Correspondent in Ecuador (7)

Het is even een tijdje stil geweest maar ik had het te druk met feesten en drinken. Bovendien kwam er niets in mijn hoofd op. Nu heb ik echter een aantal schijnbare losse punten tot een synthese kunnen brengen en het betreft voornamelijk de psyche en sociologie van de Ecuadorianen met als uitsmijter nog wat geopolitiek. Zoals reeds eerder gezegd:
ik ben van alle markten thuis.

Overigens afgelopen zondag: Liga – Quito 0-0. Ik was uiteraard weer de enige die erbij was, Liga zijn echt van die Ajax supporters, grote bek maar niet komen opdagen, enige grote verschil is dat Liga wel de hele wedstrijd door zingt en achter zijn club blijft staan, niet alleen maar 5 minuten nadat er een goal gevallen is. En als klap op de vuurpijl:
de Tungurahua is weer lekker aan het knallen.

Bijdehante Nederlander
De wittebroodsweken in Ecuador zijn voorbij en nu er daadwerkelijk gewerkt moet worden doen zich wat problemen met cultuurverschillen en/of de houding van een aantal mensen van het project voor. Zo doen ze nogal moeilijk over vakantie. Feitelijk werk ik voor een Nederlandse organisatie en ik heb dus een ruime vakantieregeling maar tegelijkertijd zit ik bij een Ecuadoriaans instituut en die arme drommels hebben slechts 10 vakantiedagen. Bovendien houden ze niet zo van het spontaan opnemen van vakantiedagen met de aankondiging slechts een week van te voren. Vooral de coördinator van mijn project is daar zeer strikt en duidelijk in en schreeuwt gewoon ‘nee’ en ‘onmogelijk’ zonder redelijke argumentatie als ik om 2 daagjes vrij vraag om wat walvissen te gaan kijken in Machalila. Het is een eindje weg dus met een weekend redt je het niet. Ik dacht dat het geen probleem zou zijn daar het allemaal aardige en schappelijke mensen lijken, maar dat had ik dus verkeerd gedacht. Gelukkig is mijn coördinator mijn baas niet en mijn baas is gelukkig wat relaxeter en laat me alsnog gaan.

(terwijl ze nog veel gestresster is van het werk dan hij, maar er schijnen ook weer allemaal interne persoonlijke strubbelingen te spelen waarvan ik zoals gewoonlijk geen ene reet van af weet daar ik me niet teveel met iedereen inlaat en ze mij ook met rust moeten laten). Maar het gaat allemaal stroefjes, ik ben niet gewend om voor dat soort dingen te moeten gaan bedelen. Daar waar mijn coördinator zeer soepel en losjes overkomt heeft hij soms vervelende dictatoriale trekjes die niet bij zijn functie horen. Alsof hij gewend is om te commanderen en het er moeilijk mee heeft dat hij moet samenwerken met een bijdehante Nederlander die gewend is om zelfstandig te werken en bovendien niet alles zo maar slikt en weerwoord geeft.

Arbeidsmentaliteit
Dat is tevens een tweede punt, eigen verantwoordelijkheid en de arbeidsmentaliteit. Aanwezigheid wordt geëist, geen productiviteit. Thuiswerken wordt niet gewaardeerd ook al kom je met goede argumenten. Het is dus zaak om zo vroeg mogelijk op je werk te zijn (al komen de meesten niet voor 9 uur – half tien) en pas na half 6 te vertrekken zodat je de indruk wekt heel hard te werken. Maar wat je in de tussentijd uitvreet maakt minder uit. Zo is het doodnormaal om op zijn minst 2 uur te lunchen, de helft van de tijd te ouwehoeren met je collega’s of de godsganse dag emails schrijven en te internetten. Op een aantal mensen na die echt hard werken zijn de voornaamste bezigheden op een dag toch boodschappen doen en andere huishoudelijke zaken regelen, huisarts/tandarts bezoek en vergaderen natuurlijk. Dat vergaderen is een complete cultuur in Ecuador en daar kan Nederland nog een behoorlijke punt aan zuigen. Alles moet besproken worden en het liefst een aantal keer herhaald worden. Eigen verantwoordelijkheid nemen wordt gewantrouwd, ze zijn overigens in het algemeen zeer wantrouwend, niet alleen op het werk. Alles moet van boven af komen en elk eigen initiatief wordt zoveel mogelijk gesaboteerd dan niet uiterst argwanend bejegend. Waarschijnlijk omdat het als bedreiging voor de eigen positie wordt ervaren.

Een kritische geest en drugsgeld
En dan nu het derde punt: kritisch nadenken. Het wordt Nederlanders met de paplepel ingegoten maar het is in Ecuador in grote mate afwezig. Dat merk je voornamelijk aan de informatie die je voorgeschoteld krijgt, die rommelt meestal van alle kanten maar die wordt klakkeloos overgenomen. Om een voorbeeld te noemen, op mijn werk werd een kaart gepresenteerd waarbij op de besneeuwde top van de Cotopaxi, extensieve landbouw als potentieel landbruik mogelijk geacht werd. Geen kip die het opgemerkt had en het is lulkraak in een raport van de provincie Cotopaxi overgenomen. Of de informatiedichtheid is dusdanig laag dat je je afvraagt wat je er in godsnaam mee moet. Vooral de pers is erg in deze. Kritiek op de regering wordt nauwelijks geleverd (is overigens geen exclusief Ecuadoriaans probleem, Peru en Bolivia hebben er ook mee te kampen). Niet omdat het niet mag, er heerst persvrijheid in Ecuador, maar omdat ze het simpelweg niet gewend zijn. Corruptie (wordt hier onregelmatigheden genoemd) viert hoogtij maar wordt nauwelijks aan de kaak gesteld, net zoals nepotisme of het falen van de regering in het algemeen. Het is wel gebruikelijk om de ex-president van corruptie te beschuldigen (meestal volkomen terecht) maar daar gebeurt dan vervolgens weer helemaal niets mee. De vorige president Noboa werd verdacht van het achterhouden van zo’n 7 miljoen dollar tijdens de onderhandelingen met het IMF over de herstructurering van de buitenlandse schuld en er werd zelfs een gerechtelijk onderzoek naar hem ingesteld maar ondertussen is-ie hem gepleurt naar de Dominicaanse Republiek waar een vriend van hem met de prachtige voornaam Hipolito president is en waar hij politiek asiel heeft gekregen. Noboa was namelijk van mening dat er een politiek proces tegen hem aangespannen was terwijl de huidige president (Gutierrez) er zich juist opzettelijk buiten heeft gelaten. Hij weet natuurlijk dat hij zijn ambtstermijn de volgende is. Met het vertrek van Noboa is de kous eraf en wordt er met geen woord over zijn gesjoemel gesproken. Nee, over tot de orde van de dag. Vandaag stond er doodleuk in de krant dat Noboa graag professor zou willen worden op een universiteit (hetgeen hij ook in Ecuador was) om zo voor zijn familie te kunnen zorgen en dat hij nog niet weet waar hij gaat wonen. Geen woord over de miljoenen, geen woord schande dat hij niet in Ecuador is vast gezet totdat justitie zijn onschuld of schuld bewezen heeft. Mocht je trouwens wel in het bezit zijn van een kritische geest, dan schiet je er nog weinig mee op want zulke gedachte worden meestal lachend van de hand gewezen. Wijs er maar iemand op dat 40% van alle rijkdom in Quito en Guayaquil uit het witwassen van drugsgelden uit Colombia komt en je wordt keihard in je gezicht uitgelachen. Dat Quito en Guayaquil stinkend rijk zijn, dat zie je meteen op straat aan het grote aantal gloednieuwe terreinauto’s. Zelfs in de arme buurten stikt het ervan. En als je ziet wat voor veranderingen beide steden ondergaan hebben de laatste 10 jaar terwijl het BNP niet schrikbarend is gestegen (er is zelfs enige jaren krimp geweest) dan ligt de conclusie voor de hand. Maar geen kip die het gaat uitzoeken ook al hamert president Uribe van Colombia keer op keer dat die praktijken gestaakt moeten worden wil hij ooit de cashflow van de FARC kunnen stoppen en op die manier niet alleen de FARC militair te kunnen aanpakken (want dat is hopeloos, dat hebben de laatste 40 jaar wel uitgewezen) maar ook financieel.