Wikileaks: Mexicaanse memo’s

Het grote graven kan beginnen: vandaag plaatste klokkenluiderswebsite Wikileaks de eerste gelekte Amerikaanse memo’s op haar website. Van de ongeveer 250.000 ‘cables’ komen er 2600 uit Mexico. Nog geen van de documenten uit Mexico is door Wikileaks inhoudelijk openbaar gemaakt, maar aan de hand van een kleine analyse van de beschikbare gegevens valt wel een en ander op te maken. Waar moeten we naar gaan kijken als het om de Mexicaanse Wikileaks-memo’s gaat?

Het Engelse dagblad The Guardian heeft voor een wereldwijde sensatie gezorgd door een aantal handige tools op de website te zetten, aan de hand waarvan lezers alvast een sneak peak krijgen van de memo’s die nog niet openbaar zijn gemaakt. Via Google Fusion is het mogelijk om de cables te doorzoeken op ’tags’, zoekwoorden die de onderwerpkeuze van de memo’s aangeven. Drie van die tags zijn wat betreft Mexico interessant: PTER (= Terrorism Prevention), PINR (= Intelligence) en PHUM (= Human Rights).

Tags
Waarom zijn die tags wat betreft Mexico interessant? PTER is uiteraard belangrijk vanwege de drugsoorlog. De afgelopen twee jaar zijn er sporadisch berichten geweest over banden tussen de Mexicaanse drugkartels en groepen die door de VS als terroristische organisaties zijn aangewezen. Eerder dit jaar circuleerde er bijvoorbeeld het gerucht dat een contactpersoon van Hezbollah in Tijuana zou zijn, en onlangs nog bleek een van de doden bij een schietpartij in diezelfde stad lid te zijn van de Colombiaanse FARC. Het is tot nu toe erg moeilijk geweest om daar iets zinnigs over te zeggen, maar het is mogelijk dat de Amerikaanse cables daar meer inzicht in brengen. Verder nemen Amerikaanse bewindslieden en opiniemakers steeds vaker de term ‘narco-terrorisme’ in de mond. Het is interessant om te kijken of de Amerikaanse autoriteiten overwegen om de kartels in Mexico als terroristische groeperingen aan te duiden. Als dat het geval zou zijn, zou het verregaande gevolgen hebben voor de Amerikaanse politiek ten opzichte van de drugsoorlog.

De tag PINR is sinds twee weken geleden plotseling erg interessant. Proceso, een opinieweekblad dat veel aan onderzoeksjournalistiek doet, kwam toen met een feature over een Amerikaans spionagecentrum in Mexico Stad, pal naast de Mexicaanse aandelenbeurs op de avenue Paseo de la Reforma. Wellicht dat enkele geheime ‘intelligence’-documenten meer licht kunnen doen schijnen op Amerikaanse ‘intelligence activities’ (lees: spionage) in Mexico, en dan vooral binnen de context van de drugsoorlog.

Tenslotte is PHUM belangrijk vanwege de mensenrechtensituatie in Mexico. De VS steunen de drugsoorlog van president Felipe Calderón door middel van het Mérida Initiatief, een pakket militaire, logistieke en financiële steun aan Mexico. Een belangrijke voorwaarde voor Mexico om die steun daadwerkelijk te krijgen, is het verbeteren van de slechte mensenrechtensituatie in het land. Het is al meerdere malen voorgekomen dat de VS honderden miljoenen dollars aan steun tijdelijk hebben bevroren, omdat Mexico niet aan de voorwaarden van het initiatief voldoen.

Statistieken
Welnu, inhoudelijk weten we nog helemaal niets wat betreft de Wikileaks memo’s uit Mexico. Toch is aan de hand van de tags een beeld te schetsen van wat voor de VS belangrijke kwesties zijn in Mexico. Een kleine opsomming:

• In totaal komen 2600 cables uit Mexico. Daarvan zijn er 2285 afkomstig van de ambassade in Mexico Stad, 159 van het consulaat in Monterrey, 78 van het consulaat in Nogales, 32 van het consulaat in Guadalajara, 27 van het consulaat in Tijuana en 19 van het consulaat in Hermosillo.
• In de database van Google Fusion zijn gek genoeg alleen gegevens over de memo’s uit Mexico Stad en Monterrey bekend.
• Onder de tag PTER komen in totaal 68 documenten uit Mexico, 63 uit Mexico Stad en 5 uit Monterrey.
• Onder de tag PINR komen in totaal 425 documenten uit Mexico: 423 uit Mexico Stad en 2 uit Monterrey.
• De tag PHUM komt 1343 keer voor, waarvan 1309 uit Mexico Stad en 34 uit Monterrey.
• Een enkele cable uit Monterrey bevat tevens de tag INTERPOL.

Wat betekent dat allemaal?
Uit de aantallen tags kunnen we opmaken dat mensenrechten het belangrijkste onderwerp vormen van de Amerikaanse cables uit Mexico. Dat kan om een groot aantal redenen zijn. Waarschijnlijk is er veel bezorgdheid in Washington over de mensenrechtensituatie in het land, gekoppeld aan het Mérida Initiatief en de honderden miljoenen dollars die aan Mexico moeten worden gegeven.

Terrorisme is blijkbaar wel degelijk een Amerikaanse zorg in Mexico. Voorlopig is het even gissen waar die memo’s over gaan. Wellicht filosoferen Amerikaanse diplomaten over in hoeverre de Mexicaanse kartels terroristische organisaties zijn. En ongetwijfeld zal er zorg zijn over de banden tussen kartels en andere terroristische organisaties.

Er zijn opvallend veel memo’s over ‘intelligence’. Wat betekent dat? In hoeverre spioneren de Amerikanen in Mexico, en waarom en hoe doen ze dat? Speelt het door Proceso blootgelegde spionagecentrum in Mexico Stad een rol in de memo’s?

Bovenstaande is niet bijzonder schokkend, zoals de meeste memo’s van Wikileaks dat niet direct zijn. Toch zullen de cables waarschijnlijk een interessant inzicht geven in hoe de Amerikanen over de situatie in Mexico denken en communiceren. Naarmate er memo’s omtrent Mexico gepubliceerd gaan worden de komende tijd, zal El Pinche Holandés daar uiteraard aandacht aan besteden. Voorlopig moeten we het echter slechts met tags doen.