7 wegen naar de apocalyps – 1 de broeikas

Van 5 september t/m 17 oktober kijkt Ippekrites de koffie dik aangaande zaken die ons voortbestaan bedreigen, daarbij terzijde getekend door Crachàt. Verwacht geen erudiete citaten of intelligente links, maar slechts wilde speculaties die haast aan science-fiction grenzen. Dat alles echter wel gebaseerd op wat Ippekrites tot nu toe over het onderwerp tot zich heeft genomen. Nogal serieuze kost dus, maar als je wilt lachen kijk je maar naar “Mock the week”. De eerste aflevering pakt een oude koe bij de horens, global warming. Daar blijken toch wel meer risico’s aan te zitten dan alleen het om zeep helpen van de traditionele strandwandeling bij Hondsbosch.

Sinds Al Gores film ligt Global Warming op ieders lip. Helaas blijft het onderwerp daar en gebeurt er verder weinig. Wat? Blue Motion? Prius? Kom op zeg, je gelooft toch zelf niet dat dat ook maar iets te betekenen heeft. Twee maanden geleden stond immers in de krant dat de gemiddelde autokoper de CO2 cijfers niet mee laat wegen bij de keuze voor een nieuwe auto. De reden daarvoor is dat het publiek zich maar al te graag in slaap heeft laten sussen door geruststellende berichten uit de hoek van overheid en wetenschap dat de film wel een beetje gechargeerd was. Dat het allemaal nog maar de vraag was of de zeespiegel ooit 8 meter zou kunnen stijgen. Anders gezegd, dat Al ons mooi had laten schrikken om de aandacht te trekken, maar dat de soep heus niet zo heet gegeten zal worden.

Het beste bewijs dat de boodschap, in elk geval op regeringsniveau, niet is aangekomen gaf JP zelf. Zijn jongensboekenclubje, dat Paddeltje abusievelijk een VOC-mentaliteit aanmeet, pleitte opnieuw voor het tulpeneiland in zee. Alsof dat niet van zichzelf al een stom geldverslindend nutteloos plan is, valt het natuurlijk helemaal niet goed te praten, als de zeespiegel zich onvoorspelbaar gaat gedragen. Want of je nu de stijgers of de dalers (nieuwe ijstijd) gelooft, het eiland zal in beide gevallen voor de kat zijn kut aangelegd zijn. Tenzij je uitgaat van de geruststellende cijfers van 18 of hooguit 59 cm zeespiegelstijging in 2100 en een temperatuurstijging van hooguit 1 graad. Deze cijfers maken deel uit van de global vision dat de opwarming zal leiden tot een iets warmer, maar verder wel hetzelfde klimaat. Best wel lekker eigenlijk.

Helaas is er weinig grond om deze ga-maar-rustig-slapen visie uit te dragen. Hij is namelijk gebaseerd op een lineaire kijk op de ontwikkelingen. Terwijl in wetenschappelijke kringen vrijwel iedereen het er over eens is dat het moeilijk is voorspellingen te doen vanwege de vele, vaak onvermoede afhankelijkheden in ons klimaat. Onderzoek tot nu toe laat vooral elkaar versterkende processen zien en vrijwel geen nieuwe regulerende processen. Voorbeelden zijn de versnelde opwarming van het poolzeewater nu het ijs het zonlicht niet meer reflecteert, het vrijkomen van methaan (broeikasgas) uit de ontdooiende permafrost, de verminderde opname van CO2 door bijv. planten en koraaldiertjes. In dit licht is het verstandiger om met de bril van exponentiële groei naar de opwarming van ons klimaat te kijken.

Wie daar moeite mee heeft, moet nog maar eens naar de economische ontwikkelingen in de wereld kijken. Tot nu toe was er vooral sprake van een sterke groei in China en India, met het gevolg dat de CO2 uitstoot van die landen flink zal toenemen, ja zelfs kan verdubbelen binnen tien jaar. Intussen verschijnen er ook berichten over een onverwacht sterke groei in Rusland, Zuid-Amerika en zelfs Afrika. Werd de toename van de CO2 uitstoot in China en Rusland op het totaalplaatje nog niet meteen als rampzalig gezien, met de rest van de wereld erbij geteld, zal er op wereldschaal minstens sprake zijn van een verdubbeling binnen tien jaar. Alle maatregelen die op korte termijn genomen zouden kunnen worden om die toename af te remmen zouden de economische groei remmen, dus die regulerende terugkoppeling kunnen we voor 2018 wel vergeten.

Het is niet te voorspellen wat dat voor de opwarming van de aarde zal betekenen. Maar stel dat de temperatuur op aarde 3 graden stijgt en de zeespiegel daardoor 2 meter, dan zullen de gevolgen ingrijpend zijn. Kustgebieden zullen onderstromen waardoor er een volksverhuizing op gang zal komen. Samenlevingen zullen ontwricht raken door enorme migratiestromen en oorlogsgeweld. Misschien zullen honderden miljoenen mensen het loodje leggen. Maar de wereld zal niet vergaan, we zullen als soort niet uitsterven. Als we maar op tijd zullen ingrijpen om verdere opwarming te voorkomen. De grote vraag is of er in een ontwrichte wereld aandacht zal zijn voor dit onderwerp. Alle maatregelen zullen snijden in het onbekommerde luxeleventje van degenen die niet onmiddellijk de gevolgen van een opgejaagde wereld aan den lijve zullen ondervinden. Politici die daar op inspelen zullen weinig oog hebben voor de noodzakelijke acties.

Gaat de opwarming verder door dan ziet het er niet best uit. Ons klimaat zal naar schatting tot zo’n 6 graden temperatuurstijging blijven bijregelen en op een nieuw, oververhit niveau stabiel blijven. Het weer zal dan veel extremer zijn met zwaardere stormen en heviger regenval, met als resultaat meer schade, meer overstromingen, sterke veranderingen in het plantenleven, meer onleefbare gebieden. Het zal zijn wissel trekken op de menselijke soort. Maar uitsterven zullen we niet, we zullen ons aan kunnen passen aan de nieuwe omstandigheden. De aarde zal misschien geen 6 miljard mensen meer kunnen onderhouden, maar zeker nog genoeg om te overleven. Zolang het klimaat maar stabiel blijft.

Maar bij 8 graden stijging is het absoluut afgelopen, dan zijn we totally fucked. En niet alleen wij maar vrijwel alle leven op aarde. Waarom? Omdat er dan geen klimaat meer zal zijn, maar totale chaos. Perioden van extreme hitte zullen gevolgd worden door perioden van extreme kou, 10 meter dikke pakijsschotsen zullen de olieboortorens uit zee vegen waar een paar jaar eerder subtropisch zwemparadijzen waren, winden met snelheden boven de 600 km/u zullen van gebieden met 1120 hPa (hectopascal = millibar) druk naar gebieden met 1010 hPa razen, wekenlange regenbuien met 100 mm neerslag per uur zullen niet alleen de oogsten wegvagen, maar ook de vruchtbare grond. De initiële overlevers van de mensheid zullen eerst al het resterende vee opvreten, daarna het bushmeat en het zeeleven en tenslotte elkaar. Niemand hoeft dan meer het licht, c.q. de spaarlamp uit te doen.

En dan is het nu tijd om aan de lezers te vragen hoe warm zij lopen voor de opwarming van de aarde.