Als het recht op zelfbeschikking niet bij de dood eindigt, wanneer dan wel?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een met petitie ondersteunde smeekbede van de Nierstichting ten spijt, een zwaarwichtig Masterplan van de commissie-Terlouw negerend, heeft de Tweede Kamer zich in meerderheid uitgesproken tegen een ingrijpende wijziging van de wetgeving inzake orgaandonatie. Het systeem van donorregistratie blijft zoals het is: geheel facultatief. De wachtlijsten van duizenden patiënten, bij gebrek aan voldoende donororganen, blijven bestaan; iedere week sterven drie mensen als gevolg van deze situatie.

Dat een overgrote meerderheid van de Nederlandse bevolking vindt dat er moet worden ingegrepen in het systeem, is – opnieuw – geen reden voor de volksvertegenwoordiging om op een effectiever wetgeving in te zetten. Opnieuw is het geen-bezwaar-systeem (iedereen is potentieel donor, tenzij bezwaar is gemaakt) gesneuveld. En een verplichte donorregistratie (zoals door de PvdA bepleit) blijkt op onoverkomelijke juridische bezwaren te stuiten.

Het Belgische model van altijd-donor-tenzij (onze zuiderburen kennen dientengevolge geen tekort aan donororganen) wordt nu al vele jaren terzijde geschoven op grond van ethische bezwaren. Het VVD-Kamerlid Anouchka van Miltenburg verwoordde dit gisteren in het Kamerdebat als volgt: “Het recht op zelfbeschikking eindigt niet bij de dood”. Oh nee? Wanneer dan wel?

Als we het recht op zelfbeschikking definiëren als het recht van de persoon in kwestie om na overlijden over zijn of haar “toekomst” te beschikken, dan is zo’n recht in de huidige situatie ook niet aanwezig. Paar voorbeelden: ik ben geregistreerd als donor en ze mogen wat mij betreft alle organen voor donatie of wetenschap gebruiken. Als mijn directe familie evenwel bezwaar maakt, dan gaat het simpelweg niet door. Als ik per se begraven wens te worden: mijn nabestaanden kunnen mij alsnog cremeren, zonder dat iemand daar wat aan kan doen. Er bestaat dus niet zoiets als een post-mortaal recht op zelfbeschikking.

Zo beschouwd maakt het dus in ethisch opzicht geen moer uit of ik als actief of passief donor de dood inga. Mijn nabestaanden maken in beide gevallen de dienst uit en niet ik. De huidige wetgeving biedt een overledene geen rechtsbescherming, behoudens op het vlak van het testamentair recht. Maar ook daar zijn grenzen aan gesteld. Om nog eens dat “recht op zelfbeschikking” aan te halen. Als ik per testament bepaal dat mijn graf nimmer mag worden geruimd, dan is dat een dode letter: als de huur niet wordt betaald of de zaak niet wordt onderhouden, wordt er uiteindelijk geruimd en eindigen mijn stoffelijke resten in een verzamelgraf.

Reacties (26)

#1 richard

Mijn voorstel zou zijn om kamerleden die tegen stemden, geen toegang meer tot donor organen te geven.

En hun gezinsleden ook.

Kijken of ze dan nog steeds van die keffertjes zijn.

De overheid als moralist. Meestal gaan mensen daar dood van, in dit geval vrij duidelijk zichtbaar.

  • Volgende discussie
#2 Sytz

Toen ik eens op een politieke bijeenkomst riep dat donoren in een vrijwillig stelsel voorrang zouden moeten krijgen werd ik voor aso uitgemaakt. Durf het dus bijna niet te zeggen hier.
Ik vind het nogal van 2 walletjes eten van de niet donoren. Laat me raden: CDA was tegen. PvdA ook? Bevestig mijn vooroordeel, aub.. ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Popeye

@1, Als ik me niet vergis, zijn het dezelfde gozers die oorlogen beginnen, maar er zelf nooit zelfs maar een klein beetje hinder van ondervinden. Maaestal zelfs een dik belegde boterham ..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 larie

Zo eenvoudig is het niet.

U skied? gebroken wat dan ook..zelf betalen.. U rookt, wat dan ook zelf betalen..etc.. @Richard.

Mijn ervaring, een lange, bij in de tweede lijns bekende donoren en stervende is de aktie op dat moment heel erg onkies. Hijgende snijers achter de deur..tijd is geld…hop hop hop en de familie staat aan een leeg bed.

de praktijk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Bianconero

#2 Tegenstanders: CDA, PvdA, ChristenUnie, SGP en VVD

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 zmc

Ach he. Het kan zo simpel. Gewoon korting op je verzekering als je bij overlijden je organen ter beschikking stelt. Jouw verzekering mag vervolgens een vergoeding vangen als je organen ook daadwerkelijk worden gebruikt. Klaar.

Hebben ze meteen een goed incentive om te stimuleren dat die organen ook in orde blijven.

Maar dan wil ik als roker ook wel meteen korting op mijn ziektekostenverzekering aangezien ik wetenschappelijk bewezen statistisch gezien per jaar veel minder ziektekosten zal veroorzaken gedurende mijn leven, om maar even #4 van larie te counteren.

Voor wat hoort wat.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 djek

Die drie mensen per week gaan dood omdat ze ziek zijn, dat is heel iets anders. Er bestaat niet zoiets als een recht op een nieuw orgaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Kalief

bij gebrek aan voldoende donororganen, blijven bestaan; iedere week sterven drie mensen als gevolg van deze situatie

Wat een onvoorstelbare lulredenatie.
Alsof het de schuld van de niet donerende mensen is dat mensen met een orgaanziekte doodgaan.
Nee flapdrol! Die mensen gaan dood aan hun ziekte.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 richard

@3, Popeye,

Het overgrote deel van oorlogen wordt gestart door de overheid. Onder het mom van ‘bevrijden’, ‘helpen’, ’tirannen’ etc.

De overheid, elke overheid, is het probleem. De mens is vrij maar dat is niet compatibel met het bestaansrecht van de overheid. Een overheid kan alleen maar bestaan door afhankelijke burgers. En een moraliserende overheid is daar het toppunt van: Niets is beter om het volk in het gareel te houden dan de moraal van de elite.

De government is the problem, freedom is the solution.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 hjs

Ja, de mensen gaan dood aan hun ziekte, maar ze hadden langer kunnen leven als ze een orgaantransplantatie hadden gehad.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Rule III

Het probleem is niet wat de overledene ervan vindt. Het maakt mij niet uit wat er met mijn stoffelijk overschot gebeurt. Dat is het probleem niet. Het gaat om de “nabestaanden” (rotwoord), de mensen die gehouden hebben van de overledene, die de dode zo erg missen.

Maar voor donororganen moet je een vers lijk hebben, anders werkt het niet. Dus je moet mensen in hun diepste verdriet vragen “eh, vinnu ’t erg als we d’r effe een niertje en een paar longen uitslopen?”

Rouw is een wezenlijke behoefte. Daar mag je niet overheen walsen.

Je lost het probleem dus ook niet op met “pak ze in hun portemonnee als ze niet meewerken”.

Het Belgische systeem is veel beter, want die vraag hoeft daar niet gesteld te worden. Het kan allemaal wat meer discreet. Het lijkt hypocriet, maar dat is het niet. Je vermijdt botte vragen, en laat de nabestaanden hun rouwproces, ongestoord. Het zou in Nederland een omslag van orthodox protestantse christenen vereisen. Die heb je in België vrijwel niet, want ze zijn allemaal katholiek daar, en dus ook gewend aan lichaamsdelen van heiligen in kastjes in de kerk.

Het is, kortom, cultuurbepaald. Calvinisme belemmert orgaandonatie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 gronk

Calvinisme belemmert orgaandonatie.

Eh, nee. Individualisme ook. En anti-overheidsdenken ook.

Wat ik elders al postte: als die wet was aangenomen dan had ik iets gepost als

‘gefeliciteerd, vanaf vandaag zijn uw organen van de Staat. U begrijpt dat dat betekent dat u d’r zuinig op moet zijn, want iemand anders heeft ze misschien nog nodig. Dus niet roken, drinken, drugs gebruiken of andere ongezonde dingen doen, vroeg naar bed, niet te vet eten etcetera. ‘

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Hemaworstje

Gezondheid is te koop.
Denk niet dat Bea op een wachtlijst komt noch een van haar familieleden.

Denk niet dat de rolling stones zonder enkele Indiaanse niertjes hun jubileum hebben gehaald.
We hebben ooit een minister de Vries gehad die voorkruipen mocht met open hart chirugie in Amerika ivm met het “landsbelang “.

Wie het dichtst bij de bron zit warmt zich het best.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 marbel

Ik heb hier toevallig april dit jaar een blogpostje over geschreven. In landen waar je expliciet “nee” moet zeggen is het aantal potentiele donoren wel vele malen hoger, maar tussen de aantallen beschikbare organen is het verschil minder groot. Er zijn dus andere dingen die een rol spelen. Ik kan me voorstellen dat zaken een rol spelen als training van medisch personeel, aanstellen van iemand die getrained is in het vragen om orgaandonaties als iemand net is overleden, beschikbaarheid van faciliteiten (las net dat levende nier-donoren ook al op een wachtlijst komen omdat er niet genoeg operatieruimte beschikbaar is), etc.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 m44

@14 En dan heb jij het nog over een redelijk medisch systeem hier in nl.

Ik verbaas/erger me dan ongelofelijk hoe weinig schandalen er in de VS naar buiten komen door alle noodgevallen die in hun kenkerslecht medisch systeem op straat mogen doodbloeden.

Nog peultjes ? Browse maar eens rond. En in Rusland, China, India.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 MP

Richard, je bent naïef.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 JSK

@15: Als het niet naar buiten komt, misschien bestaat het dan niet buiten je eigen hoofd? Ook een mogelijkheid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 esgigt

De centrale vraag is hier van wie een lichaam is.

Is het lichaam van de persoon zelf, de overheid of een patient?
Het politiek ingenomen standpunt legt het “eigendom” terecht bij de persoon zelf. Dat is geen moralistisch standpunt (doen de patientenverenigingen wel) maar vloeit voort uit hoe de rechtsverhoudingen in 0031 liggen.

De arrogantie van de patientenverenigingen die zich de organen van overledenen willen toe-eigenen is stuitend en pervers. Waaraan denken zij het (morele?) recht te ontlenen om andermans organen te mogen claimen? Schandalig.

Het recht op leven van de patienten is zeker geen basis. Zij hebben een orgaan dat niet of niet goed functioneert en soms hun overlijden kan bewerkstelligen. Daaraan valt geen enkel recht op derden te ontlenen. Een ander gaat ook gewoon dood door ziekte, ouderdom, ongeval of ander onheil zonder dat er een “levens” aanspraak uit voortvloeit. Nee, patienten (in hun wanhoop?) en hun verenigingen denken zich dat recht te moeten verschaffen middels een demagogische discussie te voeren. Ja, ze zijn toch zo zielig…. So what? Dat is het leven en dat is niet tegen iedereen even eerlijk. Zeik dus niet!

Het gaat dan ook niet om de vraag of en wanneer het zelfbeschikkingsrecht eindigt, maar waar de patientenverenigingen het gore lef vandaan halen om in de rechten van derden te treden!

Bovendien lijkt niemand hier te zien dat er een enorme en giftige adder onder het gras zit : als wettelijk vastgelegd zou worden dat in beginsel onderdelen uit ovverleden mensen gehaald mogen worden, kan de volgende stap in de discussie zijn, het verplicht verwijderen van bijvoorbeeld een nier uit een levende, omdat daarmee iemand geholpen kan worden.

Oh, ja, om geen misverstand te doen ontstaan: ik ben zelf donor. Niet omdat ik vind dat een ander recht heeft op mijn organen, maar omdat ik er zelf voor gekozen heb om met MIJN organen een ander te helpen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Doolhof

Wat mij opvalt is dat een overgroot deel van Nederland voor een ‘ja, tenzij..’ systeem is, maar blijkbaar niet geregistreerd staat als donor. Anders was het veranderen van het systeem niet nodig. Dus die mensen willen dat de overheid de keuze voor hen maakt. Waarom is dat? Vanwege een soort bijgeloof, de ongemakkelijkheid ervan om iets in te vullen wat alleen gebruikt gaat worden bij een vroegtijdige dood? De dood is een taboe, iets waar gezonde mensen niet bij stil willen staan. Daarbij is het voor veel mensen niet een uitgemaakte keuze. En je kunt toch echt alleen ja of nee invullen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 HJ

Mijn indruk is helemaal niet dat die patientenorganisaties organen eisen.
Ze willen dat de keus van iedereen duidelijk is, zodat bij een overlijden gehandeld kan worden.

Iedereen mag nee zeggen tegen het beschikbaar stellen van zijn organen, je moet het alleen wel even doen is dat nu zo erg ?

En ja, ik ben niet neutraal. Ik ben aardig thuis in het CF wereldje en heb dit jaar al teveel jonge mensen zien overlijden door het ontbreken van nieuwe longen (na 3 a 4 jaar op de wachtlijst te hebben gestaan).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Bianconero

#20 Sargasso haalt het Uitvaartnieuws…twijfelachtige eer ;-))

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 esgigt

@HJ : Met een “Ja, tenzij…” wordt een keuze opgedrongen, dwang dus. De wetgever eigent zich daarmee de stoffelijke overschotten van mensen toe en dat zou niet terecht zijn.

In het huidige “Nee, tenzij…”-systeem is die keuze er ook, alleen levert deze niet zoveel organen op als de patientenverenigingen willen.

Met het aandringen op een een verplichte keus door de patientenverenigingen, wordt impliciet wel de claim gelegd op de organen van de burgers. Die claim wordt welliswaar subtieler gebracht dan “Wij willen jouw organen…”, maar is inhoudelijk is een “Ja, tenzij…”-systeem hetzelfde.

Ikzelf ben bereid om op vrijwillige basis organen ter beschikking te stellen. Als echter een “Ja, tenzij..” ingevoerd wordt, zal ik waarschijnlijk geen donor meer willen zijn vanwege de impliciete dwang die het systeem in zich heeft. En ik heb een gruwelijke en principiele hekel aan overheden die dwingen daar waar zij te vragen hebben.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 m44

“Overweeg eens een abonnement op Uitvaartnieuws. Met alle ditjes en datjes rond het uitvaartgebeuren !”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 esgigt

@22 : Hoezo twijfelachtig? Heb je een linkje?

@24 : Daar ga ik geen abonnement op nemen. De laatste jaren al te veel uitvaarten gehad.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Bianconero

#25 aanhef #20 IS de link

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie