Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De zaterdagcolumn van Felix Rottenberg uit de papieren editie van het Parool verschijnt iedere zondag, maandag of dinsdag op Sargasso.

Ach, Jan Pronk. Ik hoorde van de kaasboer ‘dat hij het ging doen’. Ik wist niet wat hij bedoelde. “Gaat hij terug naar Darfoer, nu voor een particuliere hulporganisatie? Moedig,” prevelde ik nog. Thuis stond een rits berichten in de mail: ‘U bent niet bereikbaar, wat is uw commentaar op Pronk?’ In Het Parool las ik dat Pronk zijn ambities om PvdA-voorzitter te worden, had bevestigd. Dat vond ik een daad die van weinig wijsheid getuigde, van een man die ik soms als een staatsman beschouw.
Zondag zag ik op televisie een andere staatsman schitteren als Zomergast: Alexander Rinnooy Kan. Wat een allemachtig mooie uitzending was dat. De allemansvriend Rinnooy Kan liet verrassend onbekende kanten van zichzelf zien: zijn nieuwsgierigheid naar de raadselachtigheid van de mens, zijn fascinatie voor tovenaars, wiskundigen en zoekende denkers. Hoogtepunt was ook de sympathieke manier waarop hij de kortzichtige en drammerige onderhandelingskunde van Ed van Thijn en Joop den Uyl fileerde, toen ze het in 1977 finaal aflegden tegen de slimme capriolen van Dries van Agt.
Politieke partijen die bestuursverantwoordelijkheid dragen en vuile handen maken, schieten altijd tekort. Ze moeten meer doen dan de tijdgeest begrijpen, namelijk moedig gedrag vertonen en tegen de mode in lastige, onpopulaire maatregelen treffen. Als de opiniecijfers lange tijd grote winst voorspellen, ondervinden de leiders weinig problemen. Als het dan bij verkiezingen tegenvalt, begint de langzame sloop van de leider. Al honderden jaren wachten bekwame intriganten op het juiste moment om, nooit rechtstreeks, toe te slaan.

Ik kan het niet meer serieus nemen als de interne partijstrijd weer de kop steekt, gedragen door steeds dezelfde querulanten, die zelf kilo’s boter op hun hoofd hebben. Allemaal professionals die óf twaalf jaar – ja, ja, twaalf jaar – gedeputeerde waren in Friesland óf – let op de krankzinnige titulatuur – campagnestrateeg ten tijde van Ad Melkert, toen de PvdA de vernederendste nederlaag ooit leed. Hebben ze toen de moed gehad om op te staan of achteraf werkelijk inzicht gegeven in hun eigen falen?
Net als de VVD wordt de PvdA gehinderd door haar oude cultuur. Die zit zo diep in de partij verankerd, dat de dreiging reëel lijkt dat de PvdA volledig verstrikt raakt in rituelen, dogma’s en oude klassieke conflicten. Dat is erg jammer, omdat grote, zeer ingewikkelde vraagstukken van nu bemoeienis van progressieve en libertaire politici vragen.
Jan Pronk reken ik daar zeker toe. Hij is nu vrij van lasten en plichten, beschikt over een schat aan ervaring en inzichten. Maar waarom verbindt hij zich, als aanstormende wijze, oude heer, niet aan het wetenschappelijk bureau van de PvdA? Hij weet toch als ervaren rot dat een PvdA-voorzitter, niet meer dan een bedrijfsleider is, dienend aan de PvdA-leider, Wouter Bos.
Het is nooit anders geweest.
Het hoort bij politiek en zeker bij sociaaldemocraten, de fascinatie voor het opstoken van interne twisten. Het is wel verschrikkelijk achterbaks. Eerst op een partijcongres Wouter Bos toejuichen als hij met de nodige vernederingen zijn partij een door het CDA gedomineerd kabinet in loodst. Tja, en dan wordt het natuurlijk moeilijk, zakken die nietszeggende opiniecijfers nog verder omlaag en gaan de oude pseudo-dominees en akela’s van de PvdA zoeken naar, zoals dat heet, links, rood profiel.
Dus dan schuif je Jan Pronk naar voren, die dan van binnenuit eindeloos, oeverloos, de ‘linkse druk’ op Bos gaat opvoeren. Dat is een werkwijze uit een vorige eeuw.

0

Reacties (21)

#1 Meneer R

Ik had Pronk een goeie premier gevonden. Ook goede leider voor de Europese Commissie.

Wat ik prettig aan hem vindt is dat in hij een van de weinige carriere-politici was waarbij de carriere en de publieke taak niet een inherente belangenverstrengeling was. Hij is de anti-carriere-politici.

Dat hij nu deze functie uberhaupt wilt vindt ik ook teleurstellend. Hij zou, beter dan Wouter Bos, een nieuwe generatie kunnen aanspreken.

Aan de andere kant is hij dwars genoeg, om voor de politieke leider (Wouter in dit geval) de kolen uit het vuur te halen. Wouter zal intern niet meer gesaboteerd liggen.

Toch zal ook dit niet de PvdA van zijn identiteits-crisis af helpen. Het oude links is dood. Mensen stemmen niet op de SP voor inkomens-gelijkheid, maar om de prioriteit en de macht van de bedrijvensector in te dammen. Ze stemmen links omdat geld _minder belangrijk_ zou moeten zijn bij het maken van politieke keuzes.

Dus niet om de verdeling van geld, maar de rol van geld en de economie. Wij willen schone lucht, goeie scholen en veiligheid. Wij willen een overheid die de competitieve sfeer uit de samenleving haalt.

Mensen stemmen op de SP omdat de SP niet liegt. Niet bedriegt. Ze zijn eerlijk. Ze spelen geen spelletje. Mensen stemmen op GroenLinks omdat zij de juiste prioriteiten stellen. Emancipatie, milieu en rechtvaardigheid.

Zo’n naam als leefbaar komt niet zo maar uit de hoge hoed vallen. Ons intressant de economie niet zo. Wij willen niet 1% rijker worden tenkoste van 10% levenskwaliteit. Het level moet minder eng worden, het vertrouwen in elkaar moet hersteld worden.

Daarom moeten de beroeps-politici de laan uit. Per definitie. Niet dat fundamentalistische idealisten zo veel beter zijn. Maar we hebben liever iemand die zijn op offert voor de publieke taak, dan iemand de de publieke taak verzuimt om zijn carriere een impuls te geven.

Zie de tekenen aan de wand. Ook rechts zie je dit patroon namelijk. Zij zien een andere oorzaak voor de problemen. Een andere oplossing. Maar dat gedraai, gezeur en die eeuwige spelletjes.

Ik doe hierbij dan ook wederom een pleidooi voor de randocratie. Waar het parlement, naast 150 volksvertegenwoordigers, bestaat uit 150 willekeurig gekozen burgers. Elke 3 maanden verversen we 50 burgers van deze doorsnede.

Een stuk moeilijker te peoplen, om te kopen. Geen carriere issues. Ze mogen anoniem stemmen. Ze mogen vragen stellen. Aanwezigheid is bij alle vergaderingen verplicht. Bedrijven, organisaties en universiteiten mogen tijd vragen om een verhaal te houden voor deze 300 mensen. We moeten het lobby-en namelijk ook transparant maken.

Natuurlijk zullen er debielen tussen zitten. Natuurlijk zullen sommige mensen vervelend doen. Maar:

1) dat zorgt er wel voor dat mensen het volgen
2) dat zorgt er wel voor dat die idee-en weerlegt worden
3) dat ontneemt de populisten ook de ruimte om hiervan misbruik te maken

Ik durf te wedden dat het behalve een kijkcijfer-canon ook de democratie weer iets maakt wat van ons allemaal is. Dat het debat terug is in alle lagen. Dat mensen ook snappen hoe weinig ze soms snappen (en dus maar de technocraten moeten vertrouwen).

Ik vraag me af of Pronk dit ook een goed idee zou vinden. Het lijkt me wel wat voor hem..

  • Volgende discussie
#2 Meneer R

Excuses voor overmaat aan tiep-fouten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Kalief

Mensen stemmen op de SP omdat de SP niet liegt. Niet bedriegt. Ze zijn eerlijk. Ze spelen geen spelletje.

Dan heb je de laatste tijd het nieuws niet gevolgd. De SP is een actiepartij voor wie het doel de middelen heiligt. Daar zit weinig eerlijks aan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Meneer R

@Kalief

Dat is ook niet verbazingwekkend. Het idee dat je aan die spelletjes mee moet doen om serieus genomen te worden, is bij alle politieke partij-en de oorzaak dat die spelletjes uberhaupt plaats vinden.

Het is niet een inherente eigenschap van volksvertegenwoordiging. Het is een inherente eigenschap van de mens om mee te lopen met de rest, wanneer ze in onbekend vaarwater komen.

De SP die nu een, voor het eerst, een kans had op regeringsdeelname is onbekend vaarwater. En toen deden ze maar hetzelfde als al die andere in dat water.

Dom dom dom.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Meneer R

PS. Ik ben ook geen SP-stemmer (al een jaartje of 6 niet meer).

Maar dat neemt niet weg dat de strijd tussen populisme en technocratie nu teveel in het voordeel van populisme valt. Deze generatie carriere-politici zouden wel eens het failliet van de parmlementaire democratie kunnen betekenen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Franz

Nietszeggende opiniecijfers? Wat een dedain voor wat de kiezer boeit. Lijkt me precies de reden waarom de PvdA hard ingehaald wordt door de SP. Ben ik niet voor, maar de PvdA is al twintig jaar kwijt dat er zoiets aan een electoraat bestaat, die graag duidelijkheid willen van een partij. En hoe langer het zo door blijft modderen, hoe moeilijker het wordt weer op de kiezer te letten.

Pronk zou daar een goede rol in kunnen vervullen, maar dan moet de PvdA accepteren dat ie zo nu en dan zijn mond opendoet..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 kaj

Ik word een beetje moe van Rottenberg.

Hij ziet ‘zijn’ PvdA steeds afbrokkelen nu duidelijk wordt dat de partij inhoudelijk een lege huls is, die bij de eerste de beste onderhandeling principiële punten bij het grofvuil zet om maar deel te kunnen nemen aan een kabinet. (Waar wekelijks ook beslissingen vallen die rechtstreeks ingaan tegen de ideeën van veruit de meeste PvdA’ers.)

Even ter herinnering: het was onder het voorzitterschap van Felix Rottenberg en Ruud Vreeman dat de PvdA haar ‘ideologische veren’ afschudde. Het socialisme werd afgeschaft en in plaats daarvan werd de PvdA een ‘sociaal-democratische partij’. Leuk, maar tot nu toe snappen weinig mensen waar de PvdA dan voor staat.

De PvdA is heden ten dage een lege huls. Wouter Bos kwam er enkele verkiezingen mee weg omdat hij dé oppositieleider was tegen twee enorm impopulaire kabinetten, maar toen hij voor de vorige verkiezingen van kiezers de vraag kreeg: ‘Maar Wouter, wat WIL je nou eigenlijk met NL? Waar sta je voor?’, had hij nauwelijks of geen antwoorden en hoppa, daar ging de PvdA.

Dus wat doet Rottenberg? Hij bekritiseert de ‘oude’ socialisten en veegt Pronk de mantel uit met twijfelachtige argumenten – de aanvallen op Pronk en Jacques Monasch zijn ronduit persoonlijk en achterbaks, want Rottenberg staat erom bekend dat hij graag zijn gal spuwt maar een discussie uit de weg gaat. Hij is een beetje een belletjestrekker; komt aanrennen, ramt op de deurbel en rent weg. Dat heet ‘laf’.

Maar goed, naast zijn persoonlijke aanvallen komt hij met geen enkel alternatief. Niet één! Hij zet hen die de PvdA willen herijken op licht-socialistische grondslag te kakken, maar zoals zo vaak met 40ers en 50ers die jeuk krijgen bij het horen van de woordencombinatie ‘ideologische discussie’, blijkt Rottenberg zelf ook een lege huls.

Want wat is het dan dat de PvdA volgens jou zo moet voorstaan, Rottenberg? Een ‘New Labour’-achtige partij? Bos als de Tony Blair?

Vergeet het maar. Zoiets lukt je hooguit alleen in een land met een twee-partijenstelsel, niet hier, waar kiezers alternatieven te over hebben. Zie hier, zie Duitsland, zie Frankrijk, etcetera etcetera.

Een achterbakse column. Lafaard.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 zmc

Idee: we verbieden politici voor de duur van hun aanstelling om herkenbaar in het openbaar te verschijnen. Alle politici krijgen een papieren zak in de kleuren van hun partij. Alle partijprogramma’s moeten verplicht zo worden opgesteld dat van ieder voorstel en standpunt duidelijk is wat zowel de baten als de kosten zijn. Dus niet meer “Wij willen een Betuwelijn” maar “Wij willen dat u allemaal een paar honderd euro inlevert zodat we een Betuwelijn kunnen maken.” En niet meer “Wij gaan u tegen terrorisme beschermen.” maar alleen nog “Wij sluiten u op als u geen identiteitsbewijs kunt tonen.”. En “Wij geven u meer inkomensgelijkheid.” wordt dan ook “Wij pakken u nu nog meer inkomen af dus ga vooral niet harder werken!”

Dan hoeven we die zielige vertoning die zich hierboven voltrekt ook niet meer aan te horen. Politiek hoort over ideeen te gaan, niet over mensen.

Danku.

PS. Kan Felix niet weg?

Danku.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Theedoek

Volgens mij toonde Alexander Rinnooy Kan vorige week zondag in Zomergasten geen fascinatie voor tovenaars maar voor goochelaars.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Instituutvoornoodzakelijkeillusies

Nee, onze Grote Vernieuwer is natuurlijk niet geamuseerd dat zijn clubje door een dergelijke Rode Dinosaurus voor de voeten gaat worden gelopen. En het ging al zo geweldig…

Het blijft verder verbazend hoe goed onze vernieuwers kunnen doen alsof zij geen andere agenda hebben dan, eh, nu ja, vernieuwing! Zeker onze Felix is hier een meester in. Wie hem echter bezig hoort in een uitzending als De Luiken Gesloten (VPRO, Tegenlicht) merkt dat hij als de beste kan meeborrelen in het legioen der Globalisten. Achter een wolk van Newspeak met termen als dynamiek, verworven rechten en dergelijke doemt wel degelijk een visie op, en die visie is slecht nieuws voor een groot deel van het electoraat van de PvdA.

You are the weakest link, goodbye. Ga niet langs af, ga direct naar het CWI, u ontvangt geen ontslagvergoeding. En o ja, uw huurhuisje wordt ook gesloopt, want wij willen geen concentratie van armoedzaaiers en de bonus voor de directeur van de woningbouwvereniging moet ook betaald worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Squire

Sinds wanneer is een voorzitter van een politieke partij belangrijk?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Squire

Behalve voor de partij zelf, natuurlijk.
Koole heeft tenminste een goed boek geschreven over politieke partijen in Nederland. Goeie wetenschapper.
Voor de rest interesseert het mij geen zier, maar Rottenberg is wel zuur geworden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 hemaworst

Politiek en de pvda , eeh zijn dat niet die twee stoffige
dingen daar achter in de hoek ?
Wat doen die dan op het internet, nieuwe zieltjes
winnen á la de jehova’s?
U heeft politeke zendtijd , dat is meer dan voldoende.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 G. Clements

Beste,

Deze redenaties zijn allemaal te ingewikkeld. Het is een kenmerk van oudere mannen om vast te houden wat ze ooit waren. Het is een erg lastig verschijnsel en is als zand in de raderen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 S’z

Los van … vanuit het buitenland bekeken zou ik denken : PvdA moet winnen bij deze regeringsdeelname, zowel tgo. SP als tgo. CDA etc. En dus moeten ze juist principiëler zijn als minister, zou ik immer denken, zelfs als dat betekent vaker botsen met de coalitiepartners. Desnoods ontstaat er een politieke crisis of moeten er nieuwe verkiezingen van komen, zolang het profiel van de PvdA maar weer sterker wordt tgo. CDA en tgo. SP. Ipv zich te laten compromitteren waardoor je reacties krijgt als de tweede zin van #7. Of zie ik iets over het hoofd vanuit VL ?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 kaj

@S’z, bij #15:
Ja maar dat is nu juist de vraag: wélk profiel? (Vgl .http://www.kajleers.nl/?p=41)

Dit is nou juist het hele probleem: de PvdA lijkt zélf niet meer te weten waar de partij nu eigenlijk voor staat. Dat levert totale verzweiflung op, net als structureel bij D66 het geval is, en dus een strijd tussen de linker- en de rechtervleugel.

Waarbij de linkervleuger een duidelijk profiel uitdraagt, en de rechtervleugel heel Rottenbergiaans wel tégen die linkervleugel ageert, maar niet duidelijk onder woorden kan brengen wat de leden van die rechtervleugel beweegt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Theedoek

@kaj

Misschien heeft de linkervleugel van de PvdA wel een duidelijk profiel maar in hoeverre verschilt dat profiel van de SP?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 klaas

nu ja, eens denken of ik er iets zinnigs over kan zeggen..

Felix is natuurlijk terecht boos dat hij indertijd door de oude macht voor een karretje is gespannen. Bewijs is oa Jan Pronk die nu nog even(als oud regent) wil floreren.

Helaas kan je vernieuwing niet helemaal nadoen en moet het gewoon van binnen zitten. Maar ok, Pronk wijst de weg naar links omdat het volk het wil en hij eigenlijk altijd al linkser was dan de rest

Maar vervolgens moet er dan inhoud aan gegeven worden.. toch?

En eigenlijk gaat het niet meer om links of rechts.

Gewoon een nieuwe visie met een progressief karakter.

groet

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 kaj

@klaas, #18:
‘Gewoon een nieuwe visie met een progressief karakter.’
En dit is jouw allesomvattende profielschets van de PvdA?
Nee, dat helpt…

@Theedoek, @17:
De PvdA is het origineel, de SP de kopie, hé.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 klaas

misschien uitgaan van het individu bv.. organisaties zijn in principe faciliterend…. ook al weer een uitvinding van mij.. sorry

ps simplificeren helpt en is lekker communicatief.. ook goed voor de dynamiek en interactie wat de samenleving nodig heeft om de problemen op te lossen in een interactieve werkelijkheid.

snelheid in verbondenheid….

groet

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 klaas

trouwens Kaj (volgens mij ken ik je van d66 forum, is niks mis mee)

een visie weergeven is ook weer gevaarlijk want iedereen neemt het over of je wordt persoonlijk geterroriseerd of extreem; gedood(fortyn bv)

de visie leeft en de uitvinder is gevierendeeld…bv

dus inhoudelijk ga ik niet op je in hoewel ik wel een uitgesproken visie heb ja..

groet.

  • Vorige discussie