Mijn oma is geboren in 1920 en moest op haar twaalfde van school om te werken in haar vaders winkel, zij heeft nooit een computer gebruikt (wel een iPod voor audioboeken). Oma is nu 90 en wil nog steeds graag weten wat ik nu zoal doe.
Meestal stap ik dan vrij snel over de techniek heen, want daar heeft oma niet zo veel mee. Het waarom is veel relevanter. Privacy, burgerrechten en zelf de baas zijn over je spullen/informatie. Dat kan ze prima begrijpen zonder alle technische details van open bron codes en cryptografie te volgen.
Bits of Freedom organiseerde afgelopen zondag in Amsterdam een lezing en discussie met Prof. Eben Moglen, Moglen is een voormalig programmeur die zich tegenwoordig als hoogleraar rechten en advocaat sterk maakt voor free software. Een deel van zijn lezing ging over de risico’s van cloudcomputing (zie hier een eerdere lezing in New York over hetzelfde thema).
Naast zijn nieuwe plannen voor een technisch project (de Freedom box) sprak Moglen vooral over het waarom van digitale vrijheden. Dat waarom uitleggen is in Nederland nog een lastige zaak.
Een recent filmpje waar BOF over twitterde laat dit probleem een beetje zien. Het is een korte opsomming van hedendaagse inbreuken op de privacy van burgers maar spreekt met geen woord over de vraag waarom deze inbreuken een probleem zijn. Bij veel kijkers blijft er dan toch een ‘so what?’ gevoel hangen.
Het probleem bij het uitleggen van de waarom vraag is dat we in Nederland geen recente voorbeelden hebben van een overheid die echt de weg kwijt raakt (in tegenstelling tot Spanje en Oost Europa). Het nut van een recent voorbeeld zie je terug in een medewerker van het Duitse T-mobile die aan de Britse overheid gaat uitleggen waarom het aftappen van al het mobiele telefoon verkeer wellicht niet zo’n goed idee is. Churchill draait zich om in zijn graf.
Omdat we in Nederland de afgelopen 100 jaar maar twee echte rampen hebben meegemaakt (de Duitse bezetting en de watersnood ramp) voelen we ons genoodzaakt terug te vallen op de 2e wereldoorlog om het belang van burgerrechten aan elkaar uit te leggen. En dan vliegen de Godwin-beschuldingingen je om de oren. Voor de post-babyboom generatie is ‘de oorlog’ geschiedenis, een verhaal waar we over lezen maar niet helemaal echt. En dat iets wat daar maar een beetje op lijkt weer zou kunnen gebeuren is onvoorstelbaar en daarmee onbespreekbaar.
Oma heeft dat probleem niet want zij heeft dat echt meegemaakt. Een echte oorlog. Waar de vorige overheid opeens vervangen werd door een nieuwe overheid die zeer voortvarend aan de slag ging met de data-verzamelingen die in de decennia daarvoor waren aangelegd (met name de accurate etnische registraties waren destijds ontzettend handig). Een overheid die je buren op de trein naar Westerbork zet en een kennis doodschiet vanwege het bezit van een radio.
Eben Moglen deed de suggestie onze grootouders in te zetten bij het beantwoorden van de vraag waarom privacy en andere burgerrechten belangrijk zijn. Mensen die de gevolgen van een minder leuke overheid persoonlijk hebben meegemaakt zijn grotendeels vrijgesteld van Godwin-regels. Zij kunnen met overtuiging en vanuit een persoonlijk (in plaats van abstract en historisch) perspectief vertellen. De gezondheid van mijn oma staat niet meer toe dat ze op allerlei zeepkisten gaat staan maar hopelijk zijn er hier en daar nog wat (over)grootouders te vinden die de facebookende en foursquarende jongere generaties van Nederland het waarom van privacy en andere burgerrechten kan uitleggen.
Aan het eind van zo’n uitleg drukt oma mij altijd op het hart: “ben je wel voorzichtig?!” Want je weet maar nooit wat je overkomt als je kritisch bent tegenover de overheid. Af en toe even luisteren naar oma, want zij weet waarom.
Opgedragen aan Tet de Boer – Olij,
Kollum 1920 – Leidschendam 2010
Reacties (9)
Bravo.
Is die Godwin ook eigenlijk ooit op het idee gekomen om elke discussiedeelnemer die al iemand begint over sociaal-democratie en aanverwanten meteen met Mao, Kim Jong Il of Stalin begint te gooien, ook een naam te geven?
Want dat is ook mode tegenwoordig
#2 Dat heet een ‘bolkesteintje’. Sinds Frits, de oerPVVD’er, excuses (voor Stalin, de Goelag, de koude oorlog, het Molotov-Rippentrop-pact etc.etc.) eist van ieder die zo links was om in de tijd van de apartheid niet bij Shell te werken.
Gecondoleerd met oma. En zij en jij hebben gelijk.
<knik-knik>
Op zich een duidelijk verhaal, alleen is de werkelijkheid ingewikkelder. Vaak zijn de bedoelingen achter het opslaan van privacy gevoelige informatie namelijk goed. Denk aan het EPD, bij een goede uitvoering zou dat echt mensenlevens kunnen redden.
Meer in het algemeen: hoe beter de informatie die de overheid tot zijn beschikking heeft, hoe beter en preciezer het beleid kan zijn. Dat kan beleid ten goede zijn of ten kwade en dan is er ook de mogelijkheid dat gegevens die worden opgeslagen voor een positief doel worden misbruikt voor een negatief doel. Het is dan in ieder geval verstandig het zo in te richten dat de kans op misbruik zo klein mogelijk is.
Nu is het probleem dat het debat enorm gepolariseerd is. Aan de ene kant heb je ambtenaren op ministeries die een probleem hebben dat ze kunnen oplossen met een technische oplossing en niet zo stilstaan bij potentiële privacy- of andere problemen. Aan de andere kant heb je geradicaliseerd clubs als BoF die werkelijk bij elke database roepen “Als er volgend jaar een moorddadig dictatoriaal bewind aan de macht komt, dan kunnen die er enorme slechte dingen mee doen.” Dat is een beetje hetzelfde als het deel van de milieubeweging dat bij GMO’s vreest voor moorddadige Mutant Ninja Turtles in de achtertuin; dat soort “als de hemel naar beneden valt, dan hebben we allemaal een blauwe hoed” worse-than-worst case scenario’s doet de goede zaak meer kwaad dan goed. Het probleem zit veel meer in de geile politieagent die zijn inzagemogelijkheden gebruikt om info over dat mooie meisje op te zoeken of de belastinginspecteur die een slag wil winnen in de burenruzie door wat info in de gegevens van de buurman te wijzigen.
@2 de godwin is tegenwoordig niks meer dan een rechts instrument om mensen die terecht het nieuwe fascisme benoemen het zwijgen op te leggen, fuck de godwin
Als we data vergaring en analyse moeten verfoeien omdat hier in het verleden slechte dingen mee gedaan zijn en omdat dit in de toekomst weer kan gebeuren waar moeten we dan allemaal nog meer negatief tegenover staan? Het stoort mij in ieder geval altijd dat privacy en burgerrechten in deze discussie haast als synoniemen gebruikt worden. Het is mijns aanziens toch een achterhoede gevecht in een tijd waarin Jan en alleman vrijwillig hun hele hebben en houden online zetten en de private wereld zich geen kans gelegen laat om dingen over u te weten te komen en deze informatie te verhandelen. Ik ben steeds meer van mening dat burgerrechten gebaat zijn bij meer transparantie. Burgers doen er beter aan openheid te eisen over wie wat van hun weet en te hameren op transparantie bij overheid en bedrijfsleven dan krampachtig vast te blijven houden aan de schijn van privacy.
Nederland heeft wereldwijd veruit de hoogste dichtheid van telefoontaps per 1000 medewerkers.
Toch bakt de politie er niets van.
Het probleem is niet dat het debat gepolariseerd is, er is bijna geen debat over privacy in dit land.
Het probleem is dat overheden geen geld overhebben voor werken aan privacy en het netjes beheren van de data die wel verzameld wordt.
Daarom worden daar weer commerciele bedrijven met hun eigenbelang voor ingehuurd.
Laten we eerst maar eens beginnen al die data onder controle van de eigenaren te brengen, de burgers die die data hebben voortgebracht.
Laten we die transparantie starten bij een de wereldspeler op dit gebied, Google.
Daar kunnen we leren wat die allemaal weet en er mee doet.
Laat de regering eerst maar eens eisen dat Google dat meer toegankelijk maakt.
Voor de eigenaren van die data.
Dan mag Google meteen verwijzen naar andere bronnen in eigen land.