Ophef aan de UvA. Wanneer u buiten Amsterdam woont, moet u waarschijnlijk nu al grinniken, maar goed, daar vinden ze het belangrijk en het is tenslotte ons aller belastinggeld dat ze er doorheen jassen met hun Maagdenhuis, dus laten we ons er toch even in verdiepen. Het punt is dit: ze krijgen daar een nieuwe baas en sommige personeelsleden (en bijbehorende studenten) eisen inspraak. In de rest van het land geldt arbeiderszelfbestuur als ouderwets, maar aan de UvA niet.
Het interessante is dat die personeelsleden dit ‘democratie’ noemen. Ze voelen zich zodanig eigenaar van de universiteit dat ze zichzelf als doorslaggevende stakeholders beschouwen. Het ministerie van onderwijs denkt daar namens een ander deel van Nederlandse democratie anders over en houdt graag via een Raad van Toezicht grip op de gang van zaken. De bottom line is deze: als er een prutser aan het roer van de UvA komt, wiens schuld moet dat dan zijn: van de docenten of van de RvT?
Reacties (19)
Bottom line is nog eerder: als er een prutser aan het stuur komt, wie merkt dat?
“Het interessante is dat die personeelsleden dit ‘democratie’ noemen. Ze voelen zich zodanig eigenaar van de universiteit dat ze zichzelf als doorslaggevende stakeholders beschouwen.”
Wat raar zeg, de medewerkers en studenten zijn de universiteit, gek dus dat ze zich “doorslaggevende stakeholders” (rot eens een eind op met je neoliberale windowdressingmodewoordjes) vinden. Die lui hebben helemaal gelijk en elke universiteit waar ze zich het kaas van het brood hebben laten vreten met betrekking tot het parachuteren van old boys netwerkvriendjes op CvB plekken (met alle nare miljoenenkwistingen tot gevolg) zou beter hun voorbeeld moeten volgen.
Of mag ik uit de titel opmaken dat Jongeneel inmiddels op het standpunt staat dat een universiteit een diplomafabriek dient te zijn?
@2 Uit de titel mag je afleiden dat waar op grote schaal publiek geld wordt uitgegeven, de aansturing via van overheidswege aangewezen kanalen dient te verlopen. Ik vind bijvoorbeeld ook niet dat de minister van defensie gekozen moet worden door de soldaten of de directeur van de NS door de machinisten.
Dat er iets mis is met de benoemingscultuur is een separaat fenomeen, maar dat los je niet op door democratisch tot stand gekomen procedures opzij te zetten.
“In de rest van het land geldt arbeiderszelfbestuur als ouderwets, maar aan de UvA niet.”
Dit is het enige “argument” tegen arbeiderszelfbestuur in dit artikel, wat tegelijkertijd een nietszeggende opmerking is. Hiërarchische structuren zijn net zo oud of misschien wel ouder dan het idee van arbeiderszelfbestuur. Daarnaast moet de discussie gaan over wat wenselijk of handig is in plaats van wat oud of nieuw is.
Ook wordt er geen arbeiderszelfbestuur geëist, maar inspraak.
Wat dacht Jongeneel? Ik gooi eens een knuppel in het hoenderhok?
Een van de problemen is dat de zittende minister van onderwijs* zèlf een CvB-verleden aan de UvA heeft en dat ze daarmee aan de wieg heeft gestaan van wat er nu allemaal fout gaat. Nu ingrijpen is dan impliciet toegeven dat ze er zelf ook een Jetboel van heeft gemaakt. En dat kan natuurlijk niet, zeker niet in een land waar het kabinet nog liever de dijken doorsteekt dan dat het valt.
Dat daardoor mijn alma mater van een vormingsinstituut is verworden tot een dorknoperige hotelmakelaar is een prijs die dan blijkbaar maar betaald moet worden. Het wachten is op een naamverandering. Monoversiteit van Diemen lijkt me wel passen.
*die er ook niet om maalt om vanwege de kosten hele bibliotheken in de shredder te gooien, maar pardoes een lieve 160 miljoen voor een praalprent tevoorschijn toveren is dan weer geen probleem.
@3 : Zijn die procedures wel echt zo democratisch tot stand gekomen? Er wordt nogal wat afbenoemd; vaak met goede redenen, want je kunt beter een gekwalificeerde benoemen dan een populaire hansworst laten kiezen. Maar het risico dat kennis van zaken met kennissenkring wordt verwisseld, ligt dan wel op de loer.
@3: Je weet zelf ook wel dat een minister niet te vergelijken valt met een CvB. Een betere vergelijking is de keuze van wethouders (die ook geld van de staatsoverheid uitgeven), die toch bepaald wordt door de gemeenteraad en niet door Den Haag.
@4 Ik las in de krant dat ze ervoor willen gaan liggen als het iemand als Wouter Bos is. Dat klinkt toch als het opeisen van een veto.
@5 Ja, dat dacht ik ;-)
@6 Eerlijk gezegd zie ik niet direct waarom een universiteit vergeleken zou moeten worden met een bestuurslaag. Maar je hebt gelijk dat de vergelijking met de NS helderder is.
Ik dacht dat zelfstandige abeiderszelfbestuur juist hip & happening was?
@7: “Eerlijk gezegd zie ik niet direct waarom een universiteit vergeleken zou moeten worden met een bestuurslaag.”
Dat krijg je als je een gemeente ziet als een bestuurslaag. Maar een gemeente is net als een universiteit een gemeenschap (de twee woorden duiden daar ook op). Gemeenschappen kiezen in regel hun bestuur, tenzij het dictaturen zijn.
@9 Argument helder. Is de NS in jouw ogen ook een gemeenschap?
(Voor alle duidelijkheid: ik zie een universiteit als uitvoerder van rijksbeleid)
@10 Ieder bedrijf is een gemeenschap.
@11 In principe eens. In mijn eigen clubjes organiseer ook altijd interne basisdemocratie. Maar ik zorg eveneens dat we onze eigen broek ophouden. Autonomie is schijn als je (financieel) afhankelijk bent van externe partijen. Dat wil zeggen dat je problemen zelf moet oplossen. Ik vind het best als een universiteit (of een bank, om maar eens wat te noemen) autonoom wil zijn, maar dan moet hij failliet kunnen gaan bij wanbeheer. De UvA is vermoedelijk too big too fail, dus is het niet gek dat het Rijk grip wil houden op het bestuur.
@10: ” Is de NS in jouw ogen ook een gemeenschap?”
Nee, daarvoor is het te diffuus verspreid. Daarnaast is de NS een NV, waarvan geldt dat de aandeelhouders het bestuur aanstellen.
“ik zie een universiteit als uitvoerder van rijksbeleid”
Ik expliciet niet. Zou ook een heel ongezonde situatie zijn.
@2
Gaat de UvA zich dan ook zelf financieren of moet de overheid wel gewoon blijven aftikken?
@14: Los van het feit dat tegenwoordig de helft van de financieirng van universiteiten niet meer van de (rijks)overheid afkomstig is, lijkt me deze vraag irrelevant. We vragen daar ook niet naar bij omroepverenigingen, gemeentes, provincies, of bijzondere onderwijsinstellingen, die ook allemaal geld van de overheid krijgen, maar toch hun eigen besturen kiezen.
@0 Nee, ik moet helemaal niet grinniken als ik zie wat er gebeurt in het Maagdenhuis en daarover lees. En al zeker niet op de spottende manier die de auteur lijkt te bedoelen. Hoogstens een wat vreemde combinatie van enerzijds blijdschap dat er op tenminste één hogeronderwijsinstelling in Nederland wat studenten en docenten zijn die hun verantwoordelijkheid nemen, gemengd met irritatie dat het op andere plekken niet gebeurt.
De schrijver lijkt een aantal dingen door elkaar te halen. De democratie, of inspraak die studenten en docenten willen, heeft helemaal niet per se te maken met een bestuursmodel met een Raad van Toezicht (RvT).
Universiteiten kenden een democratisch(er) bestuursmodel van +/- 1970 tot 1996 (toen Ritzen dat afschafte en de MUB invoerde, om vervolgens kort daarna zelf autoritair universiteitsbestuurder te worden in Maastricht). De wettelijke invoering van de RvT’s kwam pas een paar jaar later.
Wat betreft die RvT: noem me meneer cynisme, maar ik vermoed toch echt dat die structuur er is om het belang van de regering te dienen. Want ze zijn uiteindelijk wel de hoogste macht, en kunnen via de RvT ingrijpen. Maar uiteindelijk is de minister nooit verantwoordelijk voor wanbestuur, dat is het bestuur of anders wel hun toezichthouder (RvT).
Verder is het bestuursmodel met een RvT gestoeld op het bestuursmodel in het bedrijfsleven (en de medezeggenschap vormgegeven naar model van de wet op de ondernemingsraden). De wet die daarvoor het bestuur op de universiteiten regelde, WUB, was gestoeld op de gemeentetwet, met een bestuur dat, inderdaad, democratisch(!) gecontroleerd werd door gekozen raden van studenten en docenten.
Dat model is afgeschaft op basis van allerlei kretologie over ‘efficiency’, ‘daadkrachtig bestuur’, ‘flexibiliteit’ en ‘niet meer van deze tijd’, zonder dat er inhoudelijk echt goede redenen voor waren. Ja, voorstanders van de MUB schermde altijd met één begroting, die jarenlang niet goedgekeurd werd door de universiteitsraad. Welke begroting dat was, dat heeft niemand me ooit kunnen vertellen, laat staan de inhoudelijke redenen waarom de raad er tegen was. Als ik echter kijk wat de afgelopen jaren in het onderwijs is gebeurd, had er wel vaker een begroting tegengehouden mogen worden.
Maar verder sloot het afschaffen van de universitaire democratie lekker aan bij de jaren negentig en de ideologie van het New public management: de (semi)publieke zaak moest bestuurd worden als een bedrijf, want dat gaat altijd beter. Dat hebben we geweten, zowel bij de ziekenhuizen, in het onderwijs, als bij de woningbouwcorporaties, etc.. O ja, de NS werd hierboven ook even genoemd. Het is inderdaad geen gemeenschap, maar alsjeblieft, geef de reiziger een grotere stem in het toezicht en het benoemen van de bestuurders, gelijk doen. Ik weet niet of het wanbestuur rond de Fyra er mee voorkomen had kunnen worden, maar ik durf de stelling best aan dat de rotzooi niet groter was geweest dan dat hij het nu is.
Ik lees KRAS altijd met plezier, het zijn korte maar erg scherpe stukjes… maar hier wordt toch wel een aantal planken stevig misgeslagen.
Hmm.. de UvA, dat is toch een soort van commune?
Kan ik verder niets mee. Helaas.
@3: een groot deel van dat geld wordt namens de studenten en wetenschappers uitgegeven. De vergelijking met de NS gaat mank.
Als ik het goed begrijp is de redenering dus zo. 1. De Nederlandse bevolking heeft democratisch besloten over de minister van onderwijs. 2. , Vanuit dat democratische mandaat stelt de minister een Raad van Toezicht aan (die bestaat uit enkele hoogleraren en daarnaast beroepsbestuuders en voormalige bankiers). 3. Deze RvT gaat over benoemingen in het College van Bestuur (dat is trouwens niet helemaal waar, maar dat terzijde). 4. Vanwege deze bijzonder democratische procedure is het een heel raar en ‘ouderwets’ idee dat de direct betrokkenen, namelijk docenten en studenten, meepraten over wie de nieuwe bestuurders worden. 5. En dan hebben deze docenten en studenten ook nog het lef om dat ‘democratie’ te noemen!
Wat betreft die ‘prutser aan het roer’: Je zou ook kunnen denken dat de kans minder groot is dat een bestuurder het verprutst als zijn/haar aanstelling breed gedragen wordt in de academische gemeenschap.
De bottom line lijkt me: wat betekent het dat een bestuurder een ‘prutser’ is, en wie beslist dat? Of omgekeerd: wat vinden we een goede bestuurder? En wie zijn de ‘we’ die daarover gaan?