Altijd celstraf? Beter van niet!

Foto: Matthijs (cc)

OPINIE - Als dat tuig onze hulpverle­ners en beveili­gers aanvalt past maar één straf en dat is celstraf

— Jeroen van Wijngaarden, VVD

De VVD slaat weer eens op de trom voor een taakstrafverbod bij ‘geweld tegen hulpverleners’. De partij doet daarbij haar best om de indruk te wekken dat mensen voortdurend ‘wegkomen met een dagje schoffelen‘. Vandaag komt de wet op tafel. Het is pijnlijk om te zien dat een regeringspartij niet verder komt dan dit geroeptoeter.

Ik neem jullie even mee.

De feiten voorop

Allereerst, de feiten. In weerwil van roeptoeterende politici, straffen Nederlandse rechters doorgaans strenger dan in de landen om ons heen. En het is de laatste jaren alleen maar strenger geworden. Over de mythe van ‘softe rechters’ hebben we op Sargasso al heel lang geleden wat artikelen geschreven.

Tel daarbij op dat het Openbaar Ministerie – reeds sinds 2011 – een 3x hogere straf mag eisen in zaken met geweld tegen hulpverleners. Inclusief celstraffen. Het OM kan dus bij de strafeis al de afweging maken om een celstraf te eisen, of om op een andere manier te straffen. Dat doet het OM dan ook en vervolgens is het aan de rechter om in detail te oordelen wat de omstandigheden waren, welk impact het geweld had en welke straf daarbij gepast is. En als dat nodig is, leggen rechters ook al zwaardere straffen op bij geweld tegen politie en hulpverleners.

Voor de VVD is dat dus nog steeds niet goed genoeg: blijkbaar heeft ze weinig vertrouwen in het OM en de rechterlijke macht om een afweging te maken die in het belang is van de hele maatschappij. Misdaadjournalist Chris Klomp schreef het eerder al: de echte verhalen achter de papier dossiers vertellen veel meer dan ronkende koppen in de media.

Een persoonlijk verhaal

Ik kan wel zo’n ‘echt’ verhaal bedenken, over een echte jongen, die mogelijk geweldpleger kan worden.

Ik heb een pleegbroer, een jongen die als kind bij ons kwam en later onder begeleiding ‘zelfstandig’ is gaan wonen. De begeleiding is hard nodig, de jongen is, zoals we zeggen, niet het scherpste mes in de la. Is dat politiek correct? Naja. Afijn, nog even los van de regels in Nederland dat iemand vanaf 18 jaar plots zelf ‘verantwoordelijk is’, de wereld is voor deze jongen niet al te overzichtelijk. Dat resulteerde dan ook in moeilijkheden.

Bijvoorbeeld: trots op zijn rijbewijs reed hij graag rond. Vriendjes vonden dat makkelijk en lieten hem graag als taxi-chauffeur opdraven. Dat hij geen geld had om te tanken terwijl ze vanuit Brabant naar Amsterdam reden, was geen probleem: als je een kopie van rijbewijs en paspoort achterlaat, kan je met volle tank toch verder rijden. Dat de uiteindelijke rekening natuurlijk niet uit kon blijven, had hij niet begrepen.

Er zijn meer voorvallen geweest. De jongen is beïnvloedbaar en de wereld is complex.

Ondanks alles heeft hij werk. Regelmaat is belangrijk, het uit problemen blijven houdt hem weg bij foute vrienden.

Celstraf

Stel nou, dat deze kerel, jong volwassen als hij is, geweld pleegt tegen hulpverleners. Ik noem maar wat: ’s avonds bij het stappen, rekening niet kunnen betalen, politie erbij, wat geduw, getrek, een agent valt, verstuikt of breekt zelfs z’n pols.

We zien de krantenkoppen al voor ons. Een Dilan Yesilgöz die weer eens twittert dat het zo echt niet langer kan en blij is dat de VVD-wet er doorheen is: elke geweld-pleger krijgt een celstraf!

Het OM moet een celstraf eisen, de rechter moet een celstraf geven.

De jongen komt in de gevangenis. Zijn baan kan hij vergeten. Zijn huurwoning niet langer betalen. Als hij vrijkomt, zijn regelmaat en vertrouwde omgeving weg en heeft hij criminele contacten opgedaan tijdens z’n straf. En de VVD vindt dat dan beter dan ‘schoffelen’, een straf waarbij doorgaans het grootste deel van je gewone leven kan doorgaan maar waar je wel langdurig aan vast kan zitten. Tenslotte is bijvoorbeeld 40 uur ‘schoffelen’, naast je gewone werk, een aardige bezigheid.

Uit onderzoek blijkt dat taakstraffen in vergelijking met celstraffen, leiden tot een significant lagere kans op herhaling, ze zijn bovendien goedkoper in uitvoering, leggen de nadruk op resocialisatie en re-integratie en minder op leedtoevoeging. Het mag dan ook geen wonder heten dat de Raad voor de rechtspraak geen voorstander is van het voorgelegde taakstrafverbod.

Populistisch gebral

De nieuwe wet haalt een deel van de mogelijkheden tot maatwerk weg bij OM en rechters. Het doet alsof alle geweld tegen hulpverleners van het ergste soort is, alsof alle geweldplegers mensen zijn die stenen uit de straat trekken om mee te gooien. Alsof geweldplegers altijd volledig rationeel zijn, nooit onder invloed of overmand door emotie, of letsel het gevolg van een klein ongeluk.

Maakt dit onze samenleving veiliger? Ik dacht het niet.

Maar weet je wat het toppunt is? Volgens het wetsvoorstel moet er minstens één dag celstraf opgelegd worden. Een dag. Blijkbaar begrijpt de VVD ook wel dat haar voorstel populistisch gebral is. En dat is bijzonder sneu.

Reacties (25)

#1 KJH

Ok, Martijn, ik bijt wel weer, want je laat 1 data item op opportunistische wijze achterwege: *hoe* zwaar wordt er dan precies gestraft? Want het gegeven waartegen jij ageert, namelijk dat men er wel met een dagje schoffelen vanaf komt, is dat nu wel of niet waar? Of kwam dat effe niet uit in je betoog?

  • Volgende discussie
#1.1 Martijn Tonies - Reactie op #1

Volgens de Raad voor de rechtspraak wordt er tot wel 2x zwaarder gestraft als hulpverleners betreft. Eén en ander zal ook afhankelijk zijn vd eis van het OM.

Maar… het gaat niet alleen om de (mogelijke) zwaarte, het gaat om het verschil in zaken: intentie, omstandigheden etc etc. Beeldvorming versie werkelijkheid. En die beeldvorming, daar draag jij aan bij met je ‘dagje schoffelen’.

  • Volgende reactie op #1
#1.2 KJH - Reactie op #1.1

Maar, je beantwoordt weer mijn vraag niet. Je zegt dat er 2x zwaarder gestraft wordt. Maar 2x nul is ook nul. *Hoe* zwaar wordt er nu – objectief – gestraft?

#1.3 Martijn Tonies - Reactie op #1.2

Een taakstraf is al geen ‘nul’ hè. Afijn, geen zin in dit soort drogredeneringen.

#1.4 KJH - Reactie op #1.3

Nee, je weet het niet. Of je weet het wel, maar het gegeven komt niet in je kraam te pas. Want je wil een pleidooi kunnen houden voor minder straffen. Da’s prima. Maar kom er dan voor uit dat je het liever niet weet of niet zegt, omdat het je niet uit komt. Het gegeven zelf echter, lijkt mij echter nogal pivotaal in een discussie als deze.

#1.5 Hans Custers - Reactie op #1.4

Is het dan ook niet “pivotaal” dat iemand die iets roept over te lichte straffen die makkelijke retoriek ondersteunt met wat bewijs? Of moet het bewijs altijd alleen van de anderen komen?

  • Volgende reactie op #1.4
#1.6 Martijn Tonies - Reactie op #1.4

‘want je wil’

Nogmaals: ik heb geen zin in dit soort drogredeneringen. Je kan lezen wat er staat, wat je er zelf bij verzint is op eigen rekening.

  • Vorige reactie op #1.4
#1.7 KJH - Reactie op #1.6

Jeetje. Is het zo moeilijk? Laat ik het in Jip en Janneke taal proberen dan. Als jij mij honderd Euro schuldig bent, en je komt met een vijfje aanzetten, dan zeg ik: dat is niet genoeg. Als je dan vervolgens twee vijfjes uit je portemonnee vist, met het argument: ja, maar het is niet niets en het is twee keer zo veel als eerst, dan begrijp je toch wel dat dat ook niet voldoet? Wat ik zoek: waar zitten die honderd en dat vijfje in dit debat? Of zijn die honderd en vijf eigenlijk tien en twintig? Ik zoek iets objectiefs, iets feitelijks, niet – het moet minder want [persoonlijke anecdote].

#1.8 Hans Custers - Reactie op #1.7

het moet minder want [persoonlijke anecdote].

Je hebt het verhaal dus nog steeds niet begrepen. De persoonlijke anekdote illustreert waarom de rechter de mogelijkheid zo moeten hebben om iemand niet naar de gevangenis te sturen. Daarvoor is die ene anekdote genoeg. Als je tenminste vindt dat in een rechtstaat iedereen die wordt veroordeeld een passende straf moet krijgen, en dus niet noodzakelijk de zwaarst mogelijke straf.

#1.9 Co Stuifbergen - Reactie op #1

Als u vindt dat er niet goed gestraft wordt, moet u gaan klagen over het OM, of over de rechters.

Martijn ageert tegen gevangenisstraf als minimumstraf, niet tegen dagjes schoffelen.

Los daarvan hoeft een taakstraf niet schoffelen te zijn.

  • Vorige reactie op #1
#2 Frank789

[ minstens één dag celstraf ]

Goeie genade, wat kost dat allemaal niet, VVD?

Maandagochtend om 08:00u melden voor administratieve inschrijving, pascontrole e.d., 09:00 toewijzing en instructie cel, 10:00 intake gesprek, 11:00 sporten, 12:00 eten, 13:00 afspraak reclassering, 14:00 begeleid verlof als voorbereiding op vrijlating, 17:00u eten, 18:00 op cel, 24:00 vervroegde invrijheidstelling na uitzitten van 2/3 van de straf wegens goed gedrag.

Met een beetje mazzel heeft de verdachte al een dag in een politiecel gezeten en verrekent de rechter dit met de één dag cel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 beugwant - Reactie op #2

Het verschil tussen een fikse boete en een enkel dagje -door de rechter opgelegde- celstraf (dat is dus niet de inverzekeringstelling na een aanhouding), is dat die celstraf op een strafblad komt, cq er een genereert.
Op die manier werkt het onvermogen om (hoge) boetes te betalen ook nog eens criminaliserend. Boetes zijn dan verholen toestemmingen voor de allerrijksten.

  • Volgende reactie op #2
#2.2 Frank789 - Reactie op #2

Hier een discussie van 13 minuten op Radio 1.

Slechts heel even kon de D66 spreker aantipppen hoe vreselijk omslachtig het is om één dag cel te geven.
Het blijkt eigenlijk dat de VVD met verplichte gevangenisstraf slechts een veer in de kont van de hulpverleners wil steken en de slachtoffers een schouderklopje wil geven, want dat het afschrikwekkend zou zijn tonen ze niet aan en dat geloof ik ook niet.
D66 betoogt dat met gevangenisstraf de recidive groter zou zijn (bij één dag???) maar heeft een beter punt dat de VVD hiermee vooral aangeeft de rechters niet te vertrouwen.

https://www.nporadio1.nl/dit-is-de-dag/onderwerpen/71480-2021-01-28-relschoppers-verdienen-direct-een-celstraf

  • Vorige reactie op #2
#3 Jos van Dijk

Van Wijngaarden doet aan verkiezingsretoriek, dat lijkt me duidelijk. Hij maakt handig gebruik van de ophef over de relschoppers van de afgelopen dagen.

Dat de nieuwe wet

een deel van de mogelijkheden tot maatwerk weg[haalt ]bij OM en rechters

is een verontrustend staaltje populisme ten faveure van Telegraaflezers.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Janznmaat

Als ik het artikel zo leesmet die wat beperkte pleegbroer… dan denk ik. Moet zo iemand niet gewoon verplicht begeleid onder streng toezicht wonen met strenge restricties? Want als beperkt zijn een excuses is om te rellen dan lijkt mij dat je moet voorkomen dat beperkte mensen te veel vrijheid hebben.
Het tuig wat aan het rellen was was natuurlijk geïnspireerd door Antifa en BLM. Maar zoals ik het nu begrijp zijn dat ook doorgaans verstandelijk beperkten die je vooral niet te streng moet straffen?
Mijn oplossing. Kijkend naar de beelden en zie je wie vooral aan het rellen zijn net zoals tijdens de ramadan zeg ik anders straffen. Ik denk daarbij aan verplicht werken in een fabriek telefoons of wat dan ook in elkaar schroeven tot een schuld is ingelost en wil je niet… tja dan blijf je maar in je cel zitten tot je wel wilt. Het wordt tijd de energie te richten op wie wel mee wil doen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4.1 Martijn Tonies - Reactie op #4

‘Want als beperkt zijn een excuses is om te rellen’

Dat staat nergens. Hoe haal je dat er in vredesnaam uit?

Je hele reactie gaat over rellen. Ook daar gaat het in mijn stuk niet over.

  • Volgende reactie op #4
#4.2 Frank789 - Reactie op #4

Mijn oplossing.
Je zet je donkere bril af en gaat op de relfoto’s de roomblanke relschoppers tellen. Voor elke autochtoon krijg ik een tientje van je. Ik wordt rijk.

De betere oplossing is dat racisten zoals jij hier vertrekken. Liefst het land uit.

  • Volgende reactie op #4
  • Vorige reactie op #4
#4.3 Hubert - Reactie op #4

Je moet voorkomen dat beperkte mensen te veel vrijheden hebben? Dat riekt mijns inziens naar fascisme. Zoals je hele betoog trouwens.
Overigens is jouw beheersing van de Nederlandse taal dermate beperkt, dat het lijkt alsof je het over je zelf hebt.

  • Volgende reactie op #4
  • Vorige reactie op #4
#4.4 Okke de Groote - Reactie op #4

”Moet zo iemand niet gewoon verplicht begeleid onder streng toezicht wonen met strenge restricties?”

Tussen de 800 duizend en 1,4 miljoen mensen in Nederland vallen onder “zo iemand” die je voorstelt om onder streng toezicht te laten begeleiden.
Er wordt nu zorg geleverd aan ongeveer 200 duizend mensen met een verstandelijke, lichamelijke of visuele beperking. Meestal vrijwillig en met instemming van de wettelijk vertegenwoordiger en soms op last van een rechterlijke uitspraak.
Als het ethisch al gerechtvaardigd zou kunnen worden; hoe gaan we deze begeleiding ooit betalen?

bronnen:
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2019/10/04/het-aantal-mensen-met-een-licht-verstandelijke-beperking-een-schatting
https://www.vgn.nl/feiten-en-cijfers-de-gehandicaptenzorg

Kijk ook: https://embed.vpro.nl/player/?id=WO_HUMAN_12963008

  • Volgende reactie op #4
  • Vorige reactie op #4
#4.5 Janznmaat - Reactie op #4.4

Serieus zoveel beperkte mensen in dit land? Ja ik zeg het niet graag maar hebben die dan niet vooral ook verstandelijk beperkte ouders die dan veel kinderen krijgen? Of te veel misschien? Ik schrik er van. Wist niet dat er zoveel verstandelijk beperkten waren. Is dat wel acceptabel voor een samenleving?
Los daarvan die raddraaiers a la Antifa en BLM met doorgaans een duidelijke signatuur zijn gewoon uit om de boel te slopen en te stelen. @0 wil natuurlijk het liefst helemaal niet straffen gelet op zijn betoog. Ik zeg anders straffen gewoon net zolang tot je je schuld hebt ingelost. Misschien moeten we ook strenger zijn ten aanzien van verstandelijk beperkten. Als ze zo beperkt zijn dat ze blijkbaar niet het verschil tussen goed en kwaad kennen is het legitiem je af te vragen of ze wel vrij in de maatschappij kunnen functioneren. Moeten we dat als samenleving willen of dan toch maar opsluiten? Niet chique maar we maken ons doorgaans ook niet druk over Oeigoeren in China als we weer op ons apparaatje made inChina zitten te typen, dus hypocriet zijn we toch wel.

#4.6 Martijn Tonies - Reactie op #4.5

“Los daarvan die raddraaiers a la Antifa en BLM met doorgaans een duidelijke signatuur zijn gewoon uit om de boel te slopen en te stelen.”

Eh, ja, super veel rellen bij de BLM demonstraties hier in NL. Oh wacht.

“@0 wil natuurlijk het liefst”

Wat ik wel of niet wil, schrijf ik op. Geen reden om er dingen voor mij te verzinnen.

  • Volgende reactie op #4.5
#4.7 Frank789 - Reactie op #4.5

[ Ik schrik er van. ]
Dat zou ik ook doen als ik verstandelijk beperkt was, maar dat ben ik niet dus ik schrik niet.

Want elk mens met een gezond verstand weet dat:
A- twee verstandelijk beperkte ouders een 100% verstandelijk kind kunnen baren.
B- twee professoren een verstandelijk beperkt kind kunnen baren.
C- twee verstandelijk beperkte mensen zelden én een partner vinden én een kind baren.
D- verstandelijk ONbeperkte mensen het merendeel van de verstandelijk beperkte kinderen baren. Ondanks vruchtwaterpuncties en abortussen.

P.S. Waar blijven mijn tientjes???

  • Vorige reactie op #4.5
#4.8 lmgikke - Reactie op #4

Dank voor je reactie en het koppelen aan Antifa en BLM.

Dit laat duidelijk zien dat de opruiende fake news en propaganda van het Trump en QAnon kamp ook Nederland hebben bereikt. Totaal het originele bericht verkrachten en verdraaien om je eigen zieke punten te maken. Om te kunnen afgeven tegen alles wat je vreemd is.

En ja, wellicht dat deze rellen daar uit voortgekomen zijn, het bekrompen denken dat jij tentoon stelt hier.

  • Vorige reactie op #4
#5 Dehnus

Ach we hebben nu ook een paramilitaire burgerwacht in Nederland, dus…Mark zal het wel fantastisch vinden. Lekker goedkoop en die forceren wel dat er “doe NORMAAL!” gedaan gaat worden. Althans het “normaal” dat de KNVB en de VVD de norm vinden.

Dus dat straffen komt ook nog wel, waarschijnlijk ook nog net als in Denemarken met een straf zwaarte per “wijk”, zodat mensen met een kleurtje wat harder gestraft kunnen worden. Natuurlijk word dat met hondenfluitjes wat ingekleurd tot iets wat je internationaal nog kan verkopen….:(.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 lmgikke

We zitten met een demissionair kabinet….. vanwege de Toeslagen affaire.

Blijkbaar heeft men helemaal NIETS geleerd. Het kabinet niet, de tweede kamer niet, de media niet. Wederom een stemming waarbij in de waan van de dag wetgeving wordt aangenomen zonder na te denken over de uitwerking.

En de bevolking? die staat te juichen. Voetbalsupporters ‘helpen’ de politie met pure intimidatie in het openbaar.

Wie zijn dan die relschoppers? Als we de supporters geloven zijn zij het niet. Ze zijn wel happig om te verdedigen. Zijn het wellicht supporters uit de naburige rivaliserende stad die op bezoek komen om te rellen? Tja dan snap ik wel dat ze graag de politie meehelpen. Legaal knokken met je opponent.

Wellicht dat ik teveel fantasie heb, maar voordat we het over straffen gaan hebben, doe eens een goede analyse waar we hier mee te maken hebben. Regels zijn snel ingevoerd, minder snel weer afgeschaft. En de toeslagen affaire leert ons wat dat tot gevolg kan hebben.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie