Afscheidsspeech van Jan-Peter Balkenende

Landgenoten,

Camiel gaf er de brui aan, Wouter wilde niet langer en vandaag sta ik voor u om mijn vertrek uit de politiek aan te kondigen. Ze zeggen weleens “It takes a village to raise a child”, maar het lijkt mij in het geval van mijn dochter Amelie verstandiger om deze taak zelf ter hand te nemen samen met mijn vrouw. Na acht jaar als minister-president, vier kabinetten verder en en paar illusies armer kom ik maar tot één conclusie: mijn gezin leiden zal ik succesvoller doen dan mijn land leiden.

Politici moeten het goede voorbeeld geven. Wie het maatschappelijk klimaat wil verbeteren, moet bij zichzelf beginnen. Je dwingt respect af door het te tonen. Acht jaar lang heb ik dat met volle inzet gedaan. Ik zie inmiddels minder schok- schouderen over ’tegeltjeswijsheden’ als ik begin over waarden en normen. Er wordt met minder dedain gesproken over ‘een christelijke beschavingsoffensief’. Het gaat gewoon om waarden die de moeite waard zijn om te verdedigen.

Toen ik begon in Den Haag waren er nog wat meewarige blikken en maakten velen grappen over mijn gelijkenis met Harry Potter. Ik kan nog steeds niet toveren, maar er heeft zich hier in Nederland wel iets magisch voltrokken. We hebben veel bereikt met Nederland de afgelopen acht jaar. Maar we zijn nog niet klaar.

Fatsoen, respect – het is niet iets dat de politiek kan afdwingen. Het is meer dan tijd om vastberaden door te gaan met het ‘beschavingsoffensief’ dat het CDA een paar jaar geleden begonnen is. Ik zal dit niet meer actief meemaken als politicus. Maar ik ga er vanuit dat dit in goede handen is van mijn opvolger.

Wij zijn namelijk een partij die, vanuit de christelijke traditie, geoefend is in naastenliefde, in solidariteit, in zorg van de mens voor de medemens, in aandacht voor de ander. “Behandel mensen in alles zoals je wilt dat ze jou behandelen.” Dat zijn, ik weet het, stuk voor stuk grote woorden, woorden die soms veel te groot lijken. Maar het zijn woorden die ook op een hele concrete, praktische, nuchtere manier vorm kunnen krijgen. Dat ga ik nu eerst eens in huiselijke kring proberen.

Naleving van waarden en normen vergt een breed gedragen inspanning van de hele samenleving. Van iedereen. Het begint thuis, in het gezin. Ouders zijn het eerste voorbeeld voor kinderen en hebben een grote verantwoordelijkheid. Deze woorden wil ik nu zelf in de praktijk gaan brengen. Laat Cisca Dresselhuys, voormalig hoofdredacteur van Opzij, en publiciste Heleen Mees maar langskomen met ‘de feministische meetlat’. Wouter is geen watje, Camiel is geen kneus en ik, Jan-Peter Balkenende, kies na hen ook met grote overtuiging en daadkracht voor mijn gezin.

Dank u wel.

Jan-Peter Balkenende’s fictieve speech bij zijn afscheid uit de politiek.