Vorige week maakte Volkskrant-columnist Arie Elshout zich boos dat Pronk Balkenende een leugenaar had genoemd en stelde dat Nederland een oorlog “ingerommeld” was. Inderdaad, een politieke tegenstander een leugenaar noemen is niet fris. De hoge toon die gemeengoed is geworden in Den Haag leidt doorgaans tot alleen maar steeds verder uiteenliggende standpunten en daarmee tot een verlamd parlementair systeem. Maar de opmerking dat Nederland een oorlog “ingerommeld” is, is die zo erg? Volgens Elshout wel, want daarmee zet je politici neer als onbetrouwbaar en daarmee de politiek als geheel. De beroemde kloof tussen burger en politiek wordt daarmee vergroot en dat is onwenselijk. Een kabinet en een gekozen Kamer hebben namens ons besloten die oorlog in te gaan, dus het past niet om vervolgens dat kabinet daarop aan te vallen. Daarbij verliest Elshout een belangrijk punt uit het oog.
Democratie is immers volstrekt afhankelijk van onder andere transparantie en de bereidheid verantwoording af te leggen voor het eigen handelen. En juist dat is iets wat steeds meer uit beeld lijkt te verdwijnen in het Haagse.
Kijk maar eens naar het handelen van de PvdA rond het referendum. Tijdens de verkiezingen werd trots geroepen dat er een referendum moest komen over het nieuwe EU-verdrag en Jacques Tichelaar riep als vers aangetreden fractievoorzitter dat hij niet zag waarom er géén referendum zou moeten komen. De afloop kennen we inmiddels: de PvdA-fractie steunt het voorstel voor een referendum niet.
Daar is best iets voor te zeggen. Ook wanneer de PvdA het voorstel wel zou steunen, was de kans dat het referendum er daadwerkelijk zou komen minimaal. Als het al de stemming in de Tweede Kamer zou overleven, dan zou het alsnog sneuvelen in de Eerste Kamer. Waarom zou je daar een hoogoplopend conflict met je grootste coalitiepartner voor riskeren, wanneer je ook iets als wisselgeld zou kunnen eisen? Een pragmatische houding die wellicht simpelweg het meeste oplevert.
Alleen is daarbij nooit de volstrekt heldere uitleg daarvan gekomen. Integendeel, een groot deel van de fractie verschuilt zich achter de Raad van State en doet alsof ze geen enkele noodzaak ziet voor een referendum. Plots blijkt in het verkiezingsprogramma te staan dat een referendum nodig is over een grondwettelijk Europees verdrag. Tussen haakjes zelfs! Dat wordt dan als een mantra herhaald alsof daarmee alles verklaard is. Maar in de verkiezingen werd nimmer die nuance aangebracht. Bovendien deed bij het referendum over het vorige EU-verdrag het argument de ronde dat het eigenlijk geen grondwettelijk verdrag was, dus wat is nu helemaal het verschil? Een vlag en een volkslied?
Het bijkomend argument dat het ontslagrecht nu niet versoepeld zal worden, wordt door CDA-bewindslieden en -Kamerleden ontkend of genegeerd, dus of dat een echte toezegging was of dat er straks weer iets tussen haakjes blijkt te staan zal nog moeten blijken.
Een veel ernstiger voorbeeld van gebrek aan transparantie en bereidheid verantwoording af te leggen is het onderzoek naar de deelname aan de Irak-oorlog. Destijds liep Balkenende met een brief van Blair in zijn binnenzak die zelfs zijn collega-ministers niet mochten zien. We mogen daarnaast toch concluderen dat de gegevens van de Amerikaanse en Britse veiligheidsdiensten destijds op zijn minst wankel waren, zo niet volstrekt onjuist. De belangrijkste bondgenoot schendt de mensenrechten met Guantanamo Bay, geheime gevangenissen en ontvoeringen en geheim vervoer van gevangenen. Van de situatie in Irak kun je niet zeggen dat die beter is geworden. Van een dictator naar een machtsvacuum met onzekere uitkomst kan moeilijk als een succes worden omschreven.
Alle reden om de besluitvorming tegen het licht te houden, zou je zeggen. Daarbij hoeft het niet om personen te gaan, maar op zijn minst zou je moeten bedenken wat er fout ging en of er op een andere manier gehandeld had moeten worden om de juiste gegevens boven tafel te krijgen.
Maar Balkenende begint al met een veto te dreigen als er zelfs maar gesproken wordt over een onderzoek. Zelfs toen zijn minister van Buitenlandse Zaken Bot stelde dat met de kennis achteraf wellicht een andere beslissing genomen zou zijn werd hij in niet te zuinige termen teruggefloten. Ook bij de kabinetsformatie ging Balkenende dwars voor een onderzoek liggen. Geen beperkt onderzoek, geen onderzoek naar de kwaliteit van de informatie, Balkenende wil er domweg niet over praten.
Door deze houding van Balkenende wordt onze zeggenschap niet alleen beperkt tot de vierjaarlijkse verkiezingen, zelfs bij die verkiezingen wordt ons essentiële informatie onthouden over een van de meest ingrijpende beslissingen van de laatste vijftig jaar doordat enige verantwoording ontbreekt. Wel worden er soldaten volgende missies ingestuurd zonder dat lessen zijn getrokken uit het recente verleden.
Inderdaad, iets meer vertrouwen in politici mag best. Maar dan moeten ze ook bereid zijn open kaart te spelen. Zonder dat is democratie een black box: we stoppen er voor vier jaar politici in die alleen naar buiten komen voor een camera en verder de besluitvorming zoveel mogelijk toedekken. In de democratie beslist de bevolking, maar door die bevolking op essentiële punten informatie te onthouden maak je van zo’n democratie vooral een theoretische exercitie. Zijn wij de baas? Steeds minder, volgens mij.
Reacties (29)
Waarom is JP zo tegen een onderzoek, wat heeft hij te verbergen ?
Waarschijnlijk erg veel.
http://www.wijzijndebaas.nl/
Yeah right.
Meer vertrouwen in de huidige politici? Dat lijkt me nergens voor nodig. Dat het referendum een breekpunt zou kunnen vormen voor het kabinet, hadden ze tijdens de formatie al kunnen zien aankomen. En dat de Eerste Kamer een referendum toch zou dwarsbomen, dat heeft er niets mee te maken. We hebben niet voor niets twee kamers, laat ze allebei hun werk doen. Beloofd is immers beloofd. Wat hier is gebeurd, is dat men het partijbelang (macht) boven het belang van het volk (ook macht) heeft gesteld. Dat noem ik geen basis voor vertrouwen. Dat is de basis voor wantrouwen.
En die oorlog, als we die niet ingerommeld zouden zijn, dan zou het toch appeltje-eitje moeten zijn om aan te tonen dat dat niet zo is? Maar dat weigert men. Wellicht vertrouwt men ons niet met de feiten? Of wellicht dat uit komt dat ze zelf niet te vertrouwen zijn? Hoe het ook is, ook dit is geen basis voor vertrouwen maar een sterke basis voor wantrouwen.
Ik vind het een stelletje onbetrouwbare en hier en daar zelfs leugenachtige kwallen daar in Den Haag die geen greintje vertrouwen verdienen. Het is een kliek die zijn kans schoon ziet om ons allerlei onpopulaire en vooral onnodige autoritaire maatregelen door de strot te douwen en oorlogen in te gaan zonder duidelijke argumenten. Bovendien vertrouwen ze ons dus ook niet. Niet met paddo’s, niet met een referendum, niet op straat zonder ID-bewijs, niet met de feiten over Irak en niet met onze bloedeigen kinderen.
Vertrouwen moet van twee kanten komen en wat mij betreft mag de overheid daarmee beginnen. Dat doen ze actief niet. Men voert namelijk nogal actief een beleid dat is gebaseerd op angst en wantrouwen. Daarmee zijn wat mij betreft de grootst mogelijke krachttermen meer dan op hun plaats. Dit kabinet roept het over zichzelf af.
En om nog even op die pappen-en-nathouden-lul Arie Elshout terug te komen: hij heeft hartstikke gelijk dat je met termen als “rommelen” politici als onbetrouwbaar neerzet. Maar wat daar mis mee is, snap ik niet. Ze zijn onbetrouwbaar en ze beschamen ons vertrouwen keer op keer. Maar dat mag blijkbaar niet gezegd worden van Arie (wiens column ik overigens niet heb gelezen; iemand een link?)
Ik maak mij meer zorgen over het ‘in- en doorrommelen” in de Afghaanse oorlog met inmiddels 11 Nederlandse slachtoffers en ?? (zwaar) gewonden.
zmc: ik zeg dan ook dat meer vertrouwen goed zou zijn, maar dat er ook iets tegenover moet staan. De uitslag van het referendum was voor mijn gevoel meer een motie van wantrouwen dan wat anders. Wilders en Marijnissen waren niet zo overtuigend als ze zelf misschien denken, ze waren op dit punt toevallig tegen…
@Eric: Het was wellicht niet zo’n goed idee om dat eerste referendum te houden. Maar ik vind dat wie A zegt, ook B moet durven zeggen. Nu een tweede referendum weigeren, getuigt van een enorm wantrouwen van de staat jegens de burger. Dat wantrouwen kun je wat dat betreft terecht vinden, maar daarmee is het nog niet weg.
En door het EU-verdrag er nu zonder referendum door te drukken zonder dat er ook maar ene flikker veranderd is aan onze bezwaren, geeft men maar weer eens aan dat dat wantrouwen een hele rationele basis heeft.
(Correctie: in de laatste zin bedoel ik natuurlijk het wantrouwen van de burger jegens de staat)
zmc: ik had een tweede referendum ook volstrekt logisch gevonden. Maar door niet hardop te zeggen – en hardop door het CDA te laten uitspreken – dat er iets is binnengehaald voor een referendum dat toch kansloos was, laadt de PvdA juist de verdenking van onbetrouwbaarheid op zich. Het geneuzel over toevoegingen tussen haakjes in het verkiezingsprogramma werkt daar alleen maar averechts.
Dat laat onverlet dat deze twee zaken volgens mij sowieso niet tegen elkaar uitgeruild hadden mogen worden en zelfs niet aan fractiediscipline onderhevig zouden moeten zijn. Zaken als een onderzoek naar de Irak-oorlog, een referendum, etc etc. zijn daar domweg te groot en te belangrijk voor.
Je hebt helemaal gelijk. De politieke – en misschien zelfs stiekeme militaire – steun voor de inval in Irak moet verantwoord worden. Nou zal JP Balkenende er verder niet van wakker liggen hoe ik daarover denk, maar mijn vertrouwen in hem en zijn collega’s is verdwenen.
De arrogantie waarmee hij en Verhagen argumenten voor een onderzoek ter zijde schuiven, de totale desinteresse voor wat er in Irak aan onmenselijke (helaas, al-te-menselijke kennelijk) situaties zijn ontstaan, maken dat ik me schaam voor de regeringen van de laatste jaren.
Ik vind het ook volkomen verkeerd om te zeggen dat het hier om democratische beslissingen gaat: het is nooit een issue van een verkiezing geweest, niemand heeft ooit expliciet op een partij kunnen stemmen die voor-of-tegen-oorlog-met-Irak in zijn programma had staan.
Daarom is er nog steeds een belangrijke reden om verantwoording af te leggen over die steun.
Omdat haar stemmers mede om zo’n onderzoek en verantwoording op de PvdA hebben gestemd is er een ondemocratisch besluit genomen, als het ware: met die stemmers op de PvdA was er een meerderheid in de kamer voor die verantwoording en voor een onderzoek.
Die oorlog duurt overigens voort en Nederland heeft zijn steun nooit ingestrokken. In principe staat Nederland dus nog steeds achter alles wat de VS doen, compleet met Abu Graib, Guantanamo, Blackwater e.a. huurlingen, giftige rivieren, wanbestuur, ontoereikende ziekenzorg, misgeboortes, corruptie etc.
Ik vind dit zo belangrijk omdat de regering met dit besluit Nederland in oorlog heeft gebracht, volgens mij. In de woorden van Bush c.s. zijn wij zijn bondgenoten. Het is niet zomaar wat. Dat betekent dat een Irakees het recht heeft om terug te vechten en op een willekeurig moment mij en mijn familie te doden, zoals de VS dat ook met zijn landgenoten hebben gedaan. En de regering heeft mij echt nooit gevraagd of ik dat risico wil lopen.
De leugen regeert .
Ik heb meer angst voor andere primitieve landen die zich Democratisch noemen ,terwijl ze zich bezighouden met de doodstraf en bloedwraak . EU land Polen is daar een mooi voorbeeld van .
http://nl.wikipedia.org/wiki/Doodstraf
Leef snel en laat een mooi lijk achter … Het wordt tijd om te emigreren uit de Benelux .De ABN is dood en daarmee de Nederlandse kleine ondernemer ook .
Wat bij mij persoonlijk alle alarmbellen doet rinkelen is het feit dat er nooit tevoren zoveel opium is verbouwd en verkocht als vandaag, daar in dat land wat zelfs Alexander niet onderworpen kreeg.
Volg de olie- en geldstromen, en je weet waar het om draait.
Is het al te cynisch wanneer men vaststelt dat twee feiten, namelijk een Vredesmacht en Opiumuitvoer, al te toevallig en al te vredig naast elkaar bestaan daar?
Binnenkort wordt het ontslagrecht versoepelt en dan worden er met behulp van de ABN tienduizenden mensen bij verschillende bedrijven in de Nederland ontslagen ,maar dat hoort allemaal bij de liberalisatie van Europa door Amerika .
Crachat: ik vind het verbijsterend dat we ons begeven in oorlogen tegen Saddam Hussein, Osama en de Taliban voor een “bondgenoot”die alledrie eerder in het zadel geholpen en opgeleid heeft…
kim: die paniek over de ABN vind ik eerlijk gezegd onzin. Toen ABN in Italie Antonveneta wilde overnemen stond iedereen op z’n achterste benen dat de Italianen dat tegenwerkten. Dan moet je accepteren dat dat ook andersom kan gebeuren.
Despotism : http://video.google.com/videoplay?docid=102585813125825400
beste kim,
De ABN is dood en daarmee de kleine ondernemer ook? wat een nonsens.. De ABN Amro is / was een zelfgenoegzame bureaucratische moloch die met “ondernemen” vrij weinig te maken had. Echt ondernemen is iets waar grote banken namelijk een beetje op neerkijken; dat is waar zo’n ordinaire nouveau-riche als Scheringa zich mee bezighoudt.
Het is die houding waar de ABN aan ten onder is gegaan. Dieptepunt in die saga was overigens het interview van Rijkman Groenink afgelopen zomer in de NRC, waarin hij zich beklaagde geen steun van de staat (!) te krijgen om zijn speeltje te behouden.
@Erik Die bank Antoveneta (Maffia Banco Di Colore )was maar een klein bankje in Italië en de ABN was de grootste bank in Nederland die daar nooit aan had moeten beginnen . Veel mensen hadden bij die overname al hun twijfels .Ik denk dat die overname onder druk van een veel grotere macht als de ABN gebeurt is .
Ha een complottheorie! verlicht ons, kim..
Voor die overname van Banco di colore klopte de ABN niet bij Brussel aan toen de italianen moeilijk deden ,maar bij Downingstreet 10
Het is trouwens : Banco Tricolore
en..?
Overnames en de liberalisatie van de EU gebeurt niet alleen in de bovenwereld .
@16: Mooi filmpje! Ook uitzonderlijk zelfcritisch voor een VS flimpje (en zeker uit die tijd), maar ook nog zeer actueel!
Kim 11.
‘Het wordt tijd om te emigreren uit de Benelux.’
Ik snap niet dat dit soort opzichtige termen uitgedragen worden. Kritiek op de parlementaire democratie zoals in Nederland kun je best hebben ,maar is het werkelijk een reden om Nederland te verlaten. Het lijkt mij vrij triest als in iemand z’n koffers daarom zou pakken.
Leer je overigens wel van rondkijken in de wereld…dat het opzich zo slecht nog niet gaat in Nederland en dat Nederland één van de meest democratische landen is in de wereld.
Waarom zie ik in dit soort stukken eigenlijk altijd maar twee voorbeelden naar voren komen? Dat zijn de kwesties Irak en Referendum. Alsof dat het enige is waar het in de laatste maanden/jaren om gedraaid heeft in Den Haag. Het heeft de teneur van een kapotte langspeelplaat…
Gr.R. Het is simpel: het referendum is het meest recente voorbeeld, de Irak-oorlog het meest ingrijpende. En vergeet niet dat de steun aan de Irak-oorlog ons medeverantwoordelijk maakt voor heel veel gebeurtenissen in de wereld die daar – direct of indirect – het gevolg van waren. Bovendien moet er nu een beslissing genomen worden over de voortzetting van de missie in Afghanistan. Helaas zie je daar dat de beslissing feitelijk al lang genomen is, dat er al anderhalf jaar geroepen wordt dat we de discussie tijdig moeten beginnen, en dat binnen twee maanden zonder enige noemenswaardige discussie de beslissing alsnog doorgedrukt wordt. Met een fatsoenlijke verantwoording over Irak hadden we hier wellicht wèl een transparante besluitvorming gehad…
@Eric.
Goed, dan was duidelijk geworden dat we sowieso naar Irak zouden zijn gegaan. En ook dat we ondersteuning in Afghanistan zouden blijven geven. Heb jij enige fiducie dat de beslissing anders zou zijn uitgevallen met enige transparantie.
En wat het referendum betreft: De bevolking van Utrecht heeft laten zien wat men van een referendum vindt.
Kortom, non-issues.
Vertrouwen zit’m meer in de beloftes nakomen die voor de verkiezing gemaakt zijn. Of de beloftes nakomen die voor Prinsjesdag gemaakt zijn. Maar daar ligt alleen een vertrouwenscrisis bij de PVDA. Want de rest was toch vrij duidelijk (of had geen meerderheid…)
Gr.R.: hoe een volgende beslissing uitvalt is niet relevant. Het gaat erom dat wij als kiezers kunnen beoordelen of we het een verstandige beslissing vinden/vonden. Aangezien de redenen die zijn aangevoerd voor de oorlog in Irak achteraf bewezen onzin waren, zal er toch duidelijkheid moeten komen hoe die gegevens zijn verzameld en welke gegevens zijn genegeerd bij het nemen van de beslissing.
Het referendum van Utrecht als maatstaf nemen voor alle referenda is volstrekte onzin. Zelfs veel voorstanders vonden dit een zinloos referendum door het gebrek aan keuzes. Het eerste referendum over de Europese grondwet mag je toch zien als een groot succes, lijkt me.
Wat de PvdA betreft: er kunnen valide redenen geweest zjn voor de PvdA om bij het referendum het verlies te nemen in ruil voor iets anders. Ik had het graag anders gezien, maar de PvdA kan niet in z’n eentje de politieke realiteit veranderen. Waar ze zichzelf ongeloofwaardig maakten was bij de uitleg die er volgde over de passage in hun verkiezingsprogramma. Ze waren zo loyaal aan de regering dat ze zelfs niet wilden zeggen dat Balkenende voor de zoveelste keer met een veto had gezwaaid. Da’s niet zozeer onbetrouwbaar als wel slecht onderhandelen en nog veel slechtere communicatie…