De rauwe werkelijkheid in de World Press Masterclass

Tot een jaar of drie geleden ging ik trouw jaarlijks naar de World Press Photo tentoonstelling die sinds een aantal jaren in de Oude Kerk in Amsterdam in de lente te zien is. Het resultaat was dat ik er meestal enigszins gedeprimeerd vandaan kwam; al het oorlogsgeweld en het menselijk leed dat daarmee gepaard gaat, bleef op mijn netvlies gebrand staan en de vrolijke noten in de categorieën sport en natuur konden daar weinig aan veranderen. Bovendien trad er na vele jaren een soort verzadigingspunt bij me op, waardoor ik de James Nachwey’s wel gezien had. Niet dat ik er onverschillig door ben geworden, maar de meeste foto’s passeren de persbureaus en zijn te zien in de dagelijkse media.

Waar ik niet van op de hoogte was, is het bestaan van de zogenaamde Joop Swart Masterclass die dit jaar alweer voor de dertiende keer plaats heeft gevonden. In deze masterclass krijgen twaalf getalenteerde jonge fotografen de kans om met behulp van zeven professionals uit het vakgebied foto-series te maken. De bedoeling achter deze veredelde workshop is een uitwisseling van ideëen omtrent de foto-journalistiek en diepgang te krijgen in de manier waarop de jonge fotografen hun vak beleven. Uit 110 genomineerden werden de twaalf gekozen uit verschillende delen van de wereld. Het thema dat ze meekregen was Risk en daarvan is nu een weerslag te zien in Foam, Amsterdam.

Het interessante van de masterclass is dat het thema voor meerdere uitleg vatbaar is en dat de foto’s in series worden gepresenteerd waardoor het verhaal achter het onderwerp wordt verteld. Niet alles is even indrukwekkend, maar sommige fotografen steken er met kop en schouders bovenuit en belichten onderwerpen die wellicht niet zo bekend zijn bij het volk. Wist u bijvoorbeeld dat Glasgow een bijzonder geweldadige stad is? De stad wordt de moordhoofdstad van Europa genoemd en kent een messencultuur waarbij de eigenaren er niet voor terugdeinzen deze te gebruiken op willekeurige passanten die de verkeerde buurt zijn binnengestapt. David Gillanders legde de straatbendes vast op beeld door een aantal weken mee te lopen met de arrestatieteams van de politie. Het is een fascinerend relaas over een stel raddraaiers voor wie een andere rechtsorde lijkt te gelden. Overigens is een andere tentoonstelling van Gillanders, The Neglected over met het aids-virus besmette mensen in Oost-Europa en Centraal Azië vanaf 21 december te zien in de Melkweg galerie.

João Kehl toont het reilen en zeilen van een sportschool in São Paolo in de openlucht onder een viaduct naar een hoger gelegen weg. Het is de manier voor vele jongeren om zelfvertrouwen en discipline te krijgen. Ivan Chernichkin laat de lijmsnuivende straatkinderen in Kiev zien die vaak uit eigen wil hebben gekozen voor dit leven, met alle risico’s van dien. Tot slot krijgen we de uitgeprocedeerde asielzoekers in Nederland te zien door Marieke van der Velden, verbijsterende portretten en scènes waarvoor je je schaamt dat die zich in ons land afspelen. Het is slechts een fractie van het getoonde dat ik hier de revue laat passeren, maar deze series vormden voor mij wel het hoogtepunt. Toegegeven, het zijn ook niet vrolijk makende beelden, maar ze geven een indruk van mensen in bepaalde gebieden die je niet snel elders tegen komt.

Daarnaast presenteert Foam vanaf 22 december (nog twee dagen en we zijn eindelijk verlost van The Kate Show) 150 oude prints van August Sander (1876-1964) onder de titel Mensen van de 20ste eeuw. Sander toont de mensen uit zijn tijdperk in verschillende groepen, onderverdeeld in de boer, de handwerker, de vrouw, de standen, de kunstenaars, de grote stad en de laatste mens. Het is zowel een sociologisch, een historisch als een fototechnisch overzicht van welke ontwikkelingen er plaatsvonden in de eerste helft van de vorige eeuw. Voor elk wat wils, dus!

Foam

World Press Masterclass 2006