https://www.youtube.com/watch?v=MPYcLSJIu90
Heldendom heeft de nare eigenschap dat het slijt: wat ooit doorging voor bewonderenswaardig zal na verloop van tijd, als de waarden van een cultuur zijn veranderd, minder bewonderenswaardig zijn. Meestal is er dan al informatie opgedoken waaruit blijkt dat de held enkele minder prettige kanten had. Eigenlijk is Garibaldi een van de weinigen wiens reputatie na ruim een eeuw nog onaangetast is.
Eh, Garibaldi – wie was dat ook alweer? Zijn carrière begon als marine-officier in het koninkrijk Piëmont maar kwam ten einde toen hij deelnam aan een nationalistische opstand, waarop hij in ballingschap moest. Zo belandde hij in Latijns-Amerika, waar hij streed in diverse oorlogen en de aandacht trok door ongebruikelijk netjes om te gaan met krijgsgevangenen.
In 1848 verdedigde hij het republikeinse Rome tegen de troepen van de reactionaire paus en verdomde het om, toen de politieke leiders besloten strijdend ten onder te gaan, de burgerbevolking mee te slepen in de ondergang. Met zijn leger marcheerde hij weg en vond asiel in San Marino. Daarvandaan kon hij opnieuw in ballingschap.
In 1860 was het moment van de Italiaanse eenwording daar: Piëmonte en enkele noordelijke staatjes kwamen samen. Met een privélegertje stak Garibaldi over naar Sicilië, waar hij in Palermo werd uitgeroepen tot “dictator” (een term die geen negatieve connotaties had) en steeds meer manschappen verzamelde. Na de oversteek naar het vasteland versloeg hij de laatste troepen van het koninkrijk Napels, om daarna de soevereiniteit over de veroverde gebieden over te dragen aan koning Victor Emanuel.
Contre coeur nam Garibaldi, die republikeins was, daarna zitting in de Senaat van het nieuwe koninkrijk Italië, maar het parlement was niks voor hem. Met een nieuw privéleger probeerde hij in 1867 de enige stad te veroveren die nog niet Italiaans was: Rome. De pauselijke zouaven (voor een zeer groot deel Nederlandse jihadi’s) sloegen de aanval echter af. Garibaldi’s laatste commando was in het Franse republikeinse leger dat in 1870 werd verslagen door de Duitsers. Ironisch genoeg was Garibaldi niet aanwezig toen de Italiaanse troepen, in de luwte van de Frans-Duitse oorlog, Rome innamen.
Garibaldi was waanzinnig populair en er is weinig informatie opgedoken die zijn reputatie aantast. Zijn republicanisme is nog altijd een respectabel politiek ideaal en hoewel men in Zuid-Italië weleens denkt dat de aansluiting bij Piëmonte een vorm van kolonisatie was, trekt men ook daar ’s mans persoonlijke moed niet in twijfel. Garibaldi bleef namelijk zijn leven lang, ook toen hij legers van tienduizenden soldaten commandeerde, eigenlijk een sergeant die zich nauwelijks boven zijn manschappen verheven voelde.
De Hymne van Garibaldi is het vrolijke marsmuziekje dat in 1860 Garibaldi’s troepen begeleidde. Je hoort het in Italië nog wel eens spelen. Een andere herinnering: er bestaan Garibaldi-sigaren, die dezelfde zijn als de stinkstokken die de “held van twee werelden” bleef roken toen hij werd geopereerd voor een schotwond. U kent ze uit deze klassieke filmscènes.
(Ik schrijf dit stukje alleen om mijn zakenpartner, die momenteel in Venetië is, eraan te herinneren dat hij een paar doosjes voor me meeneemt.)
Reacties (1)
Of het muzikaal nu interessant zal ik maar in het midden laten – is dat toch niet waar closing time om gaat? – maar Garibaldi is idd een interessant persoon en dat van die zouaven is een fijne opmerking. Leuk museum, had ik nog nooit van gehoord.