Na de verkiezingen in 2010 werd in Irak maandenlang onderhandeld over een regering van nationale eenheid. Eind vorig jaar vertrokken de laatste Amerikaanse troepen. Sindsdien lijkt het sektarisch geweld weer op te laaien. Waar de regering-Obama spreekt over een functionerende democratie, een ‘lichtend baken voor de rest van het Midden-Oosten’, stellen anderen dat Irak een mislukte staat is.
Nagenoeg mislukt
Volgens Ned Parker is Irak niet ver verwijderd van een totale mislukking. Premier Al-Maliki geeft leiding aan een systeem van corruptie en overheersing, waarin politieke leiders veiligheidstroepen en milities gebruiken om hun vijanden te onderdrukken en de bevolking te intimideren. De wet dient daarbij vooral als wapen om tegen rivalen in te zetten of om de wandaden van bondgenoten te verdoezelen. De droom van een overheid met gekozen leiders die verantwoording aflegt aan het volk, vervaagt snel. De overheid is niet in staat basisvoorzieningen te garanderen, de werkloosheid onder jongeren is hoog. Het geweld is weliswaar een stuk lager dan in 2006 en 2007, maar nog steeds op een dusdanig hoog niveau dat velen hun toekomst als zeer onzeker zien. De hoop op een normaal leven, zonder geweld is bij veel Irakezen vervlogen. Zowel de premier als zijn rivalen zitten gevangen in het verleden.
De Failed States Index die deze week verscheen, lijkt Parker gelijk te geven. Irak neemt op de index de negende plaats in. Zo hard lijkt het dus inderdaad niet te gaan met de ontwikkeling. In 2009 stond Irak nog op de zesde plaats. In vier jaar tijd is het land er slechts 4 punten op vooruit gegaan.
´Het gaat de goede kant op in Irak´
Het beeld dat Parker schetste, wordt weersproken in het nieuwe nummer van Foreign Affairs, dat deze week verscheen. We mogen niet over het hoofd zien dat in zeer korte tijd flinke progressie gemaakt is, stelt Antony Blinken, naaste medewerker van Obama. Nog maar kort geleden zweefde Irak op de rand van een burgeroorlog. Het geweld is echter drastisch afgenomen. De olieproductie nam toe tot 50 procent van de capaciteit. Irak hervindt zijn plek in de regio. Alles bij elkaar hebben de Amerikaanse troepen de nodige stabiliteit gebracht. Niet langer nemen de facties hun toevlucht tot geweld om onenigheid te beslechten of de eigen belangen te versterken. Men vecht het nu uit in de politieke arena. Weliswaar staat Irak nog voor flinke uitdagingen, maar die moet je in perspectief zien: meer dan drie decennia kampte Irak met dictatuur, oorlog, sancties en sektarisch geweld. Maar in slechts drie jaar tijd, sinds de ‘surge’, is een grote sprong voorwaarts gemaakt.
Norman Ricklefs, adviseur op het gebied van hervorming van de Irakese veiligheidssector en overheidsrelaties, deelt dat beeld. De Irakese politiek is volwassen geworden. De gematigde krachten wonnen de verkiezingen. Nu is er een functionerende regering, waarin alle belangrijke blokken vertegenwoordigd zijn. En hoewel er sprake is van een sterke machtsconcentratie bij Al-Maliki staat daar een onafhankelijk optredend parlement tegenover. Voor dit jaar wordt een economische groei van 12 procent voorspeld. Hij ziet ook problemen: bureaucratie, corruptie, mensenrechtenschendingen, onder meer in geheime detentiecentra die mensen zonder proces opsluiten. Maar, zegt Ricklefs, die problemen zijn onderwerp van nationaal debat en worden door politici en de media aan de orde gesteld. ,,Iraq is now an independent democracy that can provide for its own people.´´
Struisvogelpolitiek
Parkers reactie op dit succesverhaal is behoorlijk cynisch: ,,As long as Iraq stays quiet, the Obama administration appears content with a deeply dysfunctional government in Baghdad that has tightened its grip on power and regularly violates human rights. Just as U.S. President George W. Bush once declared the war in Iraq a “mission accomplished,” the Obama White House similarly boasts about its own Iraq policy, ignoring inconvenient realities in order to reap short-term political gains.’’
Parker wijst op de verslechterde relatie tussen de politieke partijen sinds de Amerikaanse troepen vertrokken en op hun onvermogen de macht te delen. Al-Maliki regeert per decreet. Seculiere, nationalistische partijen wonnen de verkiezingen, maar sindsdien heeft de politiek een sektarische wending genomen. Er is minder geweld, maar met 300 doden per maand door aanslagen kun je moeilijk stellen dat het leven van de Irakezen goed is, te meer daar een aanzienlijk deel van het geweld door de staat zelf georkestreerd wordt. Hij maakt zich zorgen over de inperking van burgerrechten, het gebrek aan transparantie en verantwoording, de voortgaande corruptie, de armoede waarin een kwart van de Irakezen nog steeds leeft. Irak zal ten prooi vallen aan autoritarisme of er breekt een burgeroorlog. Autoritarisme of een burgeroorlog dreigt, en misschien wel beide. Je kop in het zand steken helpt niet dat dat te voorkomen.
Keert het sektarisch geweld terug in Irak?
Niet alleen Ned Parker, maar ook Al Jazeera vraagt zich dat af. De reeks van aanslagen in de afgelopen maanden lijkt te wijzen op een trend van herleving van het sektarisch geweld, volgend op het vertrek van de Amerikaanse troepen eind vorig jaar. Al-Qaïda in Irak komt daarmee weer opnieuw in de schijnwerpers te staan. De vraag is of de politiek in Irak in staat is het geweld te beteugelen.
Reacties (14)
Of iets een succes of een mislukking is hangt af van de doelstellingen die er vooraf waren.
Volgens Karin Kwiatskovsky zien de neocons Irak als een groot succes.
Kwiatskovsky was VS kolonel, in het Pentagon, belast met Midden Oosten inlichtingen.
Zij nam ontslag toen ze er achter kwam wat er gaande was, en melkt nu koeien, één van de weinige koeienmelksters met een dissertatie.
Zij schrijft regelmatig, en legt dus uit waarom de neocons Irak als een groot succes zien.
Dat is vrij eenvoudig, het land is gefragmentariseerd en verwoest, de VS heeft er een elftal grote militaire bases, een soort middeleeuwse forten met landingsbanen binnenin, en de olie vloeit, betaald niet in euro’s, zoals Saddam decreteerde, maar weer in dollars.
Eerst was er niets en toen kwamen er ongevraagd bommen.
Er is geen universum waar dat een succes is behalve voor powerhungry sociopaten.
Het wordt tijd om de ontwikkelingen in Irak eens te kunnen analyseren zonder de desastreuze beslissing van de VS om Irak binnen te vallen steeds mee te moeten nemen.
Het is inmiddels bijna 10 jaar geleden, het is helaas gebeurd en het valt niet meer terug te draaien. In de tussentijd is er een boel gebeurd, door de Irakezen en door de Amerikanen, en inmiddels zijn de Amerikanen grotendeels weg. De Irakezen staan er alleen voor.
Zo gek is het niet om vooruitgang ook eens te meten vanaf het dieptepunt van 2006, en wat de ontwikkelingen in het Irak van nu betekenen voor de toekomst.
Teveel mensen blijven in hun analyse van het Midden Oosten hangen in de patronen rond de inval van Irak, zowel voor- als tegenstanders. De wereld is verder gegaan, de analyses zijn bekend, we moeten door.
(wat niet wil zeggen dat Cheney niet vervolgd zou moeten worden voor oorlogsmisdaden, ook met de tweede wereldoorlog zijn we nog niet klaar).
Als je zelf het moment van je voormeting mag gaan kiezen, is het erg makkelijk om vooruitgang aan te tonen. Los daarvan, je kunt de situatie van 2006 niet zomaar lostrekken van de context (en die is nu eenmaal die van een bezet land, dat enkele jaren tevoren was binnengevallen door de VS en daarvoor tien jaar lang geregeld gebombardeerd door de VS en niet te vergeten blootgesteld aan een im/exportboycot).
In het algemeen kun je eigenlijk alleen maar erg veel medelijden hebben met de Irakezen, want ook voor de eerste Irakoorlog was het al geen feest met de tien jaar durende oorlog tegen Iran. En dan hebben we het nog niet eens over het heersende regime, waarvan je kunt zeggen dat ze ook na Saddam niet bepaald het geluk hebben gehad van een regering zonder preoccupatie met eigenbelang.
Dat gaat niet op korte termijn een succes worden, als je maatstaf voor succes het welvaren van de bevolking is.
Als het kon zou ik je plussen, Bismarck, niks aan toe te voegen!
Echt Bismarck, ik wil niets af doen aan de ellende in Irak van de afgelopen 10 jaar.
Alleen we zijn 10 jaar verder. Dingen zijn slechter geworden, dingen zijn beter geworden. Als je geïnteresseerd bent in waarom dit zo gekomen is, natuurlijk wijs je dan naar de inval van de VS. Als je geïnteresseerd bent in hoe het nu met Irak is en waar het heen gaat, dan wordt je niets wijzer als je zegt ‘het is de schuld van de VS en de situatie is kut’.
Bovendien, het verziekt de discussie over andere problemen in het Midden Oosten.
Als je de richting van Irak nu wilt meten (want daar aasde je eerder toch stiekem op), dan zul je als nulpunt het vertrek van de “laatste” bezettingstroepen moeten nemen (dat is de laatste significante gebeurtenis/trendbreuk). Sindsdien is het in Irak er niet beter op geworden, kan ik uit het betoog van Johanna afleiden.
Verder een beetje jammer dat je mijn reactie stropopt tot ‘het is de schuld van de VS en de situatie is kut’.
Gelukkig denkt minister Leers daar heel anders over. Al die asielzoekende Irakezen kunnen best terug want het gaat prima in Irak..
Irak is een erg groot land en het is daar niet overal slecht
Er is vooruitgang stelt Antony Blinken, naaste medewerker van Obama. Deze boodschap zal in elk geval tot begin november worden verspreid. Obama als vredesstichter. Wiens brood men eet…
USD/IQD staat al jaren stil
http://finance.yahoo.com/echarts?s=IQD%3DX+Interactive#symbol=;range=my;compare=;indicator=volume;charttype=area;crosshair=on;ohlcvalues=0;logscale=off;source=undefined;
De Amerikanen zijn helemaal niet weg uit Irak, net als overigens niet uit Duitsland.
In beide landen heeft de VS grote militaire bases, als in Japan.
De Japanners betalen voor hun bezetting, en protesteren regelmatig.
Overigens is er niets veranderd in de VS Midden Oosten politiek sinds in 1943 Roosevelt werd gerapporteerd dat de eigen VS olie binnen dertig jaar op zou zijn.
Verder is kennelijk iedereen vergeten, of heeft het nooit geweten, dat de VS Saddam in 1980 aan de macht bracht om het opstandige Iran weer te onderwerpen.
Namens Reagan bezocht Rumsfeld Saddam in Baghdad in 1983.
Nadat de VS de aanval was begonnen verschenen de oude foto’s van het tweetal.
Rumsfeld had dat niet verwacht.