Als u een beetje politiek geïnteresseerd bent, kent u waarschijnlijk de namen van Mark van der Horst, Geert Dales en Tjeerd Herrema. En dan associeert u ze waarschijnlijk met een van de grootste bestuurlijke blunders van de laatste jaren: de Amsterdamse Noord-Zuidlijn. Van de bovengenoemde drie ex-wethouders is de laatste afgetreden, en de andere twee mogen zich verheugen in behoorlijk grote reputatieschade en een acte de présence voor de onderzoekscommissie. En daar is niets mis mee, want een politicus die slechte beslissing neemt, hoort zich publiekelijk te verantwoorden.
Maar zeggen namen als Royal Haskoning, Grontmij of XTNT u wat? Waarschijnlijk niet. Toch behoren zij tot het leger aan externe adviesbureaus die, in sommige gevallen jarenlang (Royal Haskoning sinds 1994!), betrokken waren bij het project. En daar een flinke hoop geld mee hebben verdiend. Waarom hoeven zij eigenlijk geen verantwoording af te leggen, als zelfs enkele ambtenaren wél consequenties voor het echec moeten dragen, hoewel hun wethouders uiteindelijk de feitelijke verantwoordelijkheid droegen?
Of het nou gaat om de Betuwelijn, het C2000-systeem of de Blauwe Stad, achter elke bestuurlijke ramp schuilt een kluwen van externe adviesbureaus. Die zullen niet noodzakelijkerwijs altijd slecht advies gegeven hebben, maar vaak natuurlijk wel. Daarom stel ik voor dat aan het eind van de grotere projecten, waarbij veel extern advies wordt ingewonnen, bestuurders verslag doen van in hoeverre het externe advies bleek aan te sluiten op de realiteit. Naming en shaming dus. En als het advies ondeugdelijk bleek moet dit meegenomen worden in toekomstige aanbestedingen.
Dit heeft meerdere voordelen. Externe bureaus zullen voorzichtiger zijn met het geven van slecht onderbouwde adviezen. Overheden zullen daardoor hopelijk wat kosten besparen en wat bestuurlijke blunders voorkomen. Bovendien voorkom je daarmee dat adviesbureaus zich laten verleiden om advies te geven dat politiek goed valt bij de opdrachtgevers én dat er te nauwe banden ontstaan tussen politici en externe bureaus.
Er is in Nederland een cultuur aan het ontstaan waarin politici zich zeer geregeld moeten verantwoorden voor hun daden (en hun declaraties). Geen wonder dat het aantal dat moet aftreden stijgt, en daar is niks mis mee. Maar dat hun slechte adviseurs zonder imagoschade wegkomen is eigenlijk onaanvaardbaar.
Reacties (4)
Denk je nou echt dat externe bureaus ongebreideld slechte adviesen kunnen geven en de volgende keer weer worden uitgenodigd? We zijn geen communisten. Bureaus genoeg trouwens.
Mocht je iets weten van de NZ lijn dan had je kunnen weten dat alles door de politiek veel rooskleuriger is voorgedaan dan was geadviseerd. om het politiek haalbaar te maken natuurlijk.
Als die buro’s worden uitgenodigd, en de waarheid moeten zeggen, nl, dat hun adviezen “om politieke reden anders naar buiten zijn gebracht”, dan krijgen ze geen werk meer. Als ze de waarheid niet zeggen, dan ook niet, want dat zou betekenen dat hun adviezen slecht zijn.
@1: als de externe bureaus goede adviezen geven, hoeven ze voor naming en shaming geen enkele angst te hebben.
De kritiek op de gemeente is vooral, dat de begeleiding slecht is geweest. Daarvoor is de gemeente afhankelijk van de daarvoor ingehuurde externe adviesbureaus. Op dit moment loopt het onderzoek naar de affaires en moet nog officieel blijken, dat de adviesbureaus goede adviezen hebben gegeven, die door de gemeente in de wind zijn geslagen. Dat aan de borreltafels al lang bekend is, dat het de schuld van de gemeente is, wil niet per se zeggen, dat dat ook de (volledige) waarheid is.
Hopelijk wordt in het onderzoek ook de vinger eindelijk eens op een andere zere plek gelegd, namelijk het feit, dat de bedrijven heel goed weten, dat zij meer expertise in huis hebben dan de gemeente en daar vaak handig gebruik van maken om de kosten op te jagen. Ook de banden tussen de externe adviesbureaus en de bedrijven, die het werk verrichten, zouden eens nader onderzocht moeten worden. Experts op dat gebied moeten nauwe banden met die bedrijven hebben, anders wordt je geen expert. Het zou mij ten zeerste verbazen, als de ingehuurde experts niet zo af en toe hun voormalige collega´s en vrienden eens een helpend handje toe zouden steken. Zeker als ze weten, dat een groot deel van de bevolking de schuld automatisch bij de politici gaat leggen.
Dat kan dus, ja. De gemeente zelf heeft de expertise niet in huis en kan dus ook niet beoordelen, of de adviezen slecht of goed zijn. En dat heeft dus helemaal niets met politieke voorkeuren te maken, maar puur en alleen met het aanwezige kennisniveau.
@1,2: dat los je natuurlijk gemakkelijk op door adveisrapporten openbaar te maken. Dan kan de buitenwereld zelf oordelen over de kwaliteit.