COLUMN - Een van de meest krampachtige en verontrustende reacties op het studentenprotest tegen de oorlog in Gaza komt uit een hoek waar je zoiets niet zou verwachten: de Universiteit voor de Humanistiek. Docent Rodante van der Waal schreef er over in Trouw. Van der Waal doceert ‘dekoloniale theorie’ en had in dat verband gesproken over het optreden van Israël in Gaza. Enkele studenten verweten haar antisemitisme nadat ze haar naam hadden aangetroffen onder een door duizenden zorgmedewerkers ondertekende petitie die opriep om het geweld te beëindigen. Vervolgens kreeg zij een mail van de onderwijsdirecteur die haar opdroeg ‘het in mijn collegereeks niet meer te hebben over Palestina of Gaza. Mocht een student er toch nog naar vragen, dan moest ik het onderwerp ‘slim omzeilen’. De teksten van de alom gerespecteerde Palestijnse theoreticus Edward Said moesten van het curriculum af. De Palestijnse gastdocent moest ik afzeggen.’ Van der Waal weigerde dat. De Universiteit trok daarop een eerdere toezegging voor voortzetting van haar betrekking in.
De Universiteit wil ‘om privacy-redenen’ niet ingaan op dat laatste punt. ‘De genoemde Palestijnse filosoof Edward Said’, schrijft de UvH, ‘komt aan bod in curricula van de UvH, passend bij de leerdoelen van het betreffende vak.’ Kennelijk dus niet bij het onderwerp dekolonisatie. Hebben ze Said daar wel gelezen? Je zou je ook kunnen afvragen hoe het zit met de academische vrijheid als van hogerhand wordt bepaald welke literatuur een docent mag gebruiken.
Universiteit en politiek
De kwestie heeft op de UvH tot onrust geleid die het CvB heeft getracht te bezweren met een open brief. Daarin wordt gekozen voor de studenten die van der Waal hebben beschuldigd van antisemitisme. Het CvB schrijft: ‘Daarbij streven we ernaar om een veilige academische gemeenschap te vormen waarin we open het gesprek kunnen voeren met elkaar. Dat stelt ons soms voor dilemma’s waarin we verschillende belangen tegen elkaar moeten afwegen.’ Het CvB stelt ook dat het niet aan de universiteit is om zich politiek uit te spreken. Het verwijt dat men dat wel deed in het geval van de oorlog in Oekraïne wordt op onhandige wijze gepareerd: ‘De UvH heeft [in dat geval] geen algemeen statement afgegeven, maar is ingegaan op een verzoek van het ministerie van OCW om gevluchte Oekraïense studenten een studieplek te bieden. In die context hebben we onze afschuw uitgesproken over het geweld in Oekraïne.’ Een duidelijk statement, zou je zeggen. Reflectie is niet de sterkste kant van het bestuur van de UvH.
Een vraag die ook aan andere universitaire bestuurders gesteld kan worden: wat verstaat u onder een ‘veilige academische gemeenschap’? Het aanroepen van de zorg voor ‘veiligheid’ lijkt een mantra te worden die zowel de academische vrijheid als de demonstratievrijheid bedreigt. Van der Waal schrijft in Trouw over de studentenacties: ‘Nergens ter wereld werd het protest zo snel ontruimd als in Amsterdam en Utrecht, zelfs niet in de Verenigde Staten. De kampementen in Londen, Cambridge en Gent staan er nog. In Ierland en Spanje hebben universiteiten gehoor gegeven aan de eisen van de studenten, in plaats van hen met geweld te verdrijven.’ In Israël is ‘veiligheid’ een excuus voor de meest gewelddadige repressie van de Palestijnen. Dat mag geen voorbeeld worden voor Nederlandse universiteiten om een open debat met censuur en politiegeweld te smoren.
[overgenomen van Free Flow of Information]
Reacties (4)
Said was volgens mij geen radicaal. Hij vond wel dat je als intellectueel de plicht hebt tegen de macht in te gaan en het op te nemen voor de zwakkeren. Ik vraag me af wat in zijn idee niet getolereerd kan worden? Of de beslissers op de unie zijn geen intellectuelen met een maatschappelijk engagement en slechts dienders. Of de macht is te groot en hiertegen mag je niet ingaan. Beide gevallen duiden op krachten die onze vrijheid tegenwerken. Vrijheid is de belangrijkste overwinning van de moderniteit. Overigens naast zorg voor de ander ook al zijn we dat in onze subjectieve westerse wereld wel haast vergeten. In de traditie van Edward Saïd steunen we alle studenten, universiteiten en publieke intellectuelen die opkomen tegen een macht die geen objectieve doelen voor ogen heeft en slechts de eigen waarden en normen als dogma hanteert. Leve de vrijheid van de mens en de steun aan de zwakkeren en dat we nooit toegeven en opgeven.
Het ironische is dat Said juist niets moest hebben van al die helper whiteys en hun door exotisme gedreven goeie bedoelingen. Said zou de eerste zijn geweest om tegen Rodante te roepen dat ze zich maar beter bezig kon houden met problematiek die meer uit eigen buurt kwam en haarzelf meer aanging.
Je geeft Edward Said totaal verkeerd weer. Wat Said met “oriëntalisme” bedoelt is dat in het Westerse discours over niet-Westerse landen zgn. goede bedoelingen vaak de dekmantel waren voor rechtvaardiging van de voortzetting van Westerse suprematie.
Dat betekent dus totaal niet dat Westerse mensen zich niet in mogen zetten voor niet-Westerse rechten, maar juist dat als ze zich daarvoor inzetten, dat dat dan wel oprecht moet zijn.
Er is toch geen reden om aan de oprechtheid van Rodante te twijfelen? Juist de universiteit voor “humanistiek” maakt zich in dit geval schuldig aan oriëntalisme
Tja,
Dat noemt zich universiteit voor Humanistiek, maar zodra het over Palestijnse rechten gaat stopt het humanisme.
Schandalig dat men iemand ontslaat vanwege valse aantijgingen van antisemitisme.