TBS onder vuur

Op Sargasso is plek voor gastbijdragen. Hier volgt een bijdrage van Noviomagus.

Sinds een paar weken ligt het TBS systeem weer onder vuur,maar is die kritiek wel terecht?

Kritiek op TBS is er al lang en dat is ook wel logisch want er spelen namelijk mensen een hoofdrol die ziek zijn in hun hoofd en vaak ook zieke dingen hebben gedaan.Als er dan ook nog dingen “fout” gaan met die mensen heeft iedereen er weer iets over te zeggen.

Of de kritiek terecht is, is een ander verhaal.

Vroeger werden gestoorde mensen niet behandeld omdat iemand die geheel pntoerekeningsvatbaar was niet gestraft kon worden. Want in het wetboek van strafrecht dat in 1886 werd ingevoerd stond:“Niet strafbaar is hij die een feit begaat dat hem wegens de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke storing zijner verstandelijke vermogens niet kan worden toegerekend.”

Een delict, of het nou om een diefstal of een moord ging, gepleegd door een man of vrouw in de war werd niet erkend als misdaad maar als daad van een zieke. Een zieke, of die nou een beetje gek was of knettergek, strafte je niet, die stopte je niet in het cachot. Met die regel had de rechter het maar te doen. En hij had met nog een wet te maken. De geestelijk gestoorde misdadiger moest geplaatst worden in wat toen nog een krankzinnigengesticht genoemd werd. Voor maximaal 1 jaar. Speciale behandelingen voor psychisch gestoorde veroordeelden bestonden niet, ze vielen onder hetzelfde regiem als de niet misdadige “gekken” die samen in dezelfde inrichtingen verpleegd werden.

De zieke misdadigers raakten tussen wal en schip. Als het gesticht het wel mooi vond of niet meer wist wat ze met de misdadige patiënt aanmoesten, verklaarden ze hem genezen en zetten hem op straat. Zonder zich te bekommeren om het gevaar dat ze vormden voor de samenleving. De rechter keek met lege handen toe. Tenzij de patiënt weer een nieuwe misdaad pleegde, en dat gebeurde nogal eens, dan begon de rechtsgang weer van voor af aan. Als een rechter, vaak in wanhoop, toch besloot een dader gevangenisstraf te geven bleek keer op keer dat het gevangenisregiem eerder nog meer schade toebracht dan dat erverbetering optrad. (zie voor achtergrond informatie over het ontstaan van tbs de aflevering tbr/tbs van Andere Tijden)

Tegenwoordig is dit gelukkig heel anders en kan een rechter celstraf plus terbeschikkingstelling met bevel tot dwangverpleging opgeven. In dat geval zal de veroordeelde worden opgenomen in een tbs-kliniek.

Die kliniek zal de tbs’er er op voorbereiden dat hij,als de behandeling aanslaat binnen 4 of 5 jaar weer terug kan naar de maatschappij.Daarom is de tbs kliniek wel gesloten aan de buitenkant
maar is binnen vrij veel open.Je moet binnen vrij normaal kunnen leven want je kunt mensen niet normaal leren leven in een abnormaal milieu. Binnen de kliniek zijn behandelingen en andere dingen bedacht om dit doel te halen.

Een van de belangrijke dingen tijdens de behandeling is verlof, ze kunnen dat krijgen om bijvoorbeeld boodschappen te doen of familie op te zoeken.Het verlof is een goede manier om weer in de samenleving terecht te komen en daaraan te wennen,maar voor sommige ook een mannier om uit het zicht van hun begeleiders te snappen en dus tbs proberen te ontlopen.

Meestal komt er na zo’n ontsnapping weer een debat opgang hoe dit toch weer mogelijk is. “Een persoon die is veroordeeld voor een afschuwlijk delict loopt nu los om misschien wel weer het zelfde te doen,schade”

Het verlof is dus de grootste oorzaak van de kritiek te noemen. Maar het verlof is juist een van de belangrijkste dingen die bijdraagt aan een goede terugkeer in de maatschappij.En ontsnappingen zijn nauw eenmaal een risico van het systeem. Ook al zijn ze veroordeeld voor een zwaar delict,tbs zal (misschien) toch invloed hebben en moeten ze ook gewoon op verlof kunnen gaan. Dat sommige mensen na niet terug komen van een verlof en niet meteen maar wel een tijdje later weer op verlof mogen heeft een logische rede.

Voorbeeld:
Ouders van een kind dat zonder zij-wieltjes leert fietsen en valt zullen ook besluiten die wieltjes er maar tijdelijk weer aan te zetten,om het later nog eens te proberen. Maar ook dan kan het misgaan.Stel dat het nog vaker fout gaat zal het kind het wellicht nooit leren en een aangepaste fiets krijgen.

Ook als het bij sommige mensen niet lukt is er een alternatief,ze gaan naar een andere afdeling (long stay)omdat behandelen blijkbaar echt geen nut heeft en de maatschappij toch voor de persoon beschermd moet worden.

Zo verschrikkelijk is verlof dus niet,en zeker niet als je bekent dat het per jaar duizenden keren wel goed gaat.

De kritiek is dus onterecht,tenzij je wenst dat we weer het systeem van vroeger gebruiken.