van andermans onvrijheid.’
En nee, ik weet inderdaad niet hoe je deze specifieke spanning tussen de vrijheid van de een en de vrijheid van de ander oplost.
Maar dat wil nog niet zeggen dat het onterecht zou zijn om het bestaan van deze spanning aan te kaarten als iemand anders daar (te) gemakkelijk aan voorbij gaat. Ik vond het in dit geval ook de moeite waard er iets over te zeggen, juist omdat Bouazza doorgaans interessante dingen te melden heeft.
Tot slot vraag ik me af wat de noodzaak is van die aggressieve bejegening waar je out of the blue mee aan komt zetten. Waarom noem je in een reactie van een paar regels negen keer mijn naam? Ik hoop dat ik het mis heb, maar het komt eigenlijk vooral over als een sneue poging tot intimidatie.
Wat dat betreft, sluit het overigens wel goed aan bij de rest van je reactie: veel geschreeuw en weinig wol.
@4 En misschien omdat ze gehersenspoeld is, en misschien omdat iedereen in haar omgeving zo denkt, en misschien wel omdat het makkelijker is in de gebaande paden te treden dan de wijde en onbekende wereld in te trekken en op zichzelf teruggeworpen te worden.
Zelfde reden waarom mensen blijven hangen in een baan die ze de keel uithangt met een chef die hen vernedert. Ook een vorm van onvrijheid.
En zoals het mopje over de Jezuïten gaat: ‘Geef me een kind tot het zeven jaar oud is, en ik geef je er de man voor terug.’ (vaak toegeschreven aan de missionaris Francis Xavier, medestichter van de Societas Jesu, de Jezuïetenorde).
Maar inderdaad, er vindt in geloofskringen een hoop indoctrinatie en onzichtbare, subtiele en minder subtiele sociale druk plaats.
@Sargasso: mooi dat dit stuk is geplaatst!
Ja, en zo heb je ook nog een heleboel misdaad die de wereld maar niet uit wil gaan, ondanks de wet en de politie. En de atoombom bestaat ook nog. Schande!
@4: Kinderen opvoeden naar je eigen inzichten mag en dat doe jij ook / zou je zelf ook doen. Zonder die vrijheid worden alle overige vrijheden betekenisarm. De vrijheid te roepen dat de staat stom is of dat de Goden alles bepalen betekent minder als je je kinderen die verhaaltjes niet wijs mag maken of als je je kinderen niet wijs mag maken hoe het hoort.
Jij claimt de vrijheid je kinderen op te voeden zonder God en je wil dat anderen dat accepteren. Terecht, maar je hebt ook te accepteren dat binnen de grenzen van de wet anderen dezelfde vrijheid gebruiken om kinderen met God groot te brengen of veganistisch of met SBS6 de hele dag aan.
Er zijn wettelijke grenzen aan die opvoedingsvrijheid en je kunt met die grenzen schuiven. Vroeger mocht je je kinderen slaan en dat mag nu niet meer. Vroeger had je geen gesubsidieerd bijzonder onderwijs, nu is er onderwijsvrijheid. Als jij specifiek aangeeft hoe je grenzen wil opschuiven, krijg je van mij op zijn ergst respectvol weerwoord, maar als je maar wat gaat roepen over dwang en moslims, zonder richting, zonder opbouw, zonder argumenten, dan krijg je iets meer dan alleen weerwoord, maar natuurlijk probeer ik je niet te intimideren, Jeroen, ik probeer je wel een beetje te irriteren.
@8:
Twee dingen:
1) Ik moet inderdaad accepteren dat anderen binnen de grenzen van de wet hun kinderen anders opvoeden dan ik zou doen. Dat wil echter nog niet zeggen dat ik de resulterende verschillen ook moet omarmen (zie je het verschil?), zoals Bouazza wil.
Vooral ook omdat een deel van die verschillen voorkomt uit impliciete of zelfs expliciete dwang, in plaats van, zoals Bouazza suggereert, een vrije keuze als gevolg van een met open vizier gevoerd debat.
2) Ik denk dat er doorgaans een wezenlijk verschil bestaat tussen ouders die een indvidueel-sturende manier van opvoeden hebben (veganistisch, SBS6 de hele dag aan, etc.) en ouders die hun opvoeding laten bepalen door een collectieve, dwingende en een op wel heel veel gebieden dominante moraal.
Is het bijvoorbeeld erg waarschijnlijk dat veganistische ouders hun kind onder druk zetten, of zelfs verstoten, als het met een vleeseter thuiskomt? Ontstaat er een systematisch conflict binnen het gezin als het kind uit het SBS6-gezin eens een keertje naar RTL7 wil kijken?
Als je het Nederland van nu vergelijkt met dat van vijftig jaar geleden, is het ook vrij snel duidelijk dat het een niet goed met het ander is te vergelijken. Of vergelijk jouw voorbeeld van veganistische ouders met ouders in strenggereformeerde kringen anno nu. Ook dan wordt het rap duidelijk dat het een (meestal) van een hele andere orde is dan het andere.
En nee, uiteraard bestaat die collectieve, dwingende moraal niet alleen (of zelfs maar per definitie) bij moslims. Maar ik vond het tamelijk onnodig die open deur in te trappen.
Nou, dat is je gelukt. Kun je dan misschien meteen ook even uitleggen op welke manier we daar met zijn allen iets mee zijn opgeschoten?
@9:
1) Je moet van Hassnae helemaal niet omarmen, ze raadt het je alleen aan, waarschijnlijk omdat ze er zelf goede ervaringen mee heeft, zoals ik zelf ook.
2) Je onderschat de groepsdruk in allerlei niet-religieuze subculturen (Vindicat atque Polit, iemand?) en maakt daarentegen een karikatuur van religieuze subculturen. Waarschijnlijk omdat je wel veganisten en SBS6 mensen en ex-corpsleden kent en ermee bent opgegroeid en daardoor de verschillen met hen wel kunt omarmen en je maar weinig religieuzen echt goed kent. Ik zie graag je cijfers dat in Nederland religieuzen vaker kinderen verstoten dan veganisten. Ik geloof er geen bal van, namelijk.
@10: Slecht voorbeeld. Hoeveel kinderen komen in aanraking met stundentencorpsen?