ANALYSE - Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) adviseerde in juni 2016 een gaswinning van 24 miljard kubieke meter (m3) gas uit het Groningen-veld. Maar het eerdere advies van 12 miljard m3 is beter. Verschillende politieke partijen streven ook naar 12 miljard m3 gas, zoals bleek bij het lijsttrekkersdebat in Groningen op 8 februari 2017.
Het SodM stelde in rapporten van januari 2013 dat aardbevingen die schade veroorzaken snel ophouden als er jaarlijks niet meer dan 12 miljard m3 gas uit het Groningen-veld wordt gepompt. Dat getal wordt sindsdien vaak aangehaald als doel waarna we moeten streven.
Minister Kamp van de VVD/PvdA- regering gaf de NAM op 23 september 2016 een vergunning om tot 2021 jaarlijks 24 miljard m3 Gronings gas te winnen. Het gasbesluit is gebaseerd op een advies van het SodM en het rekenmodel van de NAM. Het rekenmodel van de NAM is volgens het SodM echter “beperkt bruikbaar” voor het bepalen van de hoeveelheid gas die gewonnen mag worden. Toch gebruikte het SodM dat model voor het vaststellen van de winning van 24 miljard m3.
Hoe is dat verschil in de twee adviezen van het SodM te verklaren? Het SodM schreef daarover in juni 2016 dat de onderbouwing voor de winning van 12 miljard m3 onjuist is:
Bij een hoger niveau van winning dan 12 miljard m3 per jaar zullen jaarlijks meer bevingen optreden, maar dat hoeft niet te leiden tot overschrijding van de recentelijk vastgestelde veiligheidsnorm of tot overschrijding van een schadeniveau dat acceptabel kan zijn.
Het SodM adviseerde tevens een vlakke winning van gas uit Groningen, dus zonder grote wisselingen in de loop van het jaar. Dat geeft volgens het SodM op zich al minder ernstige aardbevingen in vergelijking met de situatie in 2013.
Wat is die veiligheidsnorm? Dat is de norm die de commissie-Meijdam heeft voorgesteld, dat inwoners van Groningen niet slechter af mogen zijn dan mensen elders in Nederland. Maar die norm geldt pas als alle huizen, gebouwen en monumenten aardbevingsbestendiger zijn gemaakt. En dat is nu niet het geval. Minister Kamp schreef hierover op 26 januari 2017 aan de Tweede Kamer:
Het is op dit moment niet mogelijk om te kwantificeren wat de versterkingsopgave precies is en om met zekerheid vast te stellen wanneer alle woningen op norm zijn gebracht.
Wat is een aanvaardbaar schadeniveau? Daarvoor is er geen norm. Daar komt nog bij dat de voormalige Inspecteur-generaal van het SodM, Jan de Jong, op 18 januari 2016 tijdens een hoorzitting van de Tweede Kamer aangaf dat het rapport van het SodM van januari 2013 juist blijft:
In het rapport van het SodM van januari 2013 wordt gesteld dat bij een productie van 12 miljard m3 de seismiciteit nagenoeg nihil zal zijn. De huidige Inspecteur-generaal neemt daar nu afstand van. (…) Dit ondanks dat alle andere belangrijke conclusies inmiddels correct bleken te zijn.
In feite komt de stelling van het SodM van juni 2016 neer op het volgende. Als alle huizen en andere gebouwen in de provincie Groningen behoorlijk aardbevingsbestendig zijn, dan hebben ze minder last van aardbevingen en kunnen we dus meer gas winnen. Maar aan die voorwaarde is niet voldaan. Daarom ligt het meer voor de hand om bij 12 miljard m3 per jaar te blijven.
Die 12 miljard m3 moeten we dan wel verdelen over het gehele Groningen-veld. Winning uit bijvoorbeeld alleen het centrale deel van het veld zou erg onverstandig zijn, kunnen we opmaken uit het advies van het SodM. Winnen van 12 miljard m3 uit alleen de omgeving van Loppersum zal leiden tot flinke aardbevingen.
Herman Damveld woont in Groningen en is zelfstandig onderzoeker en publicist over energie. Dit artikel is met toestemming van de auteur overgenomen van CO2ntramine.
Reacties (9)
De gaswinning dient hoog genoeg te zijn om de rest van Nederland niet in de koud te laten zitten in de winter. Wat is de hoeveelheid die daar voor nodig is? Dat zou dan het maximum dienen te zijn. Vanaf daar zouden we dan naar een situatie toe dienen te gaan waarin steeds minder Gronings aardgas nodig is.
In de eerste 11 maanden van 2016 werd er 45 miljard m³ gas uit Nederlandse bodem gewonnen. (Bron: JODI Gas World)
Stel dat de helft daarvan uit Groningse bodem wordt gehaald: dan is dat zo’n 23 miljard m³. Het dubbele van de 12 miljard, die eigenlijk verantwoord is.
Het binnenlands aardgasverbruik over de eerste 11 maanden van 2016 bedroeg 37 miljard m³. De voorgestelde 12 miljard m³ is dus onvoldoende om in de eigen binnenlandse behoefte te voorzien.
Het lijkt me verstandig om zo snel mogelijk af te kicken van onze aardgasverslaving. Warme trui aan, koud douchen en een uurtje vroeger naar bed.
Al het aardgas dat wordt gewonnen gaat ook op. Bijvoorbeeld door het te exporteren.
In de eerste 11 maanden van 2016 exporteerde Nederland 48 miljard m³ aardgas. De import over die periode bedroeg 38 miljard m³. Netto werd er dus 10 miljard kuub uit Nederlandse bodem aan het buitenland verkocht. Wordt het niet eens tijd om daar mee te stoppen?
Hoe minder gas uit eigen land, hoe meer uit verre landen. Dat belast het klimaat (veel) meer, alleen al door de lekkages onderweg.
Veel beter is het om op aardgasverbruik te besparen, dus met een hoge CO2 heffing, en hoger grootverbruikers tarief geen subsidie voor stook in tunbouwkassen e.d. Subsidie voor duurzame energie betalen alleen bij de kleinverbruikers
Welke partij wil het verbruik, vooral van grootverbruikers verminderen?
@2:
Warme truien zullen het gebruik van de industrie e.d. niet niet echt laten dalen.
Het enige dat echt van nut is, is een massale omslag:
Opwekken van energie via wind, zon, geothermie en de diverse “water toepassingen” is het enige alternatief.
Opslag/reserve en mobiel gebruik via waterstof.
@1 waarom zou jouw behoefte aan een warm huis boven de veiligheid van omwonenden gesteld dienen te worden?
@2 je hoeft niet te gaan gissen naar de hoeveelheden die er gewonnen worden door NAM in Groningen, dat is gewoon te vinden op hun website: http://www.nam.nl/feiten-en-cijfers/gaswinning.html
@3 veel grootverbruikers draaien op hoogcalorisch gas, dat komt niet uit Groningen. Vooral de gebouwde omgeving (huizen, kantoren) draait op laagcalorisch (Gronings) gas. Onder grootverbruik van laagcalorisch zit de glastuinbouw en een paar energiecentrales. Zie:
https://milieudefensie.nl/publicaties/brochures-folders/informatieblad-groningen-gas-vrij-in-2030/view
@5: bedankt voor die link, Krispijn.
@5: Omdat ik geen alternatief heb. Woon in huurhuis met HR-ketel. Deze heeft aardgas nodig. Maar ik wil niet meer verlangen van Groningen dan nodig. Genoeg om al die huizen te verwarmen die nog geen alternatief hebben. Uiteindelijk zal de afhankelijkheid van aardgas ook om andere redenen(klimaat, afhankelijkheid van Rusland) omlaag moeten. Maar dat kan niet van de ene dag op de anderen.
@7 mogelijke alternatieven: hoog calorisch gas omzetten in laag calorisch gas (merk je niks van), conversiecapaciteit bestaat al en best kans dat je nu al dergelijk gas verbruikt (want er wordt al geconverteerd). Je kan je verhuurder ook aanspreken en verzoeken om te werken aan een alternatief voor gas (variërend van energiebesparende maatregelen, tot een nul-op-de-meter renovatie, zou mijn voorkeur zijn, of een vorm van warmtenet).
@8: Het is altijd goed om over alternatieven te beschikken en uiteraard heb ik geen idee waar mijn aardgas werkelijk vandaan komt. Is het groen of is het grijs met een certificaat? Bedankt voor de tips.