Ben jij ook een terrorist op Schiphol?

De Veiligheidsindustrie heeft weer een nieuw speeltje verkocht. Het miljarden slurpende pakket aan maatregelen om onze angst voor terrorisme te stillen, wordt uitgebreid met “slimme camera’s” die iedereen op Schiphol gaan  bespieden op “afwijkend gedrag”. Je kunt je natuurlijk afvragen hoe professioneel een terroristische aanslag is opgezet, als de voorbereidingen nog op de locatie zelf moeten worden uitgevoerd. Maar goed, we kunnen maar beter het zekere voor het onzekere nemen. We hebben allemaal immers “niets te verbergen” en “iedereen is een potentiële terrorist”, toch?

‘Iedereen die afwijkt is een terrorist’

Als je je anders gedraagt dan andere reizigers, kunnen deze camera’s je dus als terrorist bestempelen. Een dergelijk systeem werd tien jaar geleden in het metronetwerk van Londen geïnstalleerd, maar kon een jaar later geen bomaanslagen voorkomen. Je zou dus vraagtekens kunnen zetten bij de effectiviteit van dergelijke instrumenten. “Als we nog een paar miljard krijgen om de technieken te verbeteren, wordt het echt veilig”, zullen de bedrijven in de veiligheidsindustrie gezegd hebben. De zoektocht naar afwijkende mensen zet in ieder geval onverminderd door. Dit heeft verstrekkende gevolgen.

Brenno de Winter vatte het mooi samen: “Wanneer je continu in de gaten gehouden wordt, is dat heel erg benauwend. Je kunt niet meer creatief zijn, want als je dat wel bent, toon je afwijkend gedrag en dat valt op in het systeem. Dan wordt het systeem dus leidend, en niet meer de mens.”

Bovendien is het onduidelijk naar welk soort ‘afwijkingen’ het systeem precies zoekt. Het zoeken naar afwijkingen is discriminatie. Het is daarom belangrijk te weten waar precies op wordt gediscrimineerd. Bijvoorbeeld om te controleren of mensen van een bepaalde religie of afkomst niet structureel het slachtoffer worden van vernederende maatregelen. Geen van de deelnemende partijen wil hierover echter een toelichting geven.

Proefkonijnen

Om erachter te komen wat de camera’s precies kunnen doen, kunnen we alleen gebruik maken van informatie die de deelnemende partijen in een eerder stadium openbaar hebben gemaakt. Het systeem “brengt onderzoek dat TNO Defensie & Veiligheid in opdracht van het Amerikaanse ministerie uitvoerde in de praktijk”. Schiphol is nu dus een proeftuin geworden van de Amerikaanse overheid.

De camera’s kunnen reageren op wilde armgebaren, of op rennen door de aankomsthal. Als je dochter of geliefde terugkomt van vakantie, kun je dus maar beter niet al te enthousiast reageren. Ook iemand die een “afwijkende periode” op het toilet verblijft, kan bestempeld worden als terrorist. Je kunt dus maar beter extra goed oppassen dat je geen maagklachten oploopt door andere eetgewoonten op je reisbestemming. Een groepje mensen dat zich opsplitst, is ook verdacht. “Samen uit, samen thuis” wordt nu dus “Blijf te allen tijde bij elkaar als je niet als terrorist bestempeld wilt worden”. En ergens een koffertje vergeten of achterlaten is nu natuurlijk helemaal uit den boze.

TNO heeft verder onder andere onderzoek gedaan naar technieken om op afstand te bepalen of iemand zenuwachtig is. Een koude neus duidt op nervositeit, evenals een verhoogde hartslag. Dit zou mogelijk te detecteren zijn met warmtebeeldcamera’s en radar. Door het gebrek aan transparantie over de gebruikte technieken blijft het echter gissen of deze methoden ook daadwerkelijk gebruikt worden. Mocht dit het geval zijn, dan kunnen mensen met vliegangst of andere angststoornissen hun in ieder geval hun borst al natmaken..

We worden flink bang gemaakt voor terrorisme, maar er vallen ondertussen in Europa meer doden door omvallende bomen dan door terroristische aanslagen.

Laten we ons nog langer een angstpsychose aanpraten door de veiligheidsindustrie? Of kunnen we misschien toch iets zinvollers doen met ons belastinggeld doen dan ons blauw te betalen aan een medicijn dat maar niet lijkt te werken? Misschien kunnen we deze miljarden ook uitgeven aan iets waardoor we juist meer vrijheid krijgen, in plaats van minder?

Matthijs Pontier was lijsttrekker van de Piratenpartij bij de verkiezingen voor het Europees Parlement en is bestuurslid van de Piratenpartij Amsterdam.