ANALYSE - De makkelijk winbare fossiele brandstoffen raken op. Het wordt steeds moeilijker en duurder om aardgas en aardolie te winnen. In veel landen daalt het gebruik van fossiele brandstoffen omdat de inwoners zich geen dure benzine en stookolie meer kunnen veroorloven. Daardoor daalt ook de CO2-uitstoot in die landen.
Dat is in tegenspraak met de scenario’s van het IPCC, dat voorspelt dat de CO2-uitstoot nog decennialang gelijk zal blijven of zal stijgen.
In het nieuwe Assessment Report van het IPCC, dat dit najaar zal worden gepubliceerd, worden nieuwe CO2-emissiescenarios gepresenteerd. Die zijn afkomstig uit een publicatie van Richard Moss en anderen in Nature van februari 2010. Hieronder wordt de CO2-uitstoot van die scenario’s grafisch weergegeven.
Eén van de scenario’s gaat ervan uit dat de menselijke CO2-uitstoot voor 2030 zal pieken en daarna zal afnemen. Dat scenario, IMAGE 2.6, werd bij het Nederlandse PBL (Planbureau voor de Leefomgeving) ontwikkeld door Detlef van Vuuren en Tom Kram.
Van Vuuren en Kram schatten in 2009 dat menselijke CO2-uitstoot tussen 2020 en 2025 maximaal zal zijn. Ze verwachten dat de menselijke CO2-uitstoot daarna geleidelijk zal dalen en dat in 2050 de CO2-uitstoot min of meer gehalveerd zal zijn.
Het volgende grafiekje is afkomstig uit een publicatie over het IMAGE 2.6-scenario.
Aanhangers van de Peakoil-theorie, zoals Richard Heinberg van het Postcarbon Institute en de gerenomeerde Club van Rome, verwachten net als Van Vuuren, dat het gebruik van fossiele brandstoffen in de komende 20 jaar een maximum zal bereiken.
Maar er zijn ook doemdenkers, die peak-CO2 nog eerder verwachten.
Op haar weblog Our Finite World filosofeert Gail Tverberg over het einde van het fossiele brandstoftijdperk en het afnemen van de CO2-uitstoot,.
Onderstaand plaatje is van Our Finite World en laat een aantal emissiescenario’s zien, die Tverberg realistisch acht.
Het PeakOil-scenario is gebaseerd op het rapport “Fossil and Nuclear Fuels – the Supply Outlook” van de Energy Watch Group van maart 2013. Dat scenario laat de menselijke CO2-uitstoot pieken tussen 2017 en 2020.
Het Collapse-scenario is van Gail Tverberg zelf. In dat scenario zal het gebruik van aardolie, steenkool en aardgas het komende decennium al gaan afnemen door een wereldwijde economische recessie. Tverberg verwacht de hoogste menselijke CO2-emissie voor 2016 en een afname met meer dan 60% voor het jaar 2050.
Dat zou een prachtig vervolg zijn op het Kyoto-protocol. Zij het dat de beperking van de CO2-uitstoot niet vrijwillig bereikt wordt, maar een direct gevolg is van het opraken van de makkelijk winbare fossiele brandstoffen.
De komende jaren zal blijken of de wereldeconomie veerkracht genoeg heeft om ook de moeilijk winbare olie- en gasreserves te exploiteren. In dat geval zal de economie niet instorten en zal de CO2-uitstoot wereldwijd blijven stijgen. Misschien tot 2020 of 2025, zoals Detlef Van Vuuren denkt, misschien zelfs tot 2050 of 2080.
Ik denk zelf dat Gail Tverberg met haar Collapse-scenario dichter bij de werkelijkheid zit dan het IPCC. Onze (Nederlandse) CO2-uitstoot is al aan het dalen en met de huidige economische vooruitzichten zal ook de CO2-uitstoot in de rest van de wereld gaan dalen.
Reacties (16)
Er is blijkbaar geen rekening gehouden met de invloed van de temeperatuurstijging op de permafrost en de broekasgassen die dat gaat opleveren?
De uitstoot van CO2 zal in eerste instantie misschien wel dalen, maar de eventuele temperatuursdaling zal pas veel later in gang worden gezet. Waardoor gassen uit het gigantische permafrostgebied zullen ontsnappen, dus (onder andere) CO2 gigantisch zal stijgen.
Maar waarop wordt dan de hypothese gebaseerd dat een economische recessie een ‘collapse’ teweeg zou kunnen brengen? Ik zie in het grafiekje in ieder geval geen aanleiding de lichte dipjes rond eerdere crises (begin ’80 en ’00) te omschrijven als een neergang. Hooguit een pas op de plaats om vervolgens weer keihard verder uit te stoten.
Een neergang op het moment dat de boel op is lijkt mij dus veel logischer dan eentje door de crisis.
Een neergang op het moment dat de mens eindelijk wijs wordt heeft overigens mijn grote voorkeur boven de twee hierboven genoemde scenario’s, maar dat is waarschijnlijk ijdele hoop.
“Maar er zijn ook doemdenkers, die peak-CO2 nog eerder verwachten”
Ik dacht dat peak CO2 goed nieuws zou zijn, voor de planeet enzo….
Soms heb ik het gevoel dat Hans Verbeek niet verder kijkt dan Europa. Asia, midden en Zuid Amerika blijven stevig doorgroeien. Zo staan er bijvoorbeeld nog steeds 1200 kolencentrales in de pijplijn. Later er daar 1/3 van gebouwd worden, nog steeds 400 kolencentrales de komende 15 jaar erbij. CO2 blijft stijgen tot zeker 600 ppm. Energie vraag blijft toenemen, prijzen stijgen, behoefte aan alternatieven neemt sterk toe, innovatie neemt dan sterk toe. Miljoenen slimme jongens en meisjes die nu nog games maken en bij facebook en google werken, storten zich dan op energieoplossingen en besparingsindustrie. Zodra er werkelijk schaarste is gaat het heel hard.
@2: er zijn genoeg doemdenkers, die een snelle instorting waarschijnlijker vinden dan een geleidelijke krimp.
Lees bijvoorbeeld The five Stages of Collapse van Dmitry Orlov.
Of lees eens wat achtergrond verhalen van Gail Tverberg.
De doemverhalen van Mike Ruppert neem ik zelf met een korreltje zout.
Ik verwacht niet dat de collaps voor hele wereld tegelijkertijd zal plaatsvinden. In Griekenland, Egypte, Spanje en Italië is al een beginnetje gemaakt met de instorting. Dat kun je geen geleidelijke krimp meer noemen.
@4: Herman, niet alle landen zullen tegelijk beginnen met krimpen. Sommige landen hebben nog erg veel makkelijk winbare fossiele brandstoffen in de bodem.
Houd de komende jaren de groeicijfers van China, India en Brazilië maar in de gaten.
@1: nee, Max, ik heb me beperkt tot de menselijke CO2-uitstoot.
Hans, plusje voor je verhaal waarover serieus te discussiëren valt.
Bijvoorbeeld dat kolen de komende honderden tot paar duizend jaar nog voor verdere CO2 emissies zullen zorgen: http://www.greenbang.com/how-much-coal-is-left_21367.html
@8: het gaat niet om de hoeveelheid reserves, Frank.
Het gaat om de steenkool, die daadwerkelijk uit de grond zal worden gehaald en worden verbrand.
Het is niet vanzelfsprekend, dat de mensheid ook alle (aanwezige) fossiele brandstoffen zal gaan gebruiken. Sommige olievelden en gasvelden zijn zo moeilijk te exploiteren, dat oliemaatschappijen er, vanwege de enorme kosten, nog niet aan durven te beginnen. Het is niet zeker dat er genoeg klanten zullen zijn om de gemaakte kosten terug te verdienen.
Zo zal het ook gaan met teerzand, schaliegas, methaanhydraten en moeilijk winbare steenkool. Het zal de moeite niet lonen om de laatste restjes uit de aardkorst te pulleken.
Maar het zijn interessante tijden.
Hans, dat klopt, maar daar wordt nu juist in het aangehaalde linkje ook al op gewezen. Met huidige min of meer rendabele exploitatie kunnen we als wereld een paar honderd jaar vooruit, en met nieuwe methoden die rendabel worden bij hogere prijzen kunnen we met de steenkool zelfs een paar duizend jaar vooruit. Dat neemt niet weg dat in de tussentijd alternatieve bronnen van energie in opmars zijn en uiteindelijk een deel van de conventionele energie overbodig zullen maken.
@10: ik snap je redenering, Frank. Maar misschien komen er helemaal geen nieuwe methoden om de moeilijk winbare fossiele brandstoffen te exploiteren. We zijn al gestopt met supersonisch vliegen en met hoovercrafts. Misschien zullen we ook stoppen met hogesnelheidstreinen omdat we het ons niet meer kunnen veroorloven. Ik ben zeer optimistisch wat dat betreft (of moet ik dat pessimistisch noemen ;-))
De duurzame energiebronnen, die we nu ontwikkelen, maken het mogelijk om nog wat langer fossiele brandstoffen te gebruiken. Het zijn fossilfuel-extenders. Duurzame energie voorkomt de collaps.
Hans @11 Eens en oneens. De veranderingen die ik hier zie, in Europa, beginnen momentum te krijgen. Onmiskenbaar. En dat is goed.
Tegelijk kom ik voor werk wel eens in Indonesië en wat ik daar zie gaat juist de verkeerde kant op. Doe dat keer 20 en je hebt China en India, landen die het zich helemaal niet kunnen veroorloven groene energie op te wekken. China zie ik de sprong nog wel eens maken, maar niet op korte termijn voordat er nog heel veel steenkool CO2 de lucht in is gegaan.
Gemakkelijk winbare voorraden zijn vaker als eerste uitgeput, doch met betere technieken stijgt de winbare voorraad. Blijkbaar verwacht de schrijver daar weinig van en zal een (forse) prijsstijging het verbruik terugdringen, waarbij de armen nog meer van fossiele brandstof verstoken raken met alle gevolgen waarover niets. De verschillende voorspellingen missen overtuigende argumenten.
Hadden we niet allang kernfusie kunnen hebben? Òf de grafiek is fout, òf de wil is er niet: http://i.imgur.com/sjH5r.jpg
Hans, ik heb zelf het onderwerp eens uitvoerig bestudeert en kwam tot andere conclussies. Een dalende productie gaat in eerste instantie gepaard met het aanspreken van moeilijk winbare fossiele brandstoffen (of alternatieven daar voor) die meer CO2 uitstoot veroorzaken. Teerzand, schaliegas, sommige biobrandstoffen, GTL en steenkool. Dat maakt het waarschijnlijk dat de uitstoot uit fossiele brandstoffen gaat toenemen door schaarste. Zie http://www.peakoil.nl voor het rapport.
Niet meegenomen in bovenstaande modellen is de verwachting dat klimaatverandering zwaar gaat in hakken op fossiele brandstof productie. Afgelopen waarschuwde het EIA voor het komende orkaan seizoen op de Golf van Mexico en deed het IEA een alarmbericht uit over zwaardere stormen op de Noordzee. En dat zijn slechts 2 voorbeelden. Nadeel is dat ze lastig te kwancificeren zijn.
@15: Peter, ik neig meer naar de visie van Gail Tverberg.
In Westerse economieën worden grote groepen consumenten uit de markt geprijsd door dure benzine en dalende koopkracht. Het aardolieverbruik van de PIIGS-landen is sinds 2006 met 23% gedaald.
Als de vraag naar olie in de OECD zo snel daalt, dan is er straks helemaal geen vraag naar olie uit de diepzee en schalie-olie.
De waarschuwing van het IEA (meer stormen in de Noordzee door klimaatverandering) neem ik niet serieus. Het water van de Atlantische Oceaan en de Noordzee is aan het afkoelen.