Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Foto: Metropolico.org (cc)

Hoe ver gaat extreemrechts in Duitsland?

8 juli 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - De zorgen over rechtsextremisme in Duitsland zijn het afgelopen jaar flink gestegen.

De Duitse minister van Justitie Heiko Maas maakt zich grote zorgen over rechtse, gewelddadige groepen in zijn land. We zien een steeds hechtere organisatorische samenwerking in het extreemrechtse kamp, zegt Maas, die zelf onlangs een kogel in zijn brievenbus vond. Groepen die bereid zijn geweld te gebruiken maken daarover onderling afspraken. Het geweld tegen politici en politieke instellingen is het afgelopen jaar verveelvoudigd, in Sachsen is het aantal incidenten zelfs elf maal zo groot als in 2014. Maas maakt zich in het bijzonder zorgen over de verbreiding van haatzaaiende boodschappen via de sociale media. Hij ziet de rechtse partij Alternative für Deutschland (AfD) en bepaalde politici van die partij daarvoor medeverantwoordelijk en roept de zwijgende meerderheid op zich hiertegen te keren.

In de AfD is een conflict uitgebroken naar aanleiding van een crisis in de fractie van Baden-Würtemberg. Fractievoorzitter Meuthen eiste het vertrek van afgevaardigde Wolfgang Gedeon vanwege diens antisemitische uitspraken. Toen hij daarvoor in zijn fractie geen meerderheid kreeg stapte hij zelf op met 13 medestanders. Dat Gedeon nu uit eigen beweging vertrok verandert volgens Meuthen niets, want de achterblijvers hebben hem tot het laatst toe gesteund. Hij gaat nu verder met een nieuwe fractie die volgens hem, maar niet volgens voorzitter Frauke Petry (foto) de steun van de landelijke partij verdient. Dat heeft vervolgens geleid tot een conflict tussen Petry en haar vice-voorzitter Gauland die haar onterechte inmenging in de Baden-Würtembergse partij verwijt.

Waan van de dag

Europese wapenfabrikanten profiteren van vluchtelingencrisis

4 juli 2016 , 20:27 , door Jos van Dijk

Dezelfde Europese militaire industrie die wapens verkoopt aan het Midden-Oosten profiteert ook van de militarisering van de EU-grenzen

Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Stop Wapenhandel, gepubliceerd door het Transnational Institute.

Wapenbedrijven Airbus, Finmeccanica, Thales en Safran behoren tot de grote spelers in de Europese grensbeveiligingssector, evenals technologiegigant Indra. Drie van deze bedrijven – Airbus, Finmeccanica en Thales – behoren eveneens tot de grootste Europese wapenproducenten.

Zij zijn grote wapenleveranciers aan landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, waar de vele conflicten een belangrijke oorzaak zijn van de vluchtelingencrisis. Tussen 2005 en 2014 hebben EU-lidstaten aan deze en andere bedrijven vergunningen voor wapenverkoop aan deze regio toegekend ter waarde van meer dan €82 miljard.

Foto: Andy Armstrong (cc)

NAVO op oorlogspad

1 juli 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Volgende week vindt in Warschau een topconferentie plaats van NAVO-landen. De confrontatie met Rusland is het belangrijkste agendapunt en in dat licht zal opnieuw een verhoging van defensie-uitgaven worden geëist.

Polen en de Baltische landen zijn dit voorjaar overspoeld met NAVO-troepen. In mei trainden 1500 soldaten in Polen voor de Very High Readiness Joint Task Force, een soort verzekering voor de NAVO-partners langs de Russische grens dat het bondgenootschap bij Russische agressie snel kan ingrijpen.

In Estland oefende de NAVO diezelfde maand vlak bij de Russische grens in de operatie Spring Storm. Afgelopen maand was Polen het toneel van de Anaconda manoeuvres met 25.000 militairen. Duitsland, dat een leidende rol speelt bij al deze oefeningen, heeft zijn militaire aanwezigheid in de Baltische landen verhoogd. Meer oefeningen zijn voorzien voor dit jaar in de Oostzee, de Zwarte Zee en in Litouwen.*

De Estste denktank ICDS heeft input geleverd voor de NAVO-top in Warschau met een rapport getiteld Closing the Baltic gap. Het is geschreven door voormalige NAVO-generaals. Zij zeggen onder andere: “De NAVO moet een signaal naar Rusland geven dat in geval van agressie tegen een NAVO-bondgenoot er niet zoiets is als een beperkt conflict voor het Bondgenootschap, maar dat Rusland zal worden bestreden op alle terreinen en zonder geografische beperkingen.”

Waan van de dag

Ploumen begrijpt Brexit beter dan Juncker

29 juni 2016 , 12:20 , door Jos van Dijk

Minister Ploumen voor Buitenlandse Handel en Ontwikklingssamenwerking is het oneens met de opvatting van de Europese Commissie dat het vrijhandelsverdrag CETA met Canada in Brussel afgehandeld kan worden.

Ploumen: ‘Het kabinet is van mening dat verschillende onderdelen van CETA onder de competentie van de lidstaten vallen. CETA is derhalve een gemengd akkoord. Ook in de Raad van EU handelsministers wordt die mening zeer breed gedeeld.’

Daarmee begrijpt Ploumen beter dan Juncker dat het nu meer dan ooit noodzakelijk is nationale parlementen te betrekken bij handelsverdragen zoals CETA en TTIP die vergaande consequenties hebben voor de economie en de sociale zekerheid in de lidstaten.

Waan van de dag

Rajoy opnieuw aan zet in Spanje

28 juni 2016 , 14:55 , door Jos van Dijk

De Spaanse conservatieve partij heeft opnieuw de verkiezingen gewonnen.

De parlementsverkiezingen in Spanje zijn uitgelopen op een teleurstelling voor links. De nieuwe ronde heeft weinig veranderingen gebracht in de verhoudingen zodat de vorming van een nieuwe regering er bepaald niet makkelijker door is geworden. De regerende PP won en kreeg 137 zetels, de socialisten (85) en de nieuw rechtse partij Ciudadanos (32)verloren. Unidos Podemos haalde 71 zetels, evenveel als Podemos in december, en slaagde er niet in de tweede partij van het land te worden. De PSOE en Ciudadanos verwierpen onmiddellijk het idee van PP-leider Rajoy voor de vorming van een driepartijencoalitie. Een minderheidskabinet van de PP behoort tot de mogelijkheden. Het Spaanse parlement telt 350 leden.

Foto: Nick Kenrick (cc)

Herkansing in Spanje

24 juni 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Spanjaarden gaan zondag opnieuw naar de stembus om een parlement te kiezen dat in staat moet zijn om na een half jaar politieke onmacht een nieuwe regering samen te stellen. Vooral de sociale problematiek leidt, net als in andere Europese landen, tot steeds grotere politieke spanningen.

In Spanje wonen 380.000 Britse expats, meer dan in enig ander Europees land. Zij wachten in spanning af hoe het referendum over de EU gaat uitpakken en hopen dat Remain wint. Veel van deze, merendeels gefortuneerde pensionado’s, konden er zelf niet aan deelnemen omdat ze al vijftien jaar in het buitenland wonen. Een Brexit betekent voor de expats een onzekere toekomst. Allerlei gemeenschappelijke regelingen zullen moeten worden vervangen. Het gebruik van de lokale gezondheidszorg zal niet meer vanzelfsprekend zijn. Zakenmensen krijgen het moeilijker. Remigratie ligt voor de hand en dat zal naar verwachting ook de lokale Spaanse economie raken.

Spanje zou naar verhouding zwaar worden getroffen door een Brexit. Spanjaarden zijn daarom meer dan andere Europeanen voor behoud van het Verenigd Koninkrijk in de EU. Hun economie stagneert, de werkloosheid blijft hoog en de armoede neemt toe. In Trouw (€) kwamen gisteren inwoners van het Zuid-Spaanse Sanlúcar de Barrameda aan het woord. Bijna de helft van de beroepsbevolking is werkloos. ‘Elke dag mengen zich tussen de Afrikaanse verkopers van nep-merkzonnebrillen en dito voetbalshirts talloze autochtone Spanjaarden die hele vissen en kilo’s coquinas (schelpdieren) proberen te slijten.’ Illegaal. Velen verloren niet alleen hun baan maar ook hun huis. Ze kraakten een leegstaand appartementencomplex en knapten het zelf op. Veel vertrouwen hebben ze niet in de nieuwe verkiezingen. ‘We moeten het hier allemaal zelf doen.’

Foto: Tony Bowden (cc)

Moldavië tussen oost en west

17 juni 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Moldavië is een arm, gespleten land tussen Oekraïne en Roemenië, op de geopolitieke grens van oost en west. Een deel kijkt naar Rusland, een ander deel verwacht het heil uit de EU.

Begin deze maand vond in Berlijn onder auspiciën van de OECD een conferentie plaats die tot nieuwe stappen zou moeten leiden voor de hereniging van de twee delen waaruit Moldavië sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie bestaat. De besprekingen, waar ook Rusland, Oekraïne, de EU en de VS bij betrokken waren hebben weinig opgeleverd. De spanningen tussen Rusland en de NATO die sinds de oorlog in Oekraïne weer zijn opgelaaid zetten een enorme druk op de politieke situatie in Moldavië.

Transnistrië, het oostelijke deel van Moldavië, waar Russen in de meerderheid zijn, heeft zich al in 1990 afgescheiden en functioneert sindsdien als een niet erkende dwergstaat die beschermd wordt door de aanwezigheid van Russische troepen en verder ook economisch volledig afhankelijk is van Rusland. In de hoofdstad Tiraspol zetelt nog steeds de Opperste Sovjet als parlement. Het landsdeel is een reservaat van ouderwets sovjetcommunisme. Ze hebben goedkoop Russisch gas, de geheime dienst heet KGB, er wordt Russisch gesproken en er is geen McDonalds. In 2006 stemde een overgrote meerderheid van de bevolking in een niet-erkend referendum voor aansluiting bij Rusland. Sinds de bezetting van de Krim door Rusland in 2014 en de oorlog in Oost-Oekraïne is het separatisme weer opgelaaid.

Foto: Vincent Teeuwen (cc)

Rivaliteit van voetbalsupporters en foute spreekkoren

16 juni 2016 , 14:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - Geen voetbal zonder rumoer van hooligans. Volgens de Schotse socioloog Waiton bestaat er een elitair vooroordeel over voetbalsupporters en worden zij zwaarder gecriminaliseerd dan anderen die zich misdragen.

De rivaliteit van voetbalsupporters brengt bepaald niet fijnzinnige omgangsvormen met zich mee. Er wordt onder invloed van overvloedig alcoholgebruik nogal eens stevig gevochten rond de stadions. En dan zijn er in het stadion nog de spreekkoren, de liedjes, de scheldpartijen over en weer, en de haatdragende uitingen tegen individuele spelers. In de wedstrijd van Ajax tegen Feyenoord van begin dit jaar had doelman Kenneth Vermeer van Feyenoord (ex-Ajax) het bijvoorbeeld zwaar te verduren. Hij werd voor ‘hoerenjong’ en ‘NSB’er’ uitgemaakt. Voor de wedstrijd werd een pop met zijn naam opgehangen alsof hij de doodstraf kreeg.

Regelmatig zijn er incidenten vanwege racistische of antisemitische uitingen. “We gaan op Jodenjacht” is een kreet, die al uit de jaren tachtig dateert, en inmiddels volledig is ingeburgerd bij voetbalsupporters die bij Ajax op bezoek gaan. De Ajax-supporters zelf gebruiken “Joden” als geuzennaam, en hangen naast het clubvaandel de Israëlische vlag. De reacties daarop van de tegenpartij worden door de buitenwacht opgevat als een kwalijke vorm van antisemitisme.

Net als in de gevechten buiten het stadion kennen de meest fervente supporters bij de wedstrijd geen enkele rem in hun uitingen. Ondanks alle maatregelen van de KNVB. Het aantal incidenten met spreekkoren in het Nederlands voetbal is volgens het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme (CIV) wel gedaald van rond zeventig per seizoen in het vorige decennium naar rond de vijftig de afgelopen vier seizoenen. Misschien zijn we er inmiddels ook aan gewend? Terwijl de roep in de maatschappij en media om het stilleggen van een duel na elk incident groot is, wordt in de praktijk die stap nog zelden genomen.

Waan van de dag

Grote NAVO-operatie precies 75 jaar na nazi-invasie Rusland

14 juni 2016 , 21:52 , door Jos van Dijk

De Duitse oud-bondskanselier Gerhard Schröder vindt het geen goede zaak dat het Duitse leger 75 jaar na de nazi-invasie van Rusland in Polen de leiding neemt van een NAVO-oefening.

Voer voor mensen met gevoel voor geschiedenis. In juni 1941 verbrak Hitler het pact met de Sovjet-Unie en trok hij via Polen met zijn legers naar Rusland. Dat is volgende week precies 75 jaar geleden. Schröder verwijt de Duitsers gebrek aan sensitiviteit. In Rusland wordt op 22 juni altijd herdacht dat het land op die dag in 1941 werd binnengevallen door de nazi’s.

Foto: Jordi Boixareu (cc)

Catalaanse separatistenregering valt uiteen

10 juni 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - De onafhankelijkheid van Catalonië is hoogst onzeker geworden na een conflict in de regionale regering over de begroting. Spanje maakt zich nu eerst op voor nieuwe parlementsverkiezingen na het vastlopen van de onderhandelingen over een nieuwe centrale regering.

Na eindeloze onderhandelingen kwam er in Barcelona begin dit jaar dan toch een regionale regering van verkiezingswinnaar Junts pel Sí (“Samen voor een Ja”) en de linkse CUP (Candidatura d’Unitat Popular). Artur Mas, de leider van de Junts pel Sí moest er zelfs voor worden opgeofferd omdat de CUP hem na zijn bezuinigingsbeleid in de vorige regering niet accepteerde als nieuwe premier. In zijn plaats kwam Carles Puigdemont. Maar bij de behandeling van de begroting voor 2016 kwamen de oude tegenstellingen tussen links en rechts in de nieuwe coalitie weer volop aan het licht. De CUP zette deze week de hakken in het zand en weigerde de begroting goed te keuren. Daarmee verliest de regering van Puigdemont de meerderheid en vallen alle toekomstplannen in duigen. De premier: ‘Het heeft geen zin een regeerakkoord goed te keuren en dan de begroting niet. Zonder stabiliteit kunnen we niet regeren. We hebben geen begroting, we hebben geen meerderheid, en dus moeten we ons afvragen welke garanties we nog hebben voor toekomstige akkoorden’

Foto: magro_kr (cc)

Polen onder druk

3 juni 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - De EU heeft de Poolse regering (opnieuw) onder druk gezet om wijzigingen in de benoeming van het Hooggerechtshof terug te draaien en de rechtsstaat te herstellen. De Polen zijn meer bezig met de economie. Migranten worden geweerd, behalve als ze uit Noord-Korea komen en bereid zijn slavenarbeid te verrichten.

Het conflict met de EU is ontstaan na het aantreden van de nieuwe regering van de partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Die weigert drie rechters te aanvaarden die onder het vorige parlement zijn benoemd. Verder is een voor haar nadelige uitspraak van het hof nog steeds niet gepubliceerd in het staatsblad. De officiële waarschuwing, die commissaris Timmermans deze week heeft afgegeven, is een eerste stap. Bij een voortdurende weigering van Polen om te voldoen aan de eisen van de EU kan het proces leiden tot het onthouden van het stemrecht. Zover zal het niet komen want alle 27 andere lidstaten moeten met een dergelijke maatregel instemmen en er is weinig kans dat Orbán’s Hongarije Polen zal afvallen. De Poolse regering kan ook rekenen op de steun van Slowakije dat in juli het voorzitterschap van de EU van Nederland overneemt.

Polen wijst net als Hongarije elke bemoeienis van de EU met wat men noemt interne aangelegenheden van de hand. De Poolse regering weet zich ondanks heftige oppositie gesteund door een meerderheid van de bevolking, die de forse verhoging van de kinderbijslag en het minimumloon toejuicht. Tussen 2010 en 2015, dus in de periode van de vorige regering, is het aantal extreem-arme mensen gestegen van 5.8 tot 6.5 procent. Het aantal bijstandtrekkers steeg van 7,4 tot 12,2 procent van de bevolking.

Waan van de dag

Nederland draaischijf belastingontwijking wapenindustrie

2 juni 2016 , 18:02 , door Jos van Dijk

Zes van de tien grootste wapenbedrijven ter wereld ontwijken belasting via speciale holdings in Nederland.

Dat blijkt uit een vandaag door Stop Wapenhandel en het Transnational Institute uitgebracht onderzoeksrapport. Het rapport is naar aanleiding van de Panama Papers geactualiseerd, eerdere onderzoeksuitkomsten naar belastingontwijking door de wapenindustrie leidden reeds tot Kamervragen.

Onderzoeker Martin Broek: ‘Wij hebben de wereldwijde top-100 wapenbedrijven onderzocht. Uit onder meer de gegevens van de Kamer van Koophandel blijkt dat meer dan de helft van de wapenbedrijven brievenbusmaatschappijen in Nederland heeft. Het perverse is dat wapenbedrijven zelf vrijwel volledig afhankelijk zijn van overheidsuitgaven maar tegelijkertijd alles op alles lijken te zetten om zo min mogelijk belasting te betalen.’ Van elke twee dollar die wordt verdient met wapenproductie, gaat er een via een bedrijf met een financiële constructie in Nederland.