Max Molovich, auteur op Sargasso

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Matthijs van Nieuwkerk

14 maart 2019 , 15:30 , door Max Molovich

Ooit, ergens in de eerste tien jaar van deze barre eeuw, vond ik Matthijs van Nieuwkerk verfrissend. Hij had leuke dingen gedaan voor Het Parool, presenteerde een origineel programma over voetbal, interviewde met een enthousiasme en interesse die ik destijds niet zo vaak zag en deed als interviewer niet de hele tijd pogingen om zijn gesprekspartner onderuit te halen.

Maar na een paar jaar De Wereld Draait Door had ik het helemaal gehad met deze beroepsbewonderaar. Zijn interviewmethode is al jaren hetzelfde: hij beukt zijn gast murw met een complimenteuze intro waarin de superlatieven over elkaar heen buitelen als ratten die een brandend schip proberen te verlaten, waarna hij zijn gasten naar de bekende weg vraagt. Om nog een keer die ene anekdote te vertellen, om de essentie van het een of ander proberen bloot te leggen of om te beschrijven hoe dit of dat of zus of zo voelt. ‘Neem ons mee’, is een van zijn favoriete zinsneden. Alles in de hoop een memorabele moment te genereren. Met antwoorden die niet langer dan anderhalve zin mogen duren. Toen hij in 2009 tot interviewer van het jaar was uitgeroepen, was voor mij definitief de maat vol.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Zeker zijn met de PvdA

7 maart 2019 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - De Partij van de Arbeid heeft een nieuw spotje. Het spotje werd gelanceerd bij De Wereld Draait Door waar Lodwijk Asscher te gast was, samen met Marc Oosterhout van reclamebureau N=5. Het nieuwe spotje was niet de aanleiding voor dit gesprek. De redactie van DWDD wilde Asscher en Oosterhout al heel lang in de studio hebben. Hun interesse was gewekt toen De Volkskrant in januari schreef over deze samenwerking tussen politiek en reclame. Met name de PvdA hield de boot af. Daar weten ze ook wel: Asscher komt al zelden oprecht over, dat hij een reclamestrateeg heeft ingeschakeld om zijn boodschap te verpakken, zal niet meehelpen dit imago van zich af te schudden.

Waarom Lodewijk Asscher nu dan toch op de uitnodiging van DWDD was ingegaan, laat zich raden. Iets met naderende verkiezingen. En de lancering van een nieuw spotje. En wellicht dachten ze ook: waarom zouden we ons moeten schamen? Marc Oosterhout heeft ons geholpen om onze essentie te vinden en die zo aansprekend mogelijk te verpakken. Maar die essentie, die is van ons.

In reclame maak je beloftes. En die beloftes verpak je ze aantrekkelijk mogelijk. Vervolgens moet je die belofte min of meer waarmaken. Het is mogelijk om met een aantrekkelijke verpakking stront te verkopen, maar hoe lang het een succes blijft is dan nog de vraag. Misschien als je er genoeg suiker in doet. Of heroïne. Dit is natuurlijk niet de eerste keer dat een politieke partij de hulp inroept van een reclamebureau. Het beroemdste voorbeeld is toen de Tories in 1978 het toen nog vrij onbekende Saatchi & Saatchi inschakelden om Margeret Thatcher te verkopen. En de PvdA zelf heeft het ook al eerder gedaan: toen Wouter Bos fractieleider was, werkten ze nauw samen met reclamebureau Selmore waar Bos’ studiegenoot Otto van der Harts aan het roer stond. Zij bedachten onder andere dat Wouter Bos altijd omringd moest zijn door heel veel andere mensen, om te benadrukken dat Wouter Bos sterk én sociaal was.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Wie is de mol?

28 februari 2019 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Tot twee jaar geleden begreep ik niet waarom ik naar Wie is de mol? zou moeten kijken. Als je er voortijdig achter komt wie de mol is, is het spel afgelopen. Leek mij. Ik begreep kenneljk niet dat de mol er niet uit kan vliegen. En dat iemand die de mol lijkt, dit bewust kan doen om zijn of haar kansen te vergroten. Los daarvan heb je ook nog eens te maken met de macht van de editors die jou alleen laten zien wat ze willen dat je ziet.

Dankzij mijn kinderen kijk ik inmiddels wel naar Wie is de mol? En begrijp ik ook wel wat de lol ervan is. Iedereen is een Sherlock Holmesje dat naarstig op zoek is naar clues om de mol te ontmaskeren. Terwijl dat welbeschouwd onmogelijk is. Aankomende zaterdag is de finale. Er zijn nog drie potentiële mollen over: Sarah, Niels en Merel. Ze zouden het allemaal kunnen zijn.

Als ik eerlijk ben: het interesseert me niet zo wie van deze drie het is. Mijn geld stond op Sinan, die er vorige week uitvloog. Ik verdacht hem niet zozeer omdat ik hem verdacht vond, maar omdat ik het graag wilde. In de uitzending ervoor, zagen wij Sinan na de eliminatieronde zeggen: ‘Dit is een hele goede mol. Een héle goede mol.’ Het leek mij ontzettend grappig dat Sinan dit over zichzelf zei. Vandaar dat ik hoopte dat hij de mol was.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | De race van Leo Kouwenhoven

7 februari 2019 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - ‘Als je denkt de quantummechanica te begrijpen, heb je het niet begrepen.’ Met deze uitspraak van natuurkundige Richard Feynman opende regisseur David Kleijwegt zijn documentaire De Race, een portret over nano-wetenschapper Leo Kouwenhoven. Ik vroeg me af of je het om kan draaien: als je niks van quantummachanica begrijpt, heb je het begrepen. Mocht dat zo zijn, dan heb ik het begrepen, want ik begrijp er niks van.

De fundamentele onbegrijpelijkheid leidde tot grote verwarring bij een redactrice van een of andere talkshow (Pauw of DWDD vermoed ik) die Leo Kouwenhoven wilde uitnodigen om iets te vertellen over zijn quantumcomputer in aanbouw. Ze was bang dat het publiek hem niet zou begrijpen. ‘Dat zou heel goed kunnen’, zei Leo Kouwenhoven, ‘want het valt ook niet te begrijpen. Ik begrijp er zelf ook niks van.’ De redactrice begreep hem niet.

De cameraploeg van David Kleijwegt heeft Leo Kouwenhoven en zijn team een jaar of vijf, zes gevolgd. In 2012 hadden ze het Majorandeeltje waargenomen. Dat deeltje zou de sleutel vormen tot de bouw van een quantumcomputer. En dan zou de wereld wat beleven. Kleijwegt hoopte natuurlijk dat er voor zijn camera’s geschiedenis zou worden geschreven. Maar dat viel tegen. Dan maar een portret.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Is de democratie wel zo alive and kicking?

8 november 2018 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Zoekend naar een stukje over kernenergie stuitte ik in het zesde deel van het Verzameld Werk van Karel van het Reve op een stukje over ‘het totalitaire zinderen’. Hij haalt hierin het boek ‘De totalitaire paradox’ (Amsterdam, 1984) aan van Erik van Ree. De voormalige Maoïst Van Ree merkt op dat moorddadige dictaturen waarbij de betreffende dictator als een soort God wordt vereerd (Hitler, Stalin, Mao) gepaard gaan met een uitzinnige geestdrift onder het volk. De voorhoede kan niet wachten om het beleid van de grote leider in de praktijk te brengen. Wat leidt tot een enthousiaste participatiedemocratie die je nooit ziet in een gangbare democratie. ‘Pas als iedereen aan de terreur mee mag doen, als ieder kind zijn ouders bij de politie mag aangeven is de vreugde algemeen.’

Ik moest denken aan het enthousiasme waarmee de aanhangers van Bolsonaro alvast vooruitliepen op de feiten door politieke tegenstanders te intimideren, in elkaar te slaan en in een enkel geval zelfs te vermoorden. En hoe Bolsonaro zelf op de feiten vooruitliep door zijn aanhangers alvast aan te sporen eigen rechter te spelen. Dergelijke regimes steunen misschien niet per se op een meerderheid van de bevolking, maar altijd ‘wel op een massa die direct bij de politiek betrokken wordt – directer dan bij een burgerlijke democratie het geval is.’

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Vetgelukkig

25 oktober 2018 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Op de boot naar Newcastle stikt het van de dikke mensen. En met dikke mensen bedoel ik in dit geval: mensen waar ik voor mijn gevoel minstens twee keer in pas. Ik ben met mijn lengte van 1.76 meter en gewicht van om en nabij de 80 kilogram niet echt dun te noemen, dus kunt u nagaan! Meestal zijn ze met z’n tweeën, de dikke mensen op de boot. Man en vrouw. Soms zijn hun kinderen ook dik, maar lang niet altijd.

Op de terugtocht heb ik het er met mijn vrouw over. Het grote percentage dikke mensen was haar ook opgevallen. Ik opper de theorie dat ze hier in zulke grote getalen op de boot aanwezig zijn, omdat ze niet in vliegtuigstoeltjes passen. Mijn vrouw vindt niet dat ik dit kan zeggen. Zelfs niet tegen haar.

Ik bedoelde het, voor zover ik dat kan beoordelen, helemaal niet beledigend. In de trein vanuit Edinburgh naar Newcastle eerder die dag zag ik een dikke vrouw zichzelf in een treinstoeltje persen en dat zag er niet echt comfortabel uit. Toen ik langsliep zag ik meteen: die vrouw past eigenlijk helemaal niet in dat stoeltje. Ze was in een geanimeerd gesprek met haar overbuurman, ze leek op het eerste gezegd niet te lijden onder haar toestand, toch kan ik me voorstellen dat je dit soort taferelen wilt vermijden als je dik bent. En dan is zo’n boot een prettig alternatief. Zeker als er zoveel lotgenoten hetzelfde idee blijken te hebben. Bovendien hebben ze op zo’n boot een lopend buffet waar je zoveel kan eten als je wilt binnen anderhalf uur.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | 3Onderzoekt: haat

11 oktober 2018 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - ‘Als je niets hebt om trots te zijn, heb je altijd nog je vaderland’, schreef Arnon Grunberg ooit (of woorden van gelijke strekking, want ik heb de tekst niet paraat en mijn geheugen is niet bepaald feilloos). In de eerste aflevering van 3Onderzoekt: haat liep Johan Eikelboom mee met een krantenbezorger die zichzelf patriot noemde. Hij bleek in staat in een duizelingwekkend tempo regionale krantjes in brievenbussen te doen, maar verder had hij niet zoveel om enige eigenwaarde aan te ontlenen. Behalve dus zijn liefde voor zijn vaderland. En zijn haat jegens moslims.

Met nazisme had hij niks, daarover wilde hij duidelijk zijn. Achter hem hing een white power kruis. Daarnaast twee foto’s. Van een afgebrande moskee in Vianen. Hij glimlachte. Hij wist dat hij de presentator hiermee shockeerde. Eikelboom wist niet zo goed hoe hij moest reageren, leek het. Hij probeerde het een beetje weg te lachen. De moskee was volledig afgebrand, dit was een geslaagde daad van verzet geweest vond de krantenbezorger.

De krantenbezorger was Christelijk opgevoed. Johan Eikelboom ook. Ze konden elkaar de hand schudden. Eikelboom zocht naar common ground. Het Christendom had hem geleerd dat iedereen gelijk was. Het Christendom had de krantenbezorger geleerd dat God iedereen anders had geschapen. Hij vond het verschrikkelijk dat zijn cultuur, die van het blanke Christelijke Europa, aan het afbrokkelen was. Zijn strijd gaf zijn leven zin, zijn haat gaf zijn leven zin. Hij was met iets bezig dat veel groter was dan het rondbrengen van krantjes.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022 copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Geen bal op tv | Bill Cosby

4 oktober 2018 , 15:30 , door Max Molovich

COLUMN - Voordat hij een reputatie opbouwde als verkrachter van gedrogeerde meisjes, genoot Bill Cosby de nodige bekendheid als zwarte komiek. Vandaar dat ze bij Pauw Roué Verveer hadden uitgenodigd om over Bill Cosby te praten. Roué Verveer is immers ook zwart en komiek. Leer mij de redactie van Pauw kennen.

Toevallig bleek Roué Verveer ook nog eens een groot fan van Bill Cosby! Hij was ooit naar een stand-up show van Bill Cosby geweest. Twee uur lang zat Cosby op een kruk en praatte hij door een microfoon. Nadat hij dat had gezien, vroeg Roué Verveer zich af of hij er niet mee moest stoppen. Beter dan dit werd het niet.

Verveer vond Cosby’s grappen nog steeds goed, ondanks zijn misdaden. Wat Bill Cosby ook op zijn kerfstok had: een goede grap blijft een goede grap. Tegenover Verveer zat Danny van Danny in de Buitenwijken. Danny vond dat de grappen van Cosby besmet waren. Hij vergeleek het met de muziek van R. Kelly. Daar kan hij ook niet meer naar luisteren.

Volgens mij ben ik het met beiden eens. Een goede grap is een goede grap, maar uit de mond van Bill Cosby klinkt een grap tegenwoordig toch anders. Zeker als je hem erbij ziet. Ik ken Bill Cosby niet als stand-up comedian. Ik ken ‘m vooral als de voorbeeldige Dr. Huxtable en als olijke gesprekspartner van kinderen in Kids Say The Darndest Things. Beide programma’s lijken mij onkijkbaar geworden. De creep schijnt door de clown heen. Met de kennis van nu worden ze ronduit angstaanjagend.

Recensie Zomergasten 2018 met Esther Perel

3 september 2018 , 07:05 , door Max Molovich

RECENSIE - Gaandeweg de zesde aflevering van Zomergasten 2018, kreeg ik steeds meer het gevoel dat Janine Abbring verliefd was op Esther Perel. Hoe ze glunderde toen Perel vertelde dat ze negen talen sprak. Hoe ze straalde toen Perel zei dat ze net zestig was geworden. Hoe ze tranen in haar ogen kreeg toen Perel over haar jeugd en ouders vertelde. Hoe ze jubelde toen Perel het had over hoe ze haar Joodse wortels een nieuwe context gaf door een pop-up synagoge te bezoeken met een homoseksuele rabbi. ‘Ik ben op zoveel niveaus jaloers nu’, zei Janine Abbring toen. Abbring gaf Perel in alles gelijk, zoals je dat doet als je ze verliefd bent. Ze hing aan haar lippen, van het begin tot het eind. En gaf Perel alle ruimte om haar verhaal te doen. Dat verhaal stond als een huis. Of als een stoel, om met Han Peekel te spreken.

Om eerlijk te zijn kende ik Esther Perel nog niet voordat deze avond begon. Dat ligt vermoedelijk aan mij, Esther Perel had er genoeg aan gedaan om zichzelf bij me in de kijker te spelen. Om het een beetje goed te maken, had ik gistermiddag wat zitten googelen. Behoorlijk wat uitspraken die Esther Perel tijdens Zomergasten heeft gedaan, had ik de middag ervoor al gelezen. ‘Zekerheid is de vijand van het veranderen’ bijvoorbeeld (had zij maar tegenover Eric Wiebes gezeten, dacht ik toen ze dit zei). En ‘wat aantrekkelijk is in het begin van een relatie, wordt later een bron van ergernis’. Of: ‘Vroeger was monogamie één persoon in je leven, vandaag de dag is monogamie één partner tegelijkertijd.’ Ze is niet bang om zichzelf te herhalen, wil ik maar zeggen. Esther Perel heeft haar kijk op menselijke relaties fijn geslepen in haar boeken en lezingen en voelt zich niet te beroerd om woorden te gebruiken die hun waarde al hebben bewezen. (En elke keer als ze zichzelf zag citeren, meende ik een vertederde glimlach bij Janine Abbring te zien.)

Zomergasten 2018 met Esther Perel

2 september 2018 , 15:05 , door Max Molovich

NIEUWS - Let op: dit is niet de recensie van Zomergasten met Esther Perel. De recensie leest u hier.

In de zesde en laatste aflevering van Zomergasten 2018 ontvangt Janine Abbring psychotherapeut Esther Perel, bekend van haar onorthodoxe kijk op menselijke relaties. Esther Perel is in 1958 geboren als kind van twee Poolse overlevenden van de holocaust. Opgroeiend tussen nog veel meer slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, ontdekte ze dat er twee groepen waren: ‘Zij die niet stierven en zij die weer gingen leven. De laatsten waren degenen die begrepen dat erotiek een tegengif is voor de dood.’

Inmiddels heeft Esther Perel een therapiepraktijk in New York. Haar boeken spitsen zich toe op de spanning tussen de menselijke behoefte aan veiligheid aan de ene kant en vrijheid aan de andere kant. Ze heeft bij Oprah Winfrey op de bank gezeten, TED Talks gehouden die miljoenen keren zijn bekeken, boeken geschreven die op NY Times bestsellerlijst staan en ze houdt een podcast (‘Where should we begin’) waarin ze de hele wereld laat meeluisteren naar haar therapiesessies.

Aangezien ik volslagen onbekend was met Esther Perel, heb ik bovenstaande overgenomen uit het onvolprezen Wikipedia (aanrader). Ze werd in Amerika bekend nadat ze over de Lewinsky-affaire schreef, waarbij ze het begrip ‘erotische intelligentie’ muntte.

Recensie Zomergasten 2018 met Eric Wiebes

27 augustus 2018 , 07:00 , door Max Molovich

RECENSIE - Fragmenten die je in Zomergasten ziet, kun je opdelen in twee categorieën: fragmenten die als kapstok dienen voor het verhaal dat de gast wil vertellen en fragmenten die laten zien waar de gast van houdt. De meeste fragmenten die Eric Wiebes liet zien, behoorden tot de eerste categorie. Slechts twee fragmenten vertelden iets over wat Wiebes leuk vindt: een fragment uit Creatief met Kurk en een uit Pippi Langkous. Het fragment uit Creatief met Kurk was uiterst grappig, maar waarom Wiebes het precies had gekozen bleef onduidelijk. Wat Pippi Langkous in deze avond te zoeken had, begreep ik wel. Zelf meende Wiebes dit te hebben gekozen omdat hij destijds verliefd was op Pippi Langkous. Maar waarom dan dit specifieke fragment? We zagen hoe een jongetje werd gepest. Het probleem werd geadresseerd door Tommy en Annika. Pippi erkende het probleem. Ze liep recht op het probleem af. Ze analyseerde het probleem. En ze loste het probleem op. Door de pestkop in de boom te gooien. Opgewekt en resoluut, vol vertrouwen in het eigen kunnen en in het eigen oordeel. Ik begreep toen: Pippi Langkous is Eric Wiebes.

Want zoals Pippi Langkous de pestkoppen aanpakte, zo pakt Eric Wiebes (maatschappelijke) problemen aan. Met een rotsvast vertrouwen in zijn eigen analytische vermogen, in zijn liberale overtuigingen en in de vooruitgang. De vijfde aflevering van Zomergasten 2018 ging vooral over Wiebes kijk op de samenleving. En hoe hij problemen in die samenleving oplost. Een paar keer werd het persoonlijk. Op die momenten zette Wiebes zijn bril af en leken zijn ogen vochtig te worden. Tegen het einde van de avond, toen Janine Abbring hem vroeg waarom hij deed wat hij deed bijvoorbeeld. Had hij soms haast, vroeg Abbring. Waarmee ze een gevoelige snaar bleek te raken, want inderdaad: hij had haast. Zijn vader overleed toen Eric Wiebes negen was. Waardoor hij altijd heeft begrepen dat het leven kort is en je alles moet doen om alles eruit te halen. Met opgeheven hoofd alles aanpakken wat je de moeite van het aanpakken waard vindt.

Zomergasten 2018 met Eric Wiebes

26 augustus 2018 , 14:00 , door Max Molovich

COLUMN - De vijfde zomergast van dit seizoen, Minister Eric Wiebes, gebruikt zijn vakanties als verkapte werkbezoeken. Lees ik in dit uitgebreide profiel van Het Parool. Toen hij wethouder van Amsterdam was, ging hij samen met zijn vrouw naar Minneapolis op vakantie. Om daar het fietsnetwerk te bestuderen. Hij ging naar Detroit om te kijken hoe de stad reageerde op de leegstand. Wiebes is iemand wiens hoofd nooit uit staat. Hij wil problemen om op te kunnen lossen. Waarschijnlijk is hij de enige in Nederland die je een plezier doet met hoofdpijndossiers als de Noord/Zuidlijn en nu Groningen. Problem solven noemen ze dat bij McKenzie, waarvoor Eric Wiebes in de jaren ’90 consultant was.

Na Ben Verwaayen in 2012 (lees hier de recensie) en premier Mark Rutte in 2016 (lees hier de recensie), is Eric Wiebes de derde prominente VVD’er die in relatief korte tijd in Zomergasten z’n zegje mag doen. Verwaayen maakte er (het was verkiezingstijd) een extended VVD-spotje van. Mark Rutte lengde zijn verhaal subtiel aan met quotes over de stille meerderheid en cultuurabsolutisme, zodat hij de VVD kon neerzetten als het enige fatsoenlijke alternatief voor de PVV aan de rechterkant van het politieke spectrum. Eric Wiebes lijkt mij de man er niet naar om zijn interesses met partij-ideologische slogans te vervuilen. Hij schijnt ervan te houden taboes te doorbreken en heeft geen boodschap aan reputaties. Mocht hij nu wel een VVD-verhaaltje gaan houden, hoop ik dat Janine Abbring genoeg in huis heeft, om ’m daar vanaf te houden.